Birleşmiş Milletler (BM) Irak Misyonu (UNAMI) Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert, dün BM Güvenlik Konseyi'ne verdiği brifingde, Erbil'deki füze saldırısını Irak'ın istikrarını tehdit etmeye yönelik kayıtsız bir girişim olarak nitelendirerek kınadı. BM yetkilisi brifingde ayrıca, Irak’taki parlamento seçimleri ile ülkedeki insani ve ekonomik duruma değindi.
BM Güvenlik Konseyi (BMGK), Kürdistan Bölgesi’nin başkenti Erbil’e 15 Şubat’ta düzenlenen saldırılarla ilgili olağanüstü toplandı.
Toplantı öncesi, verdiği brifingte Jenin Hennis-Plasschaert, Erbil'de meydana gelen ölümcül füze saldırısını kınayarak başladı.
“Gerilimi alevlendirmeye yönelik bu pervasız girişimler Irak'ın istikrarına ciddi tehdit oluşturuyor” diyen Hennis-Plasschaert, faillerin adalete teslim edilmesi için Bağdat ile Erbil arasında yakın işbirliği çağrısında bulunarak, federal Irak ile Kürdistan Bölgesi arasındaki olumlu ve istikrarlı ilişkinin olduğunu vurgulayarak, tüm ülkenin istikrarı için mutlak bir öneme sahip olduğunu kaydetti.
Seçimlerin tarihi değişti
BM yetkilisinin brifingi,Irak Hükümetinin Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu ile istişare halinde, Irak Parlamentosu seçimleri için 10 Ekim 2021 - planlanan tarihten 4 ay sonra - yeni bir tarih belirleme kararının ardından geldi.
Irak'ın Birleşmiş Milletler Temsilcisi Muhammad Hüseyin Behr al-Ulum'a göre, Temsilciler Meclisi de 329 milyar Irak dinarı erken seçim finansman yasasını onayladı ve yeni seçim yasası Irak'ı 83 seçim bölgesine böldü. Bağımsız Seçim Komisyonu, seçimlere aday olmak için 433 partinin kaydolduğunu açıkladı.
Hennis-Plasschaert, adil seçimlerin yapılabilmesi için tüm parti ve adayların özgür ve güvenli bir ortamda çalışması gerektiğini ve bunun medya çalışanları için geçerli olduğunu söyleyerek, sözlerine şunlarıekledi:
“Bu bakış açısından, tüm tarafları, paydaşları ve yetkilileri ‘ortak bir duruş’ sergilemesi ve tüm Iraklı adayların ırk, cinsiyet, dil, din ayrımı yapmadan özgürce çalışmasına izin vermeye çağırıyorum. Bu seçimlere aday ya da seçim kampanyasının bir üyesi olarak katılmak isteyen herhangi bir Iraklının, bunu herhangi bir yıldırma, saldırı, adam kaçırma ya da suikast korkusu olmadan yapmasını istiyorum.
Güvenlik Konseyi önünde Irak hükümetinin seçim gözlemiyle ilgili bir talebimiz var. Bu konuda henüz bir karar alınmadığının farkındayım, ancak bu konuyu açıklığa kavuşturmanın önemini ve gerekliliğini vurgulamak için bu fırsatı değerlendirmek isterim.”
Göçmen kamplarını kapatın
Irak'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Güvenlik Konseyi'ne yaptığı konuşmada, ülke içinde yerinden edilmiş kişilerin menşe bölgelerine geri gönderilmesi meselesinin Irak hükümetinin en büyük önceliği olduğunu belirtti.
Muhammed Hüseyin Behr el-Ulum, "Hükümetim, güvenli bir gönüllü dönüşe dönmelerini sağlayan belgeler de dahil olmak üzere bir dizi önlem ve prosedür yoluyla güvenli dönüşü kolaylaştırmak için büyük çaba gösterdi” dedi.
12 Ocak 2021'de Irak Göç ve Göçmenler Bakanlığı, iç göçmenlerin dosyası ile başarıya ulaştığını, son 6 ayda 47 kampın kapatıldığını ve 66 bin ailenin yerel yetkililerle işbirliği yaparak uygun koşullar oluşturarak bölgelerine geri döndüğünü duyurdu.
