Ammar Aziz

Irak ve Kürdistan Bölgesi’ndeki kiliseleri geçmişe oranla daha az ziyaretçiyi ağırlıyor. Hristiyan din adamlarının sayısı da ciddi oranda düştü.

Hristiyan topluluğunun ağırlıkta yaşadığı Duhuk’ta bulunan 39 kilisede, toplam 8 rahip görev yapıyor.

Irak’ın bazı bölgelerinde bulunan Hristiyanlar’a ait çok sayıda mekan bölgedeki çatışmalar sonucunda ya yıkıldı ya da kapılarına kilit vuruldu.

Hristiyanlar’a ait mekanların bu duruma gelmesinde, Hristiyan toplumunun göçü, IŞİD’le savaş sürecinde kaçırılanlar, yurtdışına göç, bölgedeki güvenlik kaygıları, evlerin yıkılması ve sosyal ilişkilerin zayıflamasına dayandırılıyor.

39 kilisede toplam 8 rahip görev yapıyor

KirkukNow’a konuşan Nersi Kilisesi Rahibi Flip Dawud, “Duhok’taki 39 kilisemizde sadece 8 rahip var. Ciddi bir boşluk var. Onlarca rahibe ihtiyacımız var. Özellikle köylerde ihtiyaç var. Bazı köylere rahipler ayda bir kez gidebiliyor. Rahiplerin olmamasından dolayı bölge sakinlerinin çoğu merkezdeki kiliselere gitmek zorunda kalıyor” dedi.

Tüm kiliselere rahiplerin atanması halinde halkın tekrar evlerine dönebileceğini söyleyen Dawud, sözlerine şunları ekledi:

“O zaman bölge sakinleri, kiliseye gitmek için bu kadar uzun yola çıkmayacaktır. Ayrıca halkın bir kısmı yoksulluk nedeniyle başka bir şehirdeki kiliseye gitmek için taksi parası ödeyemiyor. Halkın kiliselere gitmemesinin öncelikli nedeni budur. Ayrıca sosyal medyaya da daha fazla zaman harcamalarından dolayı bazılarında inanç eksikliği oluştu.”

Irak’ta Hristiyan topluluğunun bulunduğu bölgeler, özellikle Ninova ve Duhok çevresinde güvenlik eksikliği ve çatışmaların sürmesi de bölgedeki Hristiyanlar’ın kiliseleri ziyaret etmesine engel oldu.

Türkiye’nin operasyonları 10 kilisenin kapısına kilit vurulmasına neden oldu

Son birkaç aydır Türkiye’nin bölgede düzenlediği askeri operasyonlar nedeniyle sınır bölgesindeki onlarca Hristiyan aile evlerini terk etmek zorunda kaldı. Bölgede en az 10 kilisenin kapısına kilit vuruldu.

45 yaşındaki Muna Hena Meti adlı Hristiyan kadın, halkın kiliseyi daha az gitmesine ilişkin, şöyle konuştu:

“Göçmen olarak yerleştiğimiz bölgelerde kilise yoktu. Bulunduğumuz bölgeye yakın bir kiliseye gitmek zorunda kalıyorduk. Araçla 40 dakikadan fazla yol gitmek zorunda kalıyoruz.”

6 yıl önce IŞİD’in bölgeleye girmesiyle Şengal’den Duhok’un Simêli ilçesinin Sêci Köyü’ne göç etmek zorunda kalan Muna Hena Meti, savaştan önce Şengal’de 3 kilisenin olduğunu ve halkın sürekli ibadet için kiliseyi ziyaret ettiğini söyledi.

Kilise uzak olduğu için 15 günde bir gidiyoruz

Şengal’deki 3 kilisenin yanı sıra 80 kilise ve Hristiyanlar’a ait mekanlar IŞİD tarafından yağmalandı veya yıkıldı. Tahrip olan kiliselerin büyük bölümü halen onarılmadı.

2014 yılında IŞİD Musul’u işgal ettiğinde Hristiyanlar, Müslüman olmaları, vergi ödemeleri veya tüm taşınmaz mal varlıkları örgüte verilmesine dair 3 seçenek sundu. Hristiyanlar’ın ise evlerini terk etmekten başka çareleri kalmadı.

Muna Hena, “2018 yılında Kürdistan Bölgesi Hükümeti, özellikle Şengal ve Ninovalı göçmenler için Duhok’ta Süryani Ortodoks Kilisesi’nin inşa etti. Ancak o da bizim bulunduğumuz yere çok uzak. Bu nedenle 15 günde bir gitmek zorunda kalıyoruz. Bir diğer neden ise yurtdışına göçün artması da kiliselere ziyareti azalttı” diye konuştu.

Irak ve Kürdistan Bölgesi verilerine göre, binlerce Hristiyan kendi toprağına halen dönmedi. Sadece Ninova’da 24 bin aile yurtdışına göç etmek zorunda kaldı.

Kürdistan Bölgesi’ndeki 700 bin göçmenin yüzde 7’si Hristiyan.

KirkukNow’a konuşan Kürdistan Bölgesi Diyanet İşleri Bakanlığı Hristiyan Dairesi Başkanı Halid Cemal, “90’larda sayıları 2 milyonu bulan Hristiyanlar’ın oranı Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde şu anda 400 bin. Sadece IŞİD’le savaş sırasında 250 binden fazla kişi göç etti. Bizler Irak’taki Şii - Sünni savaşının kurbanları olduk. Hristiyanlar’ın bir kez daha bu ülkede huzur içinde yaşaması mümkün değil” ifadelerini kullandı.

Kerkük’teki Kiliseleri İdari Ofisi verilerine göre, kentteki 12 kiliseden sadece birinin çanı çalıyor.  

Hristiyanlar’ın bir kısmı rahip olmak istemiyor. Bizde zorlamak istemiyoruz

Ülkede yeterli Rahip’in olmamasına ilişkin ise Halid Cemal, şunları söyledi:

“Hristiyanlar’ın bir kısmı rahip olmak istemiyor. Bizde kimseyi zorlamak istemiyoruz. Elbette ki rahiplere ihtiyacımız var ve bu konuda bazı kiliselerde boşlukta bulunuyor.”

Erbil’de bulunan Babil Koleji, özellikle felsefe ve Hristiyan öğretilerine yönelik eğitim veriyor. 6 yıllık eğitimin sonunda Hristiyan din adamı bu kolejde mezun oluyor.

Duhok Meclisi Hristiyan üyesi Linus Udişo, kiliselere Hristiyanlar’ın yeterli rağbet göstermemesinin nedenini siyasi gerekçelere dayandırdı.

Linus Udişo, partilerin Hristiyanlar’a ilgisinin yeterli oranda olmadığını, bu nedenle onlarca kez saldırıya ve göçe maruz kaldıklarını, Hristiyanlar’ın bulunduğu bölgelerde güvenlik eksikliğine dikkat çekti.

Irak’taki 2 milyon Hristiyan nüfusunun 300 bine düştüğünü söyleyen Udişo, “Bu rakam daha da düşecektir. Çözüm ise bölgelerimizin özerk olmasıdır…O zaman bölge halkı kendilerini koruyarak, bölgelerine istikrarı getirecek ve halkımız göç etmeyecektir” ifadelerini kullandı.

Irak’ta İslam dininden sonra Hristiyanlık ikinci büyük din olarak kabul görüyor. Irak Anayasası’nda yer alan Süryanice de resmi dil olarak tanınıyor. Ülkedeki tüm bileşenlerin din, dil ve kültürleri de anayasa korunmaktadır.