Evelyn Joseph Nino (33), Irak'taki Hıristiyanların ve bazı çevrelerin "haksız" bulduğu bir yasa nedeniyle Hıristiyanlık ile ulusal kimlik kartı almak arasında seçim yapmak zorunda kaldığı bir hukuki çıkmazda.
Evelyn, KirkukNow’a, "Diğer Irak vatandaşları gibi ulusal bir karta sahip olmak istiyorum, bu benim hakkım ve dinimi seçmekte özgürüm" dedi.
1991 yılında Duhok ilinin Amedi ilçesine bağlı Serseng ilçesindeki İnşke köyünde Hristiyan bir ailede dünyaya gelen Evelyn, 15 yaşındayken ebeveynleri boşandı. Annesi Jenny Joel, boşandıktan sonra Müslüman bir adamla evlenip adını İman olarak değiştirdi. Yürürlükten kaldırılan Irak Medeni Hal Kanunu'na göre, 18 yaşın altındaki çocuklar ebeveynlerinin dinine göre Müslüman sayılıyordu. Evelyn'in kardeşleri bu nedenle Müslüman olarak kaydedildi, ancak Evelyn Hıristiyan olarak kaldı.
Evelyn, 2010 yılında 19 yaşındayken Hristiyan bir erkekle evlendi ve Hristiyan olarak kaydedildi. Ancak 2016 yılında yürürlüğe giren Ulusal Kimlik Kartı Kanunu, ebeveynleri Müslüman olan 18 yaşın altındaki her çocuğu Müslüman olarak kaydediyor.
Dinimi özgürce seçmek istiyorum
Bu nedenle Evelyn, annesinin İslam'a geçtiği tarih ve kendi yaşı göz önünde bulundurularak, ulusal kimlik kartı başvurusunda sorun yaşadı. Evelyn, "Ben bir Hristiyanım, Hristiyan bir ailede doğdum, eşim Hristiyan, kilisede evlendim ve tüm evlilik törenleri ve evlilik sözleşmelerim Hristiyanlığa dayanıyordu.Dinimi seçmekte özgür olmak ve ulusal bir karta sahip olmak istiyorum" dedi.
Evelyn'in kocası Sami Butrus, 2017'de evlendiklerinden bu yana vatandaşlık ve sivil durum kartlarını üç kez yenilediklerini söyledi.
Irak ulusal kartı, hem Irak vatandaşlığı hem de sivil kimlik kartlarının yerini alacak.
"Bağdat'ı 5 kez ziyaret ettik, onlarca kez Erbil ve Duhok mahkemelerine gittik. Avukat tuttuk ve yaklaşık 13 milyon dinar harcadık ancak çözüm hala bilinmiyor" dedi.
Butrus, "2024 yılında yaşıyoruz. Bizi Müslüman olmaya zorlamak çok büyük bir haksızlık. Bunu kimse kabul etmeyecek" dedi.
Avukat Akram Mikhail, "Evelyn'in vatandaşlığı ve medeni durumu yenilendiğinde onun Hıristiyan olduğu yazıyordu ancak yurt dışında yaşayan erkek ve kız kardeşleri İslam'a geçti. Yurt dışında yaşıyorlar ve din değiştirmelerini tanımıyorlar" dedi. Ama Evelyn burada yaşıyor ve kendisinin ve çocuklarının kimlik kartına ihtiyacı var. Hangi nedenle olursa olsun Müslüman olmayı tercih etmiyor.
Ailenin bir diğer sorunu ise annenin durumu çözülene kadar çocuklarına nüfus cüzdanı verilmemesi.
Mikhail, "Yürürlükteki yasalara göre, Evelyn ve çocuklarının İslam'a geçmesi ve kocasına da mahkemede dini bir seçim hakkı verilmesi gerekiyor" dedi.
Evelyn ve kocası Sami Butrus, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Bağdat arasında sürekli seyahat ederek davalarını mahkemeye taşıdı.
