Kerkük’te Irak Türkmen Cephesi (ITC) ve Arap İttifakı, Peşmerge Güçleri’nin Ortak Hareket Merkezi bünyesinde Kerkük’e geri dönmesine itiraz ederek, güvenliğin Irak hükümetine bağlı güçlerin sağlamasını talep etti.
Ortak Harekat Merkezi, Kerkük başta olmak üzere son dönemde yaşanan IŞİD saldırılarına karşı, Erbil ile Bağdat’ın saldırıları engellemek için aylar süren görüşmelerin ardından kuruldu.
Merkez, 23 Mayıs'ta Peşmerge Güçleri’nin Kerkük’e dönmesi kararıyla dört yıl aradan sonra toplantı yaptı.
Irak Ortak Harekat Komutanlığı Sözcüsü Tümgeneral Tahsin Hefeci, KirkukNow'a verdiği demeçte, Peşmerge Bakanlığı 1 ve 2. Tugayından sekiz Peşmerge subayının, K1’de Irak güçleri ortak merkezinde konuşlandırıldığını söylemişti.
Aralarında Kerkük Valiliği’ni vekaleten yürüten Rakan Cuburi’nin de olduğu bazı Arap siyasi parti ve şahsiyetlerinden oluşan Kerkük'teki Arap İttifakı Sözcüsü Hatem Tai, KirkukNow’a konuyla ilgili şunları söyledi:
“Federal hükümetin şehrin güvenliğini korumadaki rolünü takdir ediyoruz, ancak federal güçler dışında özellikle Peşmergelerin içinde olduğu güvenlik dosyasını kabul etmeyeceğiz. Ayrıca, Ortak Hareket Merkezi’nin de kurulmasını istemiyoruz” dedi.
Kerkük, Mayıs 2018, Kerkük’te bazı Türkmen partileri ve taraftarları seçim sonuçlarını şaibeli bularak protesto etti. Fotoğraf: KirkukNow
Hatem Tai, "Yüzlerce Arap rolünün ortadan kalkmasından ve 138 Arap köyünün yok edilmesinden sorumlu olan Peşmergelere güvenliğin sağlanması görevinin verilmesine çok şaşırdık. 16 Ekim sonrası kazanımlardan sonra bu güçler geri dönmemeliler” diye konuştu.
Tai, Irak Parlamentosu’nun daha önce de federal hükümetin Kerkük'ün güvenliğini sadece federal güçlerin koruma kararını teyit ettiğini söyledi.
Kerkük'ü kontrol eden Peşmerge, Irak güçlerinin 2014'te IŞİD’in saldırıları karşısında geri çekilmesinin ardından tartışmalı bölgelerde kontrolü sağladı.
Irak hükümeti, IŞİD'in 2017'de yenilgiye uğradığını duyurması ve Kürdistan Bölgesi bağımsızlık referandumu sonrası Peşmerge söz konusu bölgeden çekilmek zorunda bırakıldı. Peşmergenin çekilmesiyle, Irak ve Heşdi Şabi güçleri bu bölgelere yerleşti.
Kürtlerin bağımsızlık referandumu, Peşmergeleri 2014 öncesinde tekrar üslere itiyor.
KirkukNow’a konuşan ITC Sözcüsü Muhammed Seman, “Bunu istemiyoruz ve Peşmerge ve güvenliğin Kerkük'e geri dönmesini kabul etmiyoruz. Çünkü seçim yakın zamanda yapılacak ve seçime şaibe karıştırabilirler” ifadesini kullandı.
2018 Irak Parlamento seçimleri sırasında Arap ve Türkmen partileri, Kürt partilerini seçime hile yapmakla suçlamış, ancak daha sonra soruşturmada iddialar asılsız çıkmıştı.
Muhammed Seman, “16 Ekim kazanımlarını korumak için güvenlik davasının sadece federal hükümetin elinde olması gerekir, çünkü artık doğru yolu var ve Kerkük’te siyasi sahtekarlık yapmak için bahane olarak kullanılamaz” dedi.
Kerkük 2020, Peşmerge Güçleri Şeyh Bzini bölgesinde askeri operasyon düzenledi. Fotoğraf: Karwan Salihi
Irak Anayasasına göre, hem federal hükümetin hem de Kürdistan Bölgesi'nin güvenlik güçleri tartışmalı bölgeleri ortaklaşa yönetebiliyor.
Seman, partisinin Kerkük dışındaki, Irak ve Kürt güçleri arasındaki ortak işbirliğinin merkezini desteklediklerini ancak "Kerkük'e girmeleri halinde" Iraklı Parlamentosu kararıyla çelişeceğini kaydetti.
Merkezdeki Peşmerge Güçleri Temsilcisi Albay Nebil Muhammed, Diyala ortak operasyon merkezinin ofisini 19 Mayıs'ta açtığını söyledi.
20 Mayıs'ta Irak birlikleri, son birkaç aydır bölgede güvenlik ve istikrar için önemli bir tehdit oluşturan IŞİD’in kalıntılarını ortadan kaldırmak için Kerkük'ün kırsal bölgelerinde 3 günlük bir operasyon başlattı.
Operasyon, Nisan ve Mayıs aylarında Dakuk, Hawice ve Kerkük'ün Pirde kentlerinde örgüt mensuplarının düzenlediği bir grup ölümcül saldırı sonrasında gerçekleşti.
Irak Silahlı Kuvvetleri Genel Komutanı Sözcüsü Tuğgeneral Yahya Resul, 24 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, ortak işbirliği merkezlerinin önemli olduğunu ve Peşmerge hareketlerine karşı değil, IŞİD'e karşı bilgi alışverişi için önemli olduğunu belirterek, "Federal hükümet sınırları içinde Peşmergenin hareketi söz konusu olmadığını söyledi.
Kerkük Valiliği’ni vekaleten yürüten Rakan Cuburi, IŞİD'in Kerkük'e sızmasını Irak ve Kürt güçleri arasında koordinasyon eksikliğinden sorumlu tuttu.
Peşmerge komutan yardımcısı Tümgeneral Karaman Kemal, her şeyin medyaya duyurulduğunu söyleyerek ortak merkezlerin süreci hakkında daha fazla ayrıntı vermek istemedi.
Kerkük’te mevcut durumda, 2017'den beri Bağdat'ın kontrolünde ve şehir merkezinde yerel polis, Irak ordusu ve Heşdi Şabi güçleri de dış mahallelerde konuşlanmış durumdadır.
