كێ زمانی كوردی لەسەر تابلۆكان لابرد؟

كەركوك/2ی كانونی دووەمی 2022/ لێكردنەوەی چەند تابلۆیەكی شارەوانی، دوای ئەوەی دەركەوت زمانی كوردی لەسەر نییە، فۆتۆ: كاروان ساڵحی

كەركوك ناو

ئەو دوو بەشەی سەرپەرشتی نوسین و ئامادەكردنی تابلۆكانی شاری كەركوكیان كردووە، هەردوكیان سەر بە دوو فەرمانگەن كە بەڕێوەبەرەكانیان كوردن، ئەوانیش شارەوانی و هاتوچۆ، بەڵام ئەو دوو بەڕێوەبەرە رەتیدەكەنەوە لابردنی زمانی كوردی لەسەر تابلۆكان بە بڕیاری ئەوان بوبێت و دەڵێن ئاگادار نەبون.

یەكشەممە 2ی كانونی دووەم، ژمارەیەك تابلۆی ناونیشان لە شەقامێكی كەركوك دانران، بەڵام تەنیا بە زمانی عەرەبی و ئینگلیزی نوسرابون و زمانی كوردییان لەسەر نەبوو، ئەوەش ناڕەزایی لەنێو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكاندا دروستكرد و بەهۆیەوە هەمان رۆژ لەلایەن تیمەكانی شارەوانییەوە لابران.

فەرەیدون زەنگەنە، بەڕێوەبەری شارەوانی كەركوك، لە چاوپێكەوتنێكیدا لەگەڵ كەناڵی ئاسمانی كەركوك، جەختیكردەوە لەوەی جەختیكردەوە كە ئەركی ئامادەكردن و نوسین و هەڵواسینی تابلۆكان لای بەشی ئەندازەی هاتوچۆی شارەوانی كەركوكە، کارەکەیان بە هەماهەنگی لەگەڵ هاتوچۆی كەركوك و بەڵێندەرێک ئەنجامداوە... بەڵام هەڵەیەكی هونەری رویداوە، ئەویش ئەوەیە گوایا ئەگەر بە یەك زمان تابلۆكان بنوسرێت شۆفێر دەتوانێت بە ئاسانی بیانخوێنێتەوە، چونكە نوسینەکە گەورەتر دەبێت، بەڵام "ئێمە ئەوەمان قبوڵ نییە".

ئەوەش لەكاتێكدایە ئەو دوو بەشەی ئەركەكەیان لە ئەستۆ گرتووە، هەردوكیان لەژێر بڕیاری بەڕێوەبەری فەرمانگەكانیان كاردەكەن، كە هەردوو بەڕێوەبەرەكە كوردن و لە پشكی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان دانراون.

فەرەیدون عادل زەنگەنە، بەڕێوەبەری شارەوانی كەركوكە لە پشكی كورد، هەروەها عه‌مید محه‌مه‌د ئیسماعیل عەلی (عەمید شوان)، بەڕێوەبەری گشتی هاتوچۆی كەركوك، بەهەمان شێوە كوردە.

بەڵام عەمید شوان، لەوبارەیەوە بە (كەركوك ناو)ی وت "گۆڕینی تابلۆكان هیچ پەیوەندییەكی بە ئێمەوە نییە، ئەوە شارەوانی و ئیدارەی كەركوك لێی بەرپرسیارن"، جەختیشیكردەوە "لابردنی زمانی كوردی لەسەر تابلۆكان، بەبیانوی ئەوە بووە گوایا بەڵێندەری پڕۆژەكە وتویەتی فۆنتی كوردیمان لا نەبووە".

لابردنی زمانی كوردی لەسەر تابلۆكان، بەبیانوی ئەوە بووە گوایا بەڵێندەری پڕۆژەكە وتویەتی فۆنتی كوردیمان لا نەبووە

هەرچەندە بەڕێوەبەری شارەوانی دەڵێت، ئامادەكردنی تابلۆكان بە هەماهەنگی لەگەڵ پۆلیسی هاتوچۆ بووە، بەڵام عەمید شوان، جارێكی تر جەختیكردەوە "پۆلیسی هاتوچۆ هیچ پەیوەندی بەو روداوەوە نەبووە".

naw.shar
دیمەنێكی شاری كەركوك بەر لە بڕیاری گۆڕینی تابلۆكان، تیایدا بە زمانی كوردیش لەسەر تابلۆكان نوسراون.

