له ناوچه‌كانی ده‌شتی نه‌ینه‌وا، سه‌دان خێزان روبه‌ڕوی كه‌می یاخود نه‌بونی ئاوی خواردنه‌وه بونه‌ته‌وه، به‌تایبه‌ت له وه‌رزی گه‌رمادا، به‌هۆی كاریگه‌رییه‌كانی شه‌ڕ و خراپی تۆڕه‌كانی دابه‌شكردنی ئاوی ماڵانه‌وه.
كـه‌مئاوی لـه پارێزگای نــه‌ینه‌وا، به تایبه‌ت لـه شاره كۆنتڕۆڵكراوه‌كاندا یه‌كێك لــه كێشه سه‌ره‌كیی و بـه‌رده‌وامه‌كان، چونكه تۆڕه‌كانی دابه‌شكردنی ئـاو بـه‌هۆی شه‌ڕه‌وه وێران بون و زیانی زۆریان بـه‌ركه‌وت.
به‌پێی ئه‌و ئامارانه‌ی (كه‌ركوك ناو) ده‌ستی كه‌وتون، نزیكه‌ی 50 هه‌زار كه‌س له ناوچه و گونده‌كانی ئه‌لقوش، تلكێف، حه‌مدانیه، باشیك و به‌رتڵه ئاوی خواردنه‌وه‌یان پێناگات یان زۆر كه‌مییان پێده‌گات و ناچار ئاو ده‌كڕن.
ئه‌ندازیار جۆندی عه‌لی، به‌ڕێوه‌به‌ری فه‌رمانگه‌ی ئاو له ئه‌لقوش به (كه‌ركوك ناو)ی وت "كاتێك داعش گه‌یشته شاری نه‌ینه‌وا، ئاوی خواردنه‌وه له ئه‌لقوش و ده‌روبه‌ری بڕی، ئه‌وه‌ش كێشه‌ی زۆری لێكه‌وته‌وه و تۆڕه‌كانی دابه‌شكردنی ئاو خراپ بون".
هه‌رچه‌نده دوای نه‌مانی داعش ده‌ست به چاككردنه‌وه‌ی تۆڕه‌كانی دابه‌شكردنی ئاو كراوه، به‌ڵام هێشتا چاره‌سه‌ری كێشه‌كه نه‌كراوه.
ناحیه‌ی ئه‌لقوش، له سه‌روبه‌ندی هێرشه‌كانی داعش له ناوه‌ڕاستی 2014دا به‌شێك له سنوره‌كه‌ی كه‌وته ژێر ده‌ستی ئه‌و رێكخراوه و به‌هۆیه‌وه دانیشتوانه‌كه‌ی ئاواره‌بون، دوای كۆنتڕۆڵكردنه‌وه‌ی ناوچه‌كه له‌لایه‌ن هێزه عیراقییه‌كانه‌وه به‌پێی ئاماره‌كانی ئیداره‌ی ناحیه‌كه، زیاتر له سه‌دا 97ی ئاواره‌كان گه‌ڕاونه‌ته‌وه.
.jpg)
سه‌بری سه‌عید، له گوندی خه‌تارێ-ی ناحیه‌ی ئه‌لقوش داده‌نیشێت، هه‌موو دوو رۆژ جارێك به پاره ئاوی خواردنه‌وه ده‌كڕێت، به (كه‌ركوك ناو)ی وت "له هه‌موو وه‌رزكانی ساڵ ئاوی خواردنه‌وه ده‌كڕین به‌ڵام زیاتر له وه‌رزی هاوین پێوستیمان به ئاو ده‌بێت، چونكه دوو رۆژ جارێك به‌بڕی 10 هه‌زار دینار ئاو ده‌كڕین".
دراوسێیه‌كانی سه‌بری وه‌ك ئه‌و ئاو ده‌كڕن، به‌ڵام هه‌ریه‌كه و به‌بڕی جیاواز، سه‌بری كه هه‌شت منداڵی هه‌یه ئاوی خواردنه‌وه‌ی زیاتریان پێویسته، هه‌رچه‌نده بیرێكی ئیرتیوازی له سنوره‌كه‌یاندا هه‌یه، به‌ڵام هه‌م به‌ش ناكات و هه‌میش به‌هۆی سوێرییه‌وه شیاوی خواردنه‌وه نییه.
"چه‌ندین ساڵه ئه‌وه بارودۆخی ئێمه‌یه، ده‌یانجار سه‌ر‌دانی به‌رێوه‌به‌رایه‌تی ئاومان كردووه و هه‌ر ده‌ڵێن ئاگاداری كێشه‌كه‌ین و توزێك چاوه‌ڕێبكه‌ن، به‌ڵام ساڵێكه چاوه‌ڕێده‌كه‌ین و بێ سود بووه" سه‌بری وای وت.
ناحیه‌ی ئه‌لقوش، ناوچه‌یه‌كی جێناكۆكه و سه‌ر به قه‌زای تلكێف-ه و به دوری 40كم ده‌كه‌وێته باكوری پارێزگای موسڵ، له سنوره‌كه‌دا 34 گوند و كۆمه‌ڵگه‌یه‌ك هه‌یه، دانیشتوانه‌كه‌ی له پێكهاته‌كانی كریستیان، ئێزیدی و عه‌ره‌بی سونه پێكهاتون.
