Duhok’ta Zerdüştler zor günlerden geçiyor. Kentte diğer dinlerde olduğu gibi, ibadet yerlerinde özgürce ibadet edemedikleri gibi tehdit ve ayrımcılıkla karşı karşıya kalmış durumdalar.
Duhok Zerdüştler Ofisi Eylül 2020'de açıldı, ancak bir süre sonra binanın sahibi onlardan çevre baskısı altında olduğunu ve binanın tahliye edilmesini istedi.
Zerdüştler bu nedenle başka bir binaya taşınmak zorunda kaldı.
KirkukNow’a konuşan Yasna Organizasyonu temsilcisi Helan Çiya, “Aşırılık yanlıları bize özellikle sosyal medyada ciddi şekilde saldırıyorlardı. Ofisimizin Duhok'ta olmasını engelleyen zorluklar artıyorlar ama pes etmedik” dedi.
Yasna Zerdüştlük din felsefesi organizasyonu birkaç yıl önce kuruldu ve Irak Kürdistan Bölgesi Diyanet İşleri Bakanlığı bünyesinde de Zerdüşt İşleri müdürlüğü bulunuyor.
“Tehditler ev sahibine karşı bile ölüm tehdidine kadar yükseldi, bu yüzden bizden simgelerimizi kaldırmamızı istedi, ancak daha sonra başka bir yer bulmamızı istedi” diyen Çiya,Duhok başka bir ofise taşınmaya zorlandıklarını, Duhok'ta şu anda Zerdüştler ve Yasna'nın artık hiçbir tabelası olmayan bir ofisinin olduğunu ve ziyaretçilerin güvenliğini sağlamak içinde ziyaretçi sayısını düşürdüklerini kaydetti.
Çiya ayrıca, baskıların giderek arttığını ve dini faaliyetlerinin yanı sıra toplu kutlamalara dahi gidemediklerini dile getirdi.
Zerdüştlük bölgede yüzyıllar boyunca azaldı, ancak Mart 2015'te dini ve etnik gruplar için özgürlüğü garanti eden yasanın Kürdistan Parlamentosu’nda kabul edilmesiyle, varlıklarını gösterebildi.
Kürdistan Bölgesinde yaklaşık 15 bin Zerdüştün yaşadığını dile getiren Zerdüşt İşleri Müdürü Awat Husamaddin, “Süleymaniye ve Erbil'den farklı olarak sadece Duhok'ta zorluklarla karşı karşıyayız çünkü başından beri bazı insanlar bu fikri onaylamadılar" dedi.
Tehditlerin Facebook ve diğer sosyal medya platformları üzerinden gerçekleştirildiğini kaydeden Husamaddin, “Hiçbir insanımıza fiziksel olarak işkence edilmedi ama sözlü olarak güceniyoruz ve ölüm tehditleri alıyoruz. Bunları bizi korumada çok yardımcı olan güvenlik güçlerine de ilettik” ifadelerini kullandı.
IKB azınlıklar hakları yasasına göre, her türlü ayrımcılık yasaktır ve inançlarını, ritüellerini ve kutlamalarını ifşa etmekte özgürdürler. Hiçbir tarafın kendilerini bu haklardan mahrum etme hakkı yoktur ve hükümet onların güvenliğini taahhüt eder.
Bizi İslam'ı karalamakla suçluyorlar
Duhok'ta Zerdüşt olan 31 yaşındaki Aram Mehdi, "Bir Facebook gönderisine Zerdüşt olarak yorum bile yazamıyoruz. Bazıları seninle yemek yemenin tabu olduğunu söylüyor, ‘çirkin hayvanlar senden daha iyidir’ diğerleri, ‘cesaretiniz varsa, bize nerede olduğunuzu söyleyin’ diyor. Bizi İslam'ı karalamakla suçluyorlar” dedi.
Mehdi 2014'te Zerdüştlüğe geçmesinden sonra baskılardan dolayı bir evinden uzak oldu.