پڕۆژەی گۆڕین و نوێكردنەوەی تابلۆكان بۆ ساڵی 2019 دەگەڕێتەوە، بەڵام لە ئەمساڵدا چۆتە بواری جێبەجێكردنەوە. بەر لەو گۆڕانكارییە نوسینی تابلۆكان بەهەرسێ زمانی عەرەبی، كوردی و ئینگلیزی بون.

ئیدارەی كەركوك، دوای دروستبونی ناڕەزایی لەسەر نەبونی زمانی كوردی، لە تابلۆكانی ناو شار، راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوە و تیایدا داوادەكات هەمووان پەیڕەوی بەكارهێنانی زمانەكانی (عەرەبی، كوردی، توركمانی و سریانی) بكەن، له‌سه‌ر هەموو تابلۆكانی فه‌رمانگه‌كان و رێگاوبان و پرده‌كان و یه‌كه‌ ئیدارییه‌كانی سه‌ر به‌ پارێزگای كه‌ركوك.

هەروەها هاتوە "هه‌ر كەسێك به‌ پێچه‌وانه‌ی ئه‌و راسپارده‌ و رێنماییانه‌ كار بكات جا له‌ تابلۆی فه‌رمانگه‌دا بێت یان تابلۆی ڕێگاوبان و هاتوچۆ، به‌ كارێكی تێكده‌رانه‌ هه‌ژمار ده‌كرێت". زیاتر هاتووە "هێزه‌ ئه‌منییەكان به‌ توندترین شێوه‌ سزای ئه‌و كه‌س و لایه‌نانه‌ بده‌ن كه‌ پێچه‌وانه‌ی نوسراو و رێنماییه‌كان كار ده‌كەن".

رێبوار تەها، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لە كەركوك، لەبارەی نەبونی زمانی كوردی لە تابلۆكاندا، لە لێدوانێكیدا بۆ كەناڵی ئاسمانی كەركوك، دەڵێت "به‌شێك هه‌يه‌ له‌نێو شاره‌وانى كه‌ركوك كه‌ كارى ئه‌ندازه‌ى تابلۆكان ده‌كه‌ن و كارى ئه‌وانه‌، به‌ڵام نه‌مانزانى هۆكارى لابردنی زمانی كوردی چييه‌ و ئه‌وان وه‌ك خۆيان ده‌ڵێن هه‌ڵه‌يه‌، ئێمه‌ پێمان باشه‌ لێكۆڵينه‌وه‌ بكرێت لەو پرسە".

فەرەیدون عادل، بەڕێوەبەری شارەوانی كەركوك، لە لێدوانێكیدا بۆ (كەركوك ناو)، جەختیكردەوە "لابردنی زمانی كوردی بڕیاری شارەوانی كەركوك نییە، لێپرسراوی ئەندازەی هاتوچۆی كەركوك دەڵێن هەڵەی تەکنیکی بووە و فۆنتی كوردی نەبووە، تەنیا ئەوە هۆكارەكەیە و هیچ شتێكی تر نییە".

"ئەو بەشە دەڵێن پێمانباشبووە تابلۆکان تەنیا بەزمانی عەرەبی بن بۆ ئەوەی شۆفێر بە ئاسانی بیانخوێنێتەوە، چونكە ئەگەر بەدوو یان سێ زمان بنوسرێت دەبێت تابلۆکان بچوکبکرێنەوە و ئەوكات بەباشی ناخوێنرێنەوە....".

دوای ئەو ناڕەزاییانە، هەر یەكشەممە 2ی كانونی دووەم، شارەوانی كەركوك، بڕیاریدا بە داگرتنی ئەو تابلۆیانە و بڕیارە لە ئایندەیەكی نزیكدا بەزمانی كوردییەوە دابنرێنەوە.

به‌پێی ده‌ستوری هه‌میشه‌یی عیراق، زمانی كوردی و عه‌ره‌بی؛ دوو زمانی فه‌رمی وڵاتن، هه‌ردوو زمانی توركمانی و سریانیش دوو زمانی فه‌رمی ترن له‌و یه‌كه‌ ئیدارییانه‌ی تێیدا زۆرینه‌ی دانیشتوان پێكده‌هێنن.

  • FB
  • Instagram
  • Twitter
  • YT