Evelyn'in vatandaşlık ve medeni durum kartları yenilendiğinde Hıristiyan olarak yazıldığını belirten avukat Akram Mikhail, yurt dışında yaşayan kardeşlerinin İslam'a geçtiğini ancak Evelyn'in burada yaşadığını ve çocuklarının kimlik kartına ihtiyaç duyduğunu belirtti. Yürürlükteki yasalara göre, Evelyn ve çocuklarının İslam'a geçmesi ve kocasının mahkemede dini bir seçim yapması gerekiyor. Kabul etmezse Evelyn'den boşanmak zorunda kalacak ve dava çözülene kadar ulusal kart alamayacaklar.
Akram Mikhail, "Evelyn 18 yaşından önce ve sonra Hristiyan olarak kaydedildi. Değiştirilmesi için vatandaşlık ofisine karşı şikayet başvurusu yaptık,din hanesini değiştirmelerini ve ulusal kart vermeleri için" dedi.
Irak'ta 2016 ulusal kart kanunu ve kişisel statü kanunu da dahil olmak üzere bazı kanunlar, farklı dinler arasında tartışmalı hale gelmiş durumda. Evelyn ve kocası, hukuki süreç nedeniyle Avustralya'ya göç etmek için beklemek zorunda.
Irak'ın bu yasaları değiştireceği konusunda kötümserim
Avukat Nasser Hasan, kararı, "Bu, Müslümanların dinlerini değiştirmelerine izin verilmediği anlamına geliyor" diyerek;
"Evelyn Joseph baskı görüyor. Yasalara göre annesi Müslüman olduğunda 15 yaşındaydı ama annesinin durumundan haberi yoktu. Babası bile Hıristiyan kalmıştı. En iyi çözüm yasaları düzeltmektir ama Irak'ta biz Hıristiyanların haklarımızı savunabilmesi için yasa çıkmasını çok zorlaştıran bir zihniyet var."
Edinilen bilgiye göre Evelyn Joseph'in annesi, boşanıp Müslüman olduktan sonra çocuklarıyla iletişimini kaybetmiş.
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ne göre halkı dinini seçmekte veya değiştirmekte özgürdür ve engellenemez.
Duhok'ta faaliyet gösteren bir sivil toplum kuruluşu olan İnsan Hakları Örgütü'nün başkanı Hamdi Barwari, Kerkük Naw'a şunları söyledi: “Evet, yasalarda sorunlar var. Evelyn'in Müslüman olmak istemediği için Hıristiyan kalma hakkı var. Evelyn'in davasını açtı. Vazgeçmemeli ve itiraz etmeli.”
Kürdistan Bölgesel Yönetimi Evkaf ve Din İşleri Bakanlığı Hıristiyan İşleri Genel Müdürü Halid Cemal, "Bu tür sorunlar yaratan yasaları düzeltmeye çalıştık, ancak sonuç alamadık. Irak'ın bu yasaları değiştireceği konusunda kötümserim" dedi.
Duhok'ta faaliyet gösteren İnsan Hakları Örgütü'nün başkanı Hamdi Berwari, "Yasalar sorunlu ve Evelyn'in Müslüman olmak istemediği için Hristiyan kalma hakkı var. Evelyn'in davası çözülmezse, üst mahkemeye başvurmalı," dedi.
Irak Anayasası'nın 2. maddesine göre İslam, devletin resmi dinidir ve temel mevzuat kaynağıdır. "İslam dini inanç ve uygulamalarının yerleşik kurallarıyla bağdaşmayan hiçbir yasa çıkarılamaz."
Evelyn Joseph'in davası nihai karar için Duhok mahkemesinde bekliyor. Son duruşmada jüriye Hristiyan din adamları katıldı ve Evelyn'in Hristiyan olduğunu ve köyündeki kilisede Hristiyan öğrencilere ders verdiğini belirttiler.
Mikhail, "Evelyn Joseph'in haklarının geri verileceği ve Hristiyan olarak ulusal kart alacağı konusunda iyimseriz" dedi.