Mehdi Aram, “Bizi ve aile üyelerimizi sözlü olarak suçluyorlar. Ben de 15 kez tehdit edildim. Sadece ben değil, Duhok’taki Zerdüştlerin çoğu aynı koşullarda. Bizi tehdit edenler aşırı İslamcılar” diyor.
Duhok- Çarstin Mağarası, Zerdüştler için kutsal bir yer. Fotoğraf: Yasna Org.
Zerdüştler, yasaların hayata geçirilmesi gerektiğine inanıyor. Irak hukuku Zerdüştleri resmen tanımamıştır, ancak anayasa tüm Iraklılara dini inançları ve kutsal yerlerinin güvenliği açısından dini haklar sağlamaktadır.
Awat Husamaddin, “IKB yasası bazı bakanlıklarda uygulanıyor ancak diğer müdürlüklerde geçerli değil. Çok iyi bir yasa ve Zerdüştlük ve diğer tüm dinler için hayati önem taşıyor. Bu yasa nedeniyle insanlar Zerdüştlüğe geçmekten korkmuyor ya da utanmıyor.”
Kürdistan Irak Parlamentosunun, yürütme makamlarını bileşenler için haklar yasasını yürürlüğe koymamakla suçluyor.
Parlamento İnsan Hakları Komitesi Başkanı Romeo Hakari, yasanın uygulanması durumunda "bileşenler (dinler) herhangi bir sorunla karşılaşmayacaklarını ancak mevcut durumda maddelerin çoğu uygulanmadığını vurguluyor.
Hakari, KYB’yi azınlıklar lehine yasayı hayata geçirmemekten sorumlu tutuyor.
Parlamento ayrıca yasayı değiştirmeyi planlıyor.
Zerdüştler dinlerini Kürdistan'daki tüm insanlara açıklamaya kararlılar.
Husamaddin, "Duhok'ta onu yenilemeye çalışan birçok arkeolojik alanımız var. Hükümeti, Zerdüşlerin dini işlerini denetlemesi için Duhok'ta bir din adamını atamaya ikna etmeye çalışıyoruz” dedi.
Duhok Kuzey Eyaletinin yaklaşık 200 sakini, 24-60 yaşlarında Zerdüştlük inancını kabul etti.
Zerdüştler günde beş kez dua ederler ve asla oruç tutmazlar.
Mehdi, daha çok insanın katılmak istediğini söylüyor ama bunu açığa çıkarmak istemiyor.
"Bazı insanlar evlenip din değiştirdiklerini anladıklarında boşandılar. Diğerleri işlerinden kovuldu” diyen Mehdi, "Hiç kimse ayrımcılıktan veya işten atılmaktan sorumlu tutulmadı. Ayrıca dava açmak ve bir avukat tutmak maliyetli. Herhangi bir faaliyet yaptığımızda, güvenlik güçleriyle işbirliği içinde olmamız gerekiyor" diye ekledi.
Çiya, "Diğer dinler ve bileşenlerle barış içinde yaşamak istiyoruz. Vazgeçmeyeceğiz ve tapınağımıza sahip olmak ve tüm Badinalılara Zerdüştlüğü açıklamak istemiyoruz. Bugün bizi reddedenler iyimseriz, yarın bizi kabul edecekler”diyor.
Zerdüştlük veya Mazdayasna, dünyanın en eski sürekli olarak uygulanan Aryan dinlerinden biridir; Kürtler, Peygamber Zerdeşt'ın veya Zerdüşt'ün bir Kürt olduğuna ve bu eski dinin olası köklerinin MÖ 7. yüzyıla kadar uzandığına inanıyor.
Bilge Efendi Ahura Mazda'ya inananlar için üç aşamalı yol, bütünüyle kitap olan Avesta'da detaylandırılan iyi düşünceler, iyi sözler ve iyi eylemlerdir.
Zerdüşt taraftarlarının başta Hindistan, İran ve Azerbaycan olmak üzere dünya çapında yaklaşık 200 bin nüfusa sahip olduğu tahmin edilmektedir.