Önümüzdeki dönem, El-Selamiya kampı ve Enbar'daki Emiriyat El-Felluceh kampı da dahil olmak üzere bir grup kampın kapanmasına tanık olacak.
Jenin Hennes-Plasschaert ise, bu kapatmaların ikincil yerinden edilme veya insanların yeterli barınma veya temel hizmetlerden yoksun bölgelere geri dönmesi gibi istenmeyen sonuçlara yol açmaması gerektiğini belirterek, “Kampları kapatma kararlarını çevreleyen telaş ve donukluk pek çok endişeye neden oluyor. Bu nedenle, kolayca başka krizlere yol açabilecek kararlara karşı bir kez daha uyarmak istiyorum” ifadelerini kullandı.
Irak'taki çocuklar, IŞİD'in neden olduğu petrol kuyularının yanmasıyla oluşan duman bulutlarına bakıyor Foto/UNICEF-Lindsay Mackenzie
Ekonomik durum
BM yetkilisi, Irak dinarının Aralık sonunda yüzde 20'den fazla değer kaybetmesinin de gösterdiğini hatırlatarak, Irak'ın ciddi mali ve ekonomik zorluklara maruz kaldığını vurguladı.
Kasım 2020'den bu yana petrol gelirlerindeki yüzde 40'lık artış, likidite krizini hafifletmiş ve hükümete bir miktar nefes alma alanı sağlamış olsa da, çok ihtiyaç duyulan reformların uygulanmasında çok az ilerleme kaydedilmiştir.
Hennis-Plasschaert, “Irak, kaynak çıkarmaya sürekli bağımlılığa ne de bir kamu sektörünün olması gerekenden daha büyük yükü kaldıramaz. 2021 Bütçe Yasası ile ilgili anlaşma Bağdat ile Erbil arasında uzlaşma gerekiyor. Bununla birlikte, 2005'ten beri, petrol ve gelir paylaşımı ile ilgili olanlar gibi Bağdat ile Erbil arasında ve tartışmalı bölgelerle ilgili yeterli yasaların olmaması diğer anlaşmazlıklar gibi yapıcı müzakereleri hâlâ engelliyor” ifadelerini kullandı.
Bastırma uyarısı
Jenin Hennes-Plasschaert, Irak'taki gösterileri bastırma konusunu ele aldı. Daha fazla şeffaflığa, adalete ve hesap verilebilirliğe acil bir ihtiyaç olduğunu söyleyerek, “İfade özgürlüğü ve barışçıl toplanma da dahil olmak üzere temel özgürlüklere yönelik baskı ve ihlalin ve zorla kaybetmenin ve hedefli öldürmenin demokraside yeri olmadığını açıkça belirtmek istiyorum…”
Kürdistan Bölgesi de dahil olmak üzere Irak'ın tamamında şeffaflık, adalet ve hesap verebilirliğin büyük ölçüde yok olduğuna - özellikle halk gösterilerini bastırmak söz konusu olduğunda- dikkat çekerek,"Bu değişmezse, er ya da geç halkın öfkesi yeniden patlayacak" dedi.
Güvenlik durumu
Güvenlik durumu ile ilgili olarak, BM yetkilisi, Iraklıların IŞİD'in ülke topraklarında yenilmesinin üçüncü yıldönümünü geçen Aralık ayında kutlamalarına rağmen, Bağdat pazarına yapılan iki iğrenç intihar saldırısının en az 30 kişinin ölümüyle sonuçlandığını ve 100'den fazla kişinin de yaralanmasına neden olduğunu, üzücü bir şekilde, şiddet içeren aşırıcılığı yenmediklerini dile getirdi.
Hennis-Plasschaert, “Bu kaba bir korkaklık eylemidir ve Irak'ın şöhretiyle yetinemeyeceğine dair sert bir hatırlatmadır. Elbette güvenliği ve güvenliği artırmak, aşırılığın temel nedenlerini ele almak kadar acil yetenekle ilgilidir.Sahadaki tehditlere yanıt verilmesi gerekiyor” ifadelerini kullandı.
