Ninova Ovası'nda önemli bir köy olarak kabul edilen ve Xetera El Kubra olarakta bilinen Xetera Köyü, “Bıyığın evi” olarak tanımlanıyor.
Ezidilerin çoğunlukta yaşadığı Xetera Köyü, Elquş ilçesine bağlı Telkaif nahiyesine bağlıdır.
Xetera Köyü sakinlerinden Diyar Thamou Xetari, “Bu köyün tüm sakinleri bir aşirete mensup, sayılarının yaklaşık 13 bin olduğu tahmin ediliyor. Bunların en az altı bini yurtdışında ikamet ediyor” dedi.
Ninova / 2020 / Xetera Köyünde Qol Keşan ritüeli. Fotoğraf: Diyar Xetari
Yedi kubbenin içinde bulunduğu kutsal alanı içeren Xetera Köyünde birçok dini tören düzenleniyor.
Xetera Köyünün ve sakinlerinin tarihini bilenler, “Bıyıklıların yurdu” adıyla meşhur olduğunu da bilir.Nitekim köydeki erkekler Ezidi inancında kutsal sayılan bıyık bırakmayı yerine mutlaka getiriyor.
Xetera Köyünde yaşayan ve tarihçi olan İlyas Xeteri, KirkukNow’a şunları söyledi:
“Bu köyün sakinleri, Xetari aşiretine mensup ve yedi aileden oluşuyor: Bin Reşki, Bin Qelki, Bin Şerefi, Bin Zexli, Bin Tovi, Kerkiyani ve Alixani "
Ninova / Xeteri köyünde zeytinyağı presleri ve çıkarma törenleri Fotoğraf: Alias Khattari
Bu köyün ne zaman kurulduğu tam olarak bilinmese de köyün köklü bir tarihe sahip olduğunu dile getiren İlyas Xeteri, köyün sayısız saldırı ve şiddet eylemine maruz kaldığını ve bunlardan biri 1832'de binlerce Ezidinin ölümüyle sonuçlandığını söylüyor.
Xetera Köyü Konseyi, 7 aşiretten temsilci bulunuyor. Konsey, köyün sosyal, hizmet ve kültürel sorunlarını çözüyor.
