Kasım Şeşo'nun yaptığı bir konuşmanın ardından, yüzlerce Ezidi aile, Kürdistan Bölgesi'ndeki kamplardan ayrılarak Şengal'e dönmeye başladı. Şeşo'nun, "Muhammed ve dini var olduğu sürece Ezidilere yönelik saldırılar devam edecek" sözleri, Müslümanlar arasında büyük tepki yarattı ve bu durum, kamplarda yaşayan Ezidiler arasında korku ve endişeye yol açtı.
Dün geceden bu yana, yüzlerce Ezidi aile, herhangi bir uyarı veya resmi prosedürü tamamlamadan Duhok’taki Şariya, Cemişko, Hanke, Bacid Kendala, Bersiv ve Baadare kamplarından ayrılarak Şengal’e doğru yola çıktı.
Cemişko Kampı sakini Xelef Xidir, KirkukNow’a yaptığı açıklamada, “Kampta yaşadığımız sokakta sadece ailemiz kaldı. Dünden bu yana yaklaşık 500 aile, gerilimin devam etmesinden korkarak kampı terk etti ve Şengal’e yöneldi” dedi.
10 yıl önce kurulan Cemişko Kampı, 4 binden fazla Ezidi aileye ev sahipliği yapıyor. Kürdistan Bölgesel Hükümeti'nin istatistiklerine göre, bölgede yüzde 30'u Ezidilerden oluşan binlerce yerinden edilmiş ailenin yaşadığı 20'den fazla kamp bulunuyor.
Xelef, kamptan sorumlu yetkililerin tüm güvence vermelerine rağmen, insanların korku ve endişe içinde olduğunu, ayrılan ailelerin sadece temel ihtiyaçlarını alarak geri döndüğünü belirtti. KirkukNow muhabiri, çeşitli kamplarda yerinden edilmiş birçok kişiyle konuştu ve Ezidilerin kampları terk ettiği haberini doğruladı.
Bu hareketlenme, birkaç gün önce sosyal medyada yayılan ve İslam dinine mensup kişilerle Ezidiler arasında tehdit boyutuna ulaşan tartışma ve nefret söylemi dalgasının ardından geldi. Şengal Peşmerge güçleri komutanı Kasım Şeşo, Şerefeddin Türbesi'nde yaptığı konuşmada, "Muhammed ve dini var olduğu sürece Ezidilere yönelik saldırılar devam edecek" demişti.
Şeşo'nun bu açıklamalarının ardından, 8 Ağustos Perşembe günü Ninova Soruşturma Mahkemesi, Irak Ceza Kanunu'nun 195. maddesine dayanarak, Peygambere hakaret ve dinler arası çatışmayı kışkırtma suçlamalarıyla Şeşo hakkında tutuklama emri çıkardı. Söz konusu madde, "Vatandaşları silahlandırarak veya birbirlerine karşı silahlanmalarını sağlayarak veya kavgayı kışkırtarak iç savaşı veya mezhep çatışmasını kışkırtmayı amaçlayan herkes, eğer amacına ulaşırsa ömür boyu hapis cezasıyla cezalandırılır" şeklindedir.
Irak Göç ve Yerinden Edilme Bakanlığı, 9 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, çeşitli vilayetlerdeki bakanlık personelinin seferber edilerek Duhok kamplarından ayrılan Ezidi ailelerin kayıt altına alınması için Şengal ilçesine gitmeleri talimatını verdi. Geri dönmek isteyen her ailenin, Irak hükümetinin sağladığı 4 milyon dinarlık mali yardım ve bazı ev eşyalarını alabilmeleri için geri dönüş işlemlerini tamamlamaları gerekiyor.
Yerinden Edilenlere Güvence Verilmeli
Ezidi toplumu, Cuma günü Şerefeddin Türbesi önünde yaptığı açıklamada, "Ezidiler için, özellikle de kamplarda yaşayan yerinden edilmiş kişiler için durum tehlikeli. Aşırı grupların saldırılarına maruz kalmaktan ve durumun kontrolden çıkmasından endişe ediyorlar" ifadelerini kullandı.
Kasım Şeşo'ya bağlı güçlerin koruduğu Şengal Türbesi önünde yapılan açıklamada, Ezidi vatandaşların korunmasından Irak hükümetinin, bölgesel hükümetin ve uluslararası toplumun sorumlu olduğu belirtildi.
Hanke Kampı Müdürü Alo Kejal, KirkukNow'a yaptığı açıklamada, "Kampımızda yaşayan bazı Ezidilerin Şerefeddin Türbesi önündeki toplantıya katılmak için gittiğini ve bir daha geri dönmediğini" söyledi. Alo, "Yerinden edilmiş kişiler üzerinde herhangi bir tehlike ya da baskı yok. Yerinden edilmiş insanlara kimsenin zarar veremeyeceği konusunda güvence vermeliyiz" dedi.
Ezidi cemaatinin açıklamasında, yeni durumun "yanlış yorumlanan kasıtsız bir kelimeden" kaynaklandığıbelirtildi. Öte yandan, özellikle sosyal medya platformlarında "Ezidilerin öldürülmesini teşvik eden" bir nefret söylemi kampanyasının başlatıldığı vurgulandı. Açıklamada, "Tüm dinlere, mezheplere, inançlara hakareti reddeder ve kınarız; tüm din, mezhep ve inançlara saygı gösteririz" denildi.
Ayrıca, "aşırılıkçıların Ezidilere karşı başlattığı nefret söylemi ve medya kampanyası" kınandı ve yüksek Şii yetkililerin, Diyanet Alimleri Birliği'nin ve diğer partilerin durumu sakinleştirmeye yönelik çabaları memnuniyetle karşılandı.
Ezidi bileşenin en yüksek dini rütbesi olarak kabul edilen Irak ve dünyadaki Ezidilerin şeyhi Ali İlyas, Müslümanlara Şeşo'nun söylediklerinin "kasıtlı olmadığı" konusunda güvence verdi ve "Ezidi dininin diğer dinlerin kutsallarına saygı duyduğunu" vurguladı. Bu açıklama, Kürdistan Bölgesel Hükümeti Evkaf ve Diyanet İşleri Bakanı ve İslam Dini Alimler Birliği ile 8 Ağustos Perşembe günü Erbil'de yapılan görüşmenin ardından düzenlenen basın toplantısında geldi.
Kasım Şeşo, "İslam Peygamberi'ne yaptığım açıklamada herhangi bir hakaret yoktu, çünkü Ezidi dini her din, mezhep ve inançtan peygamberlere, evliyalara ve salih insanlara hakaret etmeyi yasaklamıştır" şeklinde bir açıklama yaptı.
Kendisi hakkında tutuklama kararı çıkarılmadan önce KirkukNow'a yaptığı açıklamada, "Bazıları, özellikle de Kürtler, sözlerimi çarpıttı. Sadece aşırıcı grupları kastettim" dedi.
Kasım Şeşo'nun tartışmalara yol açan konuşması, IŞİD'in Musul'un 120 kilometre batısındaki Şengal'a düzenlediği saldırının 10'uncu yıldönümünde gerçekleşti. Bu saldırıda, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 6 bin 417 Ezidi kaçırıldı, bin 293 Ezidi öldürüldü, 68 türbe yıkıldı ve şu ana kadar Ezidi kurbanlara ait 80'den fazla toplu mezar bulundu.