به‌رێوه‌به‌ری فه‌رمانگه‌ی ئاو له ئه‌لقوش وتی "15 گوند و كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی نیشته‌جێبون له سنوره‌كه كێشه‌ی كه‌می ئاویان هه‌یه و له‌و ژماره‌یه پێنج گوند ئاو ده‌كڕن، به‌گشتی 15 هه‌زار كه‌س روبه‌روی ئه‌و كێشه‌یه بونه‌ته‌وه".
به هاوكاری چه‌ند رێكخراوێك، تۆڕی دابه‌شكردنی ئاو نۆژه‌نكراوه‌ته‌وه، به‌ڵام كێشه‌كه‌ی بنه‌بڕنه‌كردووه و بیری ئیرتیوازیش هه‌رچه‌نده پێداویستیه‌كانی خه‌ڵكی پڕنه‌كردۆته‌وه، به‌هۆی سوێری ئاوه‌كه‌شه‌وه ناخورێته‌وه.
سه‌رچاوه‌ی سه‌ره‌كی ئاوی خواردنه‌ویه ئه‌لقوش و چه‌ندین ناوچه‌ی تری ده‌شتی نه‌ینه‌وا، روباری دیجله‌یه، كه له‌رێی تۆڕێكی به‌رفراوانه‌وه بۆ قه‌زا و ناحیه‌كان دابه‌شده‌كرێت، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا نزیك به نیوه‌ی گونده‌كان پشت به ئاوی بیری ئیرتیوازی ده‌به‌ستن.
.jpg)
غازی خه‌لیل، ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی قه‌زای حه‌مدانییه به (كه‌ركوك ناو)ی وت "له‌سه‌نته‌ری قه‌زای حه‌مدانیه و باشیك و به‌رتڵه هه‌ر 36 كاتژمێر جارێك ئاو ده‌درێته دانیشتوانی ئه‌و ناوچانه و هه‌ندێك گوند پێنج رۆژ جارێك ئاویان بۆ ده‌ڕوات، بۆیه به‌شێكی خه‌ڵكی ناوچه‌كه ئاو ده‌كڕن".
به‌پێی ئاماره‌كانی ئیداره‌ی قه‌زای حه‌مدانیه، زیاتر له 30 هه‌زار كه‌س كێشه‌ی ئاوی خواردنه‌وه‌یان هه‌یه.
"ئاوی سنوری قه‌زای حه‌مدانیه له ناوچه‌ی سه‌لامیه‌وه دێت كه له ساڵانی هه‌شتاكانه‌وه دروستكراوه، ئه‌وكات رێژه‌ی دانیشتوان له سنوره‌كه كه‌مبوو، تائێستا ئه‌م پرۆژه فراوان نه‌كراوه و هیچ جارێك نوژه‌ننه‌كراوهته‌وه" به‌وته‌ی غازی خه‌لیل.
قەزای حەمدانییە، دەكەوێتە باشوری خۆرهەڵاتی پارێزگای نەینەوا، زۆرینەی دانیشتوانەكەی كریستیانە لەگەڵ چەند گوندێكی ئێزیدیی‌و شەبەك نشین، بەغدیدا (قەرەقوش) ناوەندی قەزاكەیە.
نه‌بونی خزمه‌تگوزارییه سه‌ره‌تایییه‌كان، له نێویاندا ئاوی پاك، یه‌كێكه له به‌ربه‌سته سه‌ره‌كییه‌كانی به‌رده‌م گه‌ڕانه‌وه‌ی خه‌ڵك بۆ زێدی خۆیان، به‌وپێیه‌ی هێشتا له عیراق، زیاتر له ملیۆنێك و 500 هه‌زار كه‌س ئاواره‌ن.
ئه‌مجه‌د ڕه‌شۆ، ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی قه‌زای تلكێف له نه‌ینه‌وا به (كه‌ركوك ناو)ی وت "كێشه‌ی كه‌می ئاوی خواردنه‌وه به گشتی له ده‌شتی نه‌ینه‌وا هه‌یه، به‌تایبه‌ت له سنوری قه‌زای تلكێف و ناحیه‌ی ئه‌لقوش... له‌ساڵی 2014وه هیچ بڕه پاره‌یه‌ك بۆ ئه‌م كێشه‌یه خه‌رج نه‌كراوه، ده‌یان پرۆژه‌مان ره‌وانه‌ی پارێزگای نه‌ینه‌وا كردووه و وه‌ڵامی نه‌دراوه‌ته‌وه".
كێشه‌ی كه‌می ئاو له ده‌شتی نه‌ینه‌وا دوو هۆكاری سه‌ره‌كی و درێژخایه‌نی هه‌یه، وه‌ك ره‌شۆ باسیكرد، یه‌كێكیان خراپی و كۆنی سیسته‌می دابه‌شكردنی ئاوه كه پێویستی به چاككردنه‌وه هه‌یه، دوه‌میشیان زیادبوونی رێژه‌ی دانیشتوان به‌تایبه‌ت دوای نه‌مانی داعش و گه‌ڕانه‌وه‌ی ئاواره‌كان.
هێرشه‌كانی داعش و شه‌ڕی دژ به‌و رێكخراوه، له چه‌ند ساڵی رابردودا زیانی زۆری به ژێرخانی گشتی چه‌ندین ناوچه و به‌تایبه‌ت نه‌ینه‌وا گه‌یاند، جگه له وێرانكاریی تۆڕه‌كانی دابه‌شكردنی ئاو و كاره‌با و رێگه‌بان، هه‌زاران خانو و باڵه‌خانه‌ش خاپور بون.
