Korona virüs salgının devam etmesiyle birlikte, günlük yevmiye ile çalışan işçilerin çilesi de devam ediyor. Salgın nedeniyle sokağa çıkma yasağının haftada üç gün uygulanması, yevmiyeli çalışan işçilerin kazançlarını yarı yarıya düşürdü.
Ahmed Şatti adlı işçi, pandemi yasaklarından dolayı, “İşim ailemin ihtiyaçlarını karşılıyordu, ancak artık günlük yiyeceklerimizi satın almak bizim için yeterli değil. Kazandığım para bize yetmiyor” dedi.
Şatti, günlük 10 ile 25 bin dinar arasında para kazandığını belirterek, iş bulmak için Kerkük'teki El-Askari Köprüsü yakınlarında her gün beklediğini söylüyor.
Ne düşündüğümüz bize sorulmadı
Şatti, “Sokağa çıkma yasağı tedbirleri kapsamında, Kriz Hücresi'nin aldığı bu kararların bizim için uygun olup olmadığını sormadı” diyerek, dolar karşısındaki yüksek döviz kurunun neden olduğu enflasyonla birlikte kazandığı parayla, aylık 175 bin Irak dinarı kira ve gıda giderlerini karşılamaya çalıştığını dile getirdi.
Daha önce ayda yaklaşık 550 bin kazanan Şatti, sokağa çıkma yasağı tedbirleri kapsamında aylık geliri yaklaşık 300 bin dinara düşmüş.
Şatti, "Anlaştığımız işverenlerin çoğu Korona'ya karşı güvenlik ve önleme tedbirleri sağlamıyor. İşçilerden birine işteyken Korona virüsü bulaşmışsa, işçilere herhangi bir tazminat veya ücretli izin verilmiyor" dedi.
Kerkük, 2020, inşaat işçileri günlük 15 ila 24 bin dinar alıyor.Foto KirkukNow
Kadınların sorunu ikiye katlandı
Kerkük Kadınlar Derneği üyesi Hayfa Selahaddin'e göre, Korona süresince çalışan kadınların sorumluluğu iki kat arttı.
Selahaddin, kadınların bu süreçte evle ilgilenmeleri, ailelerini korumaları ve virüse yakalanma riskinden çocuklarını korumaya çalışmakla birlikte, evin dışında da çalışmak zorunda kaldığını dile getirdi.
Hayfa Selahaddin, çalışan kadınların çoğunun Koronavirüs ile enfekte olmaları durumunda gerekli tedavileri sağlayacak paraya sahip olmadığını da dikkat çekti.
Çalışan kadınların çoğunluğu, Koronavirüse yakalandıklarında gerekli tedavileri yapacak maddi imkana sahip olmadığını söyledi.
13 Mart Kerkük'te onlarca işçi ve esnaflar, Hasir pazarında sokağa çıkma yasaklarını protesto etmeye başlayarak, hükümeti sokağa çıkma yasağı uygulamak yerine önleyici tedbirleri sıkılaştırmaya çağırdılar.
Söz konusu protestolar ülkenin farklı bölgelerinde de düzenlendi.
16 Mart’ta toplanan Bakanlar Kurulu, 23 Mart'tan itibaren sokağa çıkma yasağı tedbirlerinin hafifletilmesi kararı aldı.
Kısmi sokağa çıkma yasağının saat 21.00-05.00 saatleri arasında başlaması, genel sokağa çıkma yasağının ise Cuma ve Cumartesi günleri uygulanacağı, güvenlik prosedürlerine uygun olarak mağaza ve dükkanların açılması kararı alındı.
KirkukNow’a konuşan Kerkük İşçi Sendikası Başkanı Casim Muhammed Fehad, sokağa çıkma yasağının, ulaşım, inşaat ve restoran sektörlerindeki işçiler gibi birçok işçi için "olumsuz" sonuçlar doğurduğunu söyledi.
Haklardan mahrum işçiler
Irak Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı'na bağlı Kerkük'teki Çalışma ve Mesleki Eğitim Dairesi Başkan Yardımcısı Abbas Fadil, "Günlük ücretli çalışanlar ve taksi şoförleri gibi kendi hesabına çalışanlar sosyal güvenlik hakkına sahip değiller" dedi.
Yoksulluk sınırının altına düşen bir grubun olduğuna dikkat çeken Fadil, bu kesimin sosyal güvenlik programları kapsamında değil, sosyal yardım programları kapsamında devlet tarafından karşılandığını belirterek, şu sözleri kullandı:
“Belirli bir projede sabit işte çalışanlar işçiler, gün içinde yarım saat çalışsa bile sosyal güvenlik hakları vardır ve işveren bu süre zarfında aylık maaşını ödemekle yükümlüdür. Ancak yevmiyeli işçilerde bu geçerli değildir.”
Yasalara göre işveren, işçilerin sigortaya katkı payını bir yıl süreyle ödemekle yükümlüdür ve bu koşullar altında Çalışma Bakanının onayı olmadan hiçbir işçiyi işten çıkaramaz.
Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı, 2020'nin sonunda sosyal güvenlik kapsamına giren yeni işçi sayısına 9 bin 621 bin işçinin arttığını açıkladı.
Kapsanan işçiler (müteahhit, Arap ve yabancı şirketler, iletişim şirketleri, restoranlar, fırınlar, mağazalar ve diğerleri) tarafından temsil edilen özel sektör çalışanıdır.
Söz konusu sosyal güvenlik veya sosyal bakıma kayıt prosedürleri hakkında meslektaşlarının çoğunun bilgilendirilmediğini söyleyen Şatti, ne Korona sürecinde ne de haklarını nasıl koruyacaklarına dair her hangi bir kurum ve parti tarafından da bilgilendirilmediklerini kaydetti.
