“Hangi şirket olduğunun bir önemi yok, önemli olan Kerkük halkına ne hizmet sunduğu” diyor,pazarda kasaplık yapan 47 yaşındaki Erşad Zeynel.
Kerkük'te yaşayan ve hükümet ile şirketler arasında petrol sahalarının geliştirilmesi için yapılan her türlü sözleşmeyi memnuniyetle karşılayan Erşad, KirkukNow’a,"Bu çok iyi bir fırsat çünkü petrol açısından zenginiz" dedi.
Irak Hükümeti ile BP,ocak ayında Londra'da,Kerkük ilindeki devlet şirketi Kuzey Petrol Şirketi’ne ait dört petrol sahasını rehabilite etmek ve geliştirmek üzere bir sözleşme imzaladı.
Irak hükümetine göre bu sözleşme,üretimi artırmayı ve petrol ile doğal gaz üretiminde en yüksek seviyeye ulaşmayı hedefliyor.
Türkmen vatandaşı Zeynel,"Zamanında Kerkük petrolünü İngilizler keşfetti,bu yüzden kendilerini sahibi sanıyorlar.Ama benim için önemli olan, petrolümüz karşılığında ne tür hizmetler sunacaklarıdır"diyor.
Petrol zengini kuzey şehri Kerkük,Arap,Kürt ve Türkmenlerden oluşan yaklaşık 1.77 milyon nüfusa ev sahipliği yapıyor. Bağdat’ın 238 kilometre kuzeyinde yer alan Kerkük,etnik açıdan karışık bir yapıya sahip ve uzun süredir Irak merkezi hükümeti ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasında tartışmalı bir bölgedir.
Irak’ın ikinci büyük rezervine sahip olan bu bölgede Avana, Bey Hasan, Baba Kubbe,Cambur ve Habaze olmak üzere beş ana ham petrol üretim sahası bulunuyor. Bu sahalar Irak Hükümeti’ne bağlı Kuzey Petrol Şirketi kontrolünde.
"Yabancı şirket payını alıyor, hatta fazlasını. Sesimiz hükümete ulaşmadığı sürece biz ne isteyebiliriz ki?" diyor 39 yaşındaki Arap vatandaşı Bassam Awad.
Basam ayrıca,Kerkük’ün sahip olduğu petrol zenginliğiyle tüm sokaklarının mermerle kaplanması gerektiğine inanıyor.Ama sonra ekliyor:
"Onların cepleri hâlâ petrol parasıyla dolmadı"-burada "onlar" derken Iraklı hükümet yetkililerini kastediyor.
BP’nin dönüşüyle ilgili sözleşmenin imzalanmasından bu yana, Kerküklüler arasında yoğun bir tartışma sürüyor.Çünkü geçmişte petrol gelirleri, petrol zengini bu şehirde temel hizmetleri sağlamak için kullanılmadı.
Şehir sürekli kirli,çöp yığınları,kötü altyapı,su,elektrik,eğitim ve sağlık alanlarındaki zayıf hizmetler yüzünden halkın büyük bir kısmı,yabancı şirketin dönüşü konusunda iyimser değil.
Kerkük, 28 Ağustos 2024- Elmas Mahallesi'nde bir sokakta biriken çöp ve molozlar. (Rebaz Hasan)
Mart ayında Irak Petrol Bakanlığı, Kerkük sahalarında çalışacak işçilerin yüzde 85’inin Iraklı olacağını açıkladı. Ancak bu bilgi KirkukNow platformlarında yayımlandığında, birçok yorumcu bunu sadece propaganda olarak nitelendirdi.
Bir yorumcu,“Bu filmi Irak’ta daha önce de izledik,” derken bir başkası,“Irak ekonomisini yeniden kontrol altına almak için geldiler”dedi.
Bazı yorumcular ise işçilerin yüzde 85’inin tüm Irak’tan değil, doğrudan Kerkük ilinden olması gerektiğini savundu.
Bir diğer yorumda ise,“İstihdam da yine aracılar (vasta/wasta) üzerinden olacak”denildi.
Bu yorumlar, halkın sözleşmenin uygulanmasına dair şüphe duyduğunu ve BP’nin Kerkük’te petrol ve gaz sahalarında gerçekten çalışacağına dair hâlâ güvenceye ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.
31 Mart’ta Petrol Bakan Vekili Basim Muhammed, sözleşmeyle birlikte Kerkük ilindeki Avana, Bey Hasan, Cambur ve Habaze sahalarındaki petrol üretiminin, mevcut 308.000 varilden 420 bin varile çıkarılacağını açıkladı.
“Sözleşme 25 yıllık olacak ve 5 yıl uzatma imkânı da var” diye ekledi.
Sözleşme yalnızca petrol için değil;Kuzey Gaz Şirketi’ne ait sahalardan gaz üretimini de kapsıyor.Petrol Bakanlığı yetkilisine göre bu şirketin günlük 400 milyon metreküplük gaz üretim kapasitesi var.
Kerkük, 2014-Kerkük petrol sahalarını denetleyen Kuzey Petrol Şirketi. (Karwan Salihi)
Sözleşmeye göre, BP, Kuzey Gaz Şirketi tesislerini değerlendirecek, onaracak ve genişletecek.
British Petroleum (BP), 2018 yılında Kerkük’teki üretimi artırmak üzere yapılan önceki sözleşmede yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle Ocak 2020’de faaliyetlerini askıya aldı.
2019 yılında Irak Petrol Bakanlığı, Kerkük’teki ham petrol üretimini günlük 1 milyon varile çıkarmayı hedefleyen bir plan açıklamıştı.
O dönemde Kerkük İl Meclisi Petrol ve Gaz Komitesi Başkanı olan Ahmed Asker, şunları söyledi:
"2020’deki geri çekilme, BP’nin Kerkük’teki tüm kuyularda çalışmak istemesinden kaynaklanıyordu, sadece bir kısmında değil."
"İş hacmi artırılarak sözleşmenin yenilenmesi teklif edildi ama Irak Hükümeti bunu reddetti."
BP, Baas rejiminin düşüşünden sonra,2013 yılından beri Irak’ta faaliyet yürütüyor.Ancak 2014’te,IŞİD militanlarının ülkenin büyük kısmını ele geçirmesiyle birlikte Kerkük’ten çekildi.
"Şirketin adını sadece medyadan duydum. Hükümet onları denetlemeli ve hizmet, iş olanağı sağlamaları ile gençlerimizi çeşitli alanlarda eğitmeleri için zorlamalı"diyor Kerkük’teki Cot Kahve Pazarında esnaf olan Kürt vatandaşı Helmat Kadir.
