Irak Federal Mahkemesi, il meclislerinin çalışmalarının askıya alınmasının anayasaya uygun olduğunu ve bu meclislerin yerel bir anayasal yapı olarak varlığının kaldırılması anlamına gelmediğini açıkladı.
Mahkeme, Irak'taki il, ilçe ve bucak meclislerinin "askıya alınması ve iptali" konusunda 2 Haziran’da bir açıklama yaparak, il meclislerinin çalışmalarının devamının durdurulmasını anayasal olarak değerlendirdi.
Mahkemeden yapılan açıklamada, “İster ulusal meclisler ister yerel organlar olsun, seçilmiş meclislerin seçim döngülerinin bitiminden sonra çalışmalarına devam etmeleri, halkın oy kullanma, seçme ve aday gösterilme hakkının ihlalini teşkil etmekte, seçmenin iradesidir ve kanunları çiğnemektedir.
İster ulusal meclisler ister yerel organlar olsun, seçilmiş meclislerin seçim döneminin bitiminden sonra çalışmalarına devam etmeleri, halk hakkının ihlali anlamına gelmektedir.”
Açıklamada ayrıca, “2019 tarihli ve 12 sayılı İl ve İlçe Genel Seçimleri Kanununda yapılan ikinci değişiklikle 27 Sayılı Kanunun 1 inci maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilenler, il genel meclisinin varlığının kaldırılması anlamına gelmemektedir. Yerel bir anayasal organ olarak meclisleri değil, daha ziyade bu meclislerin kendileri için belirlenen süreyi aştığı için çalışmalarına ara vermeleri. Bu, halkın onu yeniden seçme iradesine dönüşü temsil eder."
Mahkemenin kararı, Kerkük ve Ninova dahil olmak üzere Irak’taki il meclislerinin çalışmalarının askıya alınmasını da içeren 2019 seçim yasasında yapılan değişikliğin onayına yaptığı itiraza yanıt olarak geldi.
Federal Mahkeme, “il meclislerinin, yalnızca idari ademi merkeziyetçilik ilkesi çerçevesinde mali ve idari yetkilerin uygulanmasıyla görevlendirilen idari ve yerel organlar olduğunu ve anayasanın onlara yasama yetkilerini kullanma yetkisi vermediğini” doğruladı.
Böylece, il meclislerinin çalışmalarının devamlılığına son veren 2018 tarihli ve 12 Sayılı İl ve İlçe Meclisi Seçimleri Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair 27 Sayılı 2019 tarihli Kanun, anayasaya uygun olup, buna dayanarak mahkeme davanın reddine karar verdi.
Irak Parlamentosu, Bağdat'taki göstericilerin ve Irak'ın geri kalan vilayetlerinin reform taleplerinin uygulanmasında, il meclislerinin feshedilmesi için iki kez oy kullandı.
Irak Temsilciler Meclisi 28 Ekim 2019 tarihinde yaptığı özel oturumda Kerkük İl Meclisi de dahil olmak üzere il meclislerinin feshine karar vermiş ancak karar büyük eleştirilere maruz kalmış ve bazı meclisler meclisin bu karara uymadığını savunarak karara itiraz etmişti. İl meclislerini kararla feshetme yetkisine sahiptir.
Irak Parlamentosu, 2018 tarihli 12 Sayılı İl Genel Meclisi Seçim Kanununda yapılan ikinci değişikliği 26 Kasım 2019 tarihinde bir başka adımda oylayarak, tüm il meclislerinin çalışmalarını durdurma kararı aldı ve son karar iki yıla çıktı. Akabinde anayasaya uygunluğunu teyit etmek ve bu konudaki tartışmayı sona erdirme girişimleri başladı.