Irak Başbakanı Mustafa Kazimi, Bağdat-Erbil arasında imzalanan Şengal anlaşmasının iki bölümünü gözden geçirme "sözü verdi." Bu maddeler, “şu anda bölgede bulunan tüm güçlerin kaldırılması” ve “yeni bir yönetimin seçilmesidir.”
Kazimi’nin bu açıklaması, Bağdat'ta Şengal'den bir heyetle 3 saatlik görüşmenin ardından geldi.
Güvenlik görevlileri, aydın ve IŞİD mağduru ailelerinin yanı sıra dini, siyasi ve aşiretlerden oluşan heyet, 15 Kasım’da Bağdat'ta Kazimi ile bir araya geldi.
22 kişilik heyet, Şengalliler adına Bağdat-Erbil anlaşmasından duydukları endişeyi dile getirdi.
Xanesor aşiret lideri ve heyette yer alan Dexil Murad, görüşmeye ilişkin KirkukNow'a şunları söyledi:
“Başlangıçta Bağdat ile Erbil arasındaki anlaşmanın yedinci maddesinde bir değişiklik istedik. Bu nokta, polis dışında tüm güçlerin Şengal'dan ayrılması gerektiğini söylüyor. Şu anda Şengal'i koruyan güçlerin kalmasını istedik, çünkü IŞİD savaşı sırasında ve bugüne kadar bölge halkına büyük hizmet sundular.”
Şengal, 11 Ekim 2020 - Şengal konusunda Bağdat-Erbil anlaşmasına karşı protesto: Fotoğraf: İbrahim Ezidi
Heyet ayrıca yeni yönetimin belirlenmesini öngören ikinci maddenin de gözden geçirilmesini talep etti.
Başbakan neyse ki iki noktayı gözden geçireceğine söz verdi
Dexil Murad, “Başbakandan Şengal'den ve şu anda orada ikamet eden biri olması koşuluyla ilçe için bağımsız bir kaymakamın atamasını istedik. Ayrıca parti ve dış müdahaleye taviz vermeden, bölge halkının iradesi ile atama yapılmasını istedik. Başbakan neyse ki iki noktayı gözden geçireceğine söz verdi”diye konuştu.
Din adamı ve heyet üyesi Şeyh Fakir Xelef ise, şunları söyledi:
“Başbakanla dostane ve çok önemli bir görüşme yaptık. Şengal bölgesinde 3 saat boyunca uzun uzun tartıştık. Daha sonra Bağdat ile Erbil arasındaki anlaşmaya bizim ve Şengal halkının itirazını dile getirdik ve anlaşmanın uzunluğunu gözden geçirmesini istedik.
Başbakan bize iki önemli söz verdi.Birincisi, yakında Şengal'i ziyaret edeceğini ve Şengal halkı için kabul edilebilir bir yönetim kuracaklarını söyledi. İkincisi; Şengal halkının menfaatlerine aykırı bir nokta bulurlarsa bunları gözden geçireceklerini söyledi.”
Şengal, Ninova, 2019 - Şengal ilçesinde bir kontrol noktası: Fotoğraf/İbrahim Ezidi
Anlaşmanın içeriği
Irak hükümeti ile Kürdistan Bölgesi Hükümeti, Şengal’de güven ve istikrarın yeniden sağlanması için yeni bir yönetim kurma konusunda 9 Ekim’de anlaşma imzaladı.
Anlaşmada, ilçedeki tüm tabakaların oyuyla yeni bir idari yönetim oluşturulmasının yanı sıra iç güvenlik güçlerinde 2 bin 500 kişinin (bini mevcut Şengal halkından, bin 500’ü kamplarda olan göçmenlerden) istihdam edilerek ilçede güvenliğin güçlendirilmesi yer alıyor. Bu güç içerisindeki görev dağılımı adil bir şekilde ve kamplarda yaşayan göçmenlerin katılımı kayda alınacak.
Erbil-Bağdat arasında yapılan anlaşmada, ilçedeki tüm tabakaların oyuyla yeni bir idari yönetim oluşturulacak. Ayrıca, kurulacak meclisin onayı olmadan hiçbir karar alınamayacak.
Şengal ilçesi ve çevresinde Kürdistan İşçi Partisi’nin (PKK), varlığını sona erdirmek, örgütün ve şubelerinin bölgede herhangi bir rol oynamasını engellenmesine yer verildi.
Şengal’de PKK’ye yakın YBŞ’nin de içinde bulunduğu bazı silahlı gruplar 2015 yılından beri bölgeye yerleşmiş durumdadır. PKK’ye yakın unsurlar, IŞİD’in Şengal’e saldırısından sonra bölgeye yerleşti ve Şengal’i IŞİD’in saldırısına karşı koruduğu savunuluyor.
2018’de Irak hükümeti ile yaptıkları anlaşma sonucu bazı güçler Suriye’ye çekilse de Şengal’de şu anda Heşdi Şabi, Şengal Direniş Birliği (YBŞ) (IŞİD saldırısı sonrası PKK tarafından oluşturulan Ezidi milis gücü), yerel polis, Irak ordusu ve Ezidhan Peşmerge olmak üzere 5’ten fazla farklı güç bulunmaktadır.
Şengal’in atanmış ve seçilmiş olmak üzere iki kaymakamı var. Bunlar; Kürdistan’ın bağımsızlık referandumu sonrası 16 Ekim 2017 olaylarından bu yana Duhok'ta ikamet eden Mahma Xelil ve PKK ile Heşdi Şabi güçlerinin desteğiyle oluşturulan geçici konsey tarafından atanan Fahd Hemid.
Musul'un 120 km batısında yer alan ve idari olarak Ninova Valiliğine bağlı olan Şengal, Irak Anayasası’nın 140.madde kapsamındaki tartışmalı bölgeler arasında bulunuyor.
