Leyla Ahmed

Kerkük’te son 10 yılda kenti yeşillendirme çabaları başarısız olurken, kentte her geçen gün yeşil alanın azalmasının yanı sıra çevre kirliliği de ciddi oranda arttı.

2011'in sonlarında, eski Kerkük Belediyesi Başkanı Abdulkerim Hasan, KirkukNow’a verdiği demeçte, yeşil alanları genişleterek kentin çehresini tamamiyle değiştirecekleri sözü verdi.

Hasan, 2014 yılında toz ve kirin önlenmesi amacıyla kentin çevresinde yeşil alanların oluşturulmasını yeniden teyit etti. 

Söz konusu vaatlerden yıllar sonra Kerkük’te son istatistiklere göre, şehirdeki yeşillik alan yüzde 2’yi geçmiyor. Bu oran 2017 yılında yüzde 4’e yükselmişti.

Kerkük ilçelerine ait son istatistikler, şehirdeki yeşillik oranının 2'yi geçmediğini gösteriyor,

Kerkük'ün Piriyadi Mahallesindeki evinin küçük bahçesinde mandalina ve incir ağaçları diken Serwer Hüseyin’e göre, asıl sorunun tüm vatandaşların kenti yeşillendirme çabasının olmamasıdır.

Hüseyin, “Yeşil alanların oranını artırmak ve çevreye özen göstermek bir veya iki kişinin meselesi değildir. Her birey ve hükümet de bu amaç için çaba göstermelidir” dedi.

Yeşilliğin çok az olduğu mahallelerden biri olan Horiye Mahallesinde yaşayan İsmail Abdullah, belediyenin kendilerine hizmet etmediğini belirterek, “12 yıldır burada yaşıyorum, yeşillik oranı artmadı. Burası çöl gibidir ve yaz boyunca toz ve tozun artmasından dolayı çok zor durumdayız. Bölgede biriken atık kokusundan ise boğulmak üzereyiz” diye konuştu.

Kerkük kenti içinde 184 halka açık park ve bahçe var, bunların çoğu çok küçük, birkaç dönüm dışında bir ve 5 kilometre aralıkla 81 ağaçlandırma bölgesi bulunuyor. Ancak bu bölgelerde yok olma tehditi altındadır.

Kerkük Belediye Başkanı Fereydun Adil, belediyenin bu parkların bakımı ve yeşil alanları korumak için ek işçilere ihtiyaç duyduğunu söyledi.

Fereydun Adil, “Bahçe ve parkları sulayacak ve bakacak sadece 46 işçimiz var. Bu onların kapasitesini aşıyor. Kerkük'teki bahçe ve yeşil alanların bakımızı yapamıyoruz, bu yüzden yok olmak üzere...Bu yeşillik alanları koruyabilmek için binden fazla ek işçiye ihtiyacımız var” dedi.

Geçtiğimiz yıllarda, Kokar Sürdürülebilir Kalkınma Vakfı ve gönüllü çalışmalar dahil olmak üzere bazı kuruluşlar Kerkük'teki yeşil alanların sayısını artırmak için çaba sarf ediyor.

Örgüt, son üç yılda gerçekleştirdiği iki kampanya çerçevesinde vatandaşlara yol kenarlarına dikilmesi için 20 bin bitki dağıttı ancak bu çabaların en büyük sorunu Kerkük yönetiminin sulama yapmamasıdır. Nitekim kentte özellikle yaz aylarında sıcaklık oranı 45 derecenin üzerine çıkabiliyor.

Kokar Örgütü Medya yetkilisi Muhammed Abdulhalik, “Üçüncü kampanya vatandaşlara dut ağaçları dağıtmayı içerecek, ancak sorun belediyenin bahçelerini ve parklarını koruyamaması, peki bu konuda bize yardımcı olacaklar” dedi.

Başta belediye olmak üzere herkes yeşillik oranını artırmak için çabalamalı, Kerkük'te çevre büyük bir tehlike ile karşı karşıyadır

Abdulhalik, diktikleri ağaçların yaklaşık yüzde 60'ının büyüdüğünü belirterek, “Ancak bu yeterli değil. Herkes, özellikle belediye, kentteki yeşillik oranını artırmak için çabalamalı. Kerkük'te çevre büyük bir tehlikeyle karşı karşıyadır” diyor.

Kerkük'te yeşilliğin azalması korkusu, yüzlerce petrol kuyusu ve fabrikanın insan sağlığına zarar veren zehirli gazlar açığa çıkardığı bir dönemde geliyor.

Kerküklü çevre aktivisti ve uzmanı Şikofe Muhammad, Kerkük'te çevrenin üç ana unsurunun su, hava ve toprağın sıcak ve kuru olduğunu belirterek, kentin petrol ve gaz şirketlerinin dumanlarıyla boğulduğunu kaydediyor.

Kentteki fabrikaların atık arıtmalarından birçoğunun yoksun olduğunu dile getiren Muhammed, “Bütün bunlar bizi Kerkük'teki mevcut ortamın içinde yaşamı sürdürmenin uygun olmadığı gerçeğine götürüyor”dedi.

Durumu daha çok kötüye götüren, şehirde biriken yüzlerce ton atığın birikmesidir.

Kerkük Belediyesi verilerine göre, belediye ekiplerinin şu anda toplam bin 200 tondan sadece yaklaşık 200 ila 400 ton atık temizleyebildiğini göstermektedir.

Belediye başkanı, şehri temizleyebilmek için bir milyar 200 milyon dinarlık bir bütçeye ihtiyaçları olduğunu söylüyor, ancak Belediyeler Bakanlığı bütçeyi 200 milyon dinara düşürdü ki belirlenen bütçe kenti çöpten toplamaya yeterli değildir.

Şikofe, “Kerkük'te geniş bir arazi var, ancak bizim onu ​​yeşillendirebilmemiz için çoğunun mülkiyetine henüz karar verilmedi. Şu anki yeşil oran yüzde 2 olarak tahmin ediliyor. Bu da çok küçük bir yüzdedir” diye konuştu.

Uluslararası standartlara göre, kentte yeşillik alanın yüzde 15 veya üzerinde olması gerekiyor.

Durum bu denli ciddi olmasına rağmen, Kerkük yönetiminin yeşil alanların çoğaltmasına yönelik bir planı olmadığını gösteriyor. Şehirde ise sadece iki fidanlık var.

Belediye halka fidan dağıtmazken Şikofe göre, Tarım Bakanlığı vatandaşlara bir miktar para karşılığında fide dağıtıyor.

Bununla birlikte, şüpheleri Kerkük'te yeşil alanların çoğalmasını engelleyen bazı engeller var. Bunlardan bazıları ağaçları kesip zarar verenlerin cezalandırılmaması ve sahada çalışan kuruluşlara izin verilmemesidir.

Derneklerin kentte çalışmalara izin ruhsatı ise Kürdistan Bölgesi Hükümeti tarafından onanması gerekiyor.

Kentteki yeşil alanların her geçen ün daha çok azalacağında endişe eden Şikofe, “Şehir içinde yetiştirilen hayvanlar ağaçları yok ediyor ve ekili bitkilerin büyümesini engelliyor. Hükümet ve dernekler de kentin gelecek yıllarda bulunduğu konumdan daha kötü duruma geleceğini ön görmüyor” ifadelerini kullanıyor.