Salahaddin’in Hanekin ilçesindeki birçok öğrenci için Kürtçe eğitim “büyük bir sorun” haline geldi. Kürt aileler, çocuklarının “gelecek kaygısıyla” Arapça eğitim veren okullara nakletti.
Hanekin’de bulunan okullardan, biri Irak federal hükümetine, diğeri Kürdistan Bölgesi Yönetimine bağlı olmak üzere iki eğitim müdürlüğüne bölünmüştür ve her birinin okul sistemi birbirinden tamamen farklıdır. Öğrenciler, eğitim sistemindeki bölünmeden dolayı da oldukça şikayetçidir.
Sorunun bir diğer yönü de Irak hükümetinin Kürtçe eğitimini hazırlık aşamasına kapatması ve öğrencilerin ailelerine iki seçenek bırakmasıdır: Ya çocuklarını Arapça eğitim bölümüne yazdıracak ya da karşılaşacakları “baş ağrısına” katlanacaklar. İlçe eğitim müdürlüklerinin, hükümetin eğitim müdürlüklerinden farklı müfredat ve akademik sisteme sahip.
Örneğin; Alend Hayder geçen yıl federal hükümette Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı bir okulda ortaokulu bitirmiş, ancak federal hükümet ortaokuldaki Kürtçe eğitimini kapattığından, federal hükümete bağlı bir Kürt okuluna kayıt yaptırmak zorunda kalmıştır.
Alend Hayder, “Kürdistan Bölgesi Yönetimi'nin izlediği eğitim sistemi sınavlar ve müfredat olarak tamamen farklı ve bu bizim bu okul sistemine aşina olmadığımız için başımıza büyük bir dert açıyor ve Ortaokulda Kürtçe eğitimini kapattılar” dedi.
Hayder, “Sonuç olarak, sınıf arkadaşlarımdan bazıları bırakmak zorunda kaldı”diye konuştu.
Irak Eğitim Bakanlığı'na bağlı Hanekin Eğitim Müdürü Ali Hüseyin’de KirkukNow’a şunları söyledi:
“Öğrenci sayısı az olduğu için ortaokulun kapatılması Eğitim Bakanlığı'nın kararıydı.”
Şu anda, federal hükümetin Kürtçe eğitim bölümünün ilk kademesindeki iki binden az öğrenci, Hanekin bölgesindeki 25 okulda öğrenim görürken, orta kademede 30 erkek ve kız öğrenci bulunan sadece iki okul var.
Irak, Eylül 2020, Ortaokul altıncı sınıf için final sınavları başlıyor. Fotoğraf: Milli Eğitim Bakanlığı sayfası
Ali Hüseyin, “Ortaokulumuzu bitirenler daha sonra Kürdistan Bölgesel Hükümeti'nin Kürtçe çalışma bölümüne kaydolmalıdır. Kürt okuyan öğrencilerin sayısının her yıl düştüğünü” vurguladı.
Bazı aileler çocuklarının geleceğinin Kürtçe eğitim bölümünde kaybolacağına inandıkları için onları Arapça çalışmalarına yönlendiriyorlar.
Kürdistan Öğretmenler Sendikası Hanekin Şubesi verilerine göre, 2003 yılında Baas rejiminin düşmesinden sonra Hanekin okullarının yüzde 90'ı Kürtçe okumaya başladı, ancak şimdi işler farklı.
Ali Hüseyin, “Şu anda Arapça Çalışmaları Bölümü'nde 45'ten fazla okula dağıtılan 30 öğrenci var” dedi.
Öte yandan Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne bağlı 34 okula dağıtılan Kürtçe çalışmada 5 bin 225 öğrenci bulunuyor.
Kürdistan Bölgesel Yönetimine bağlı Hanekin Eğitim Müdürü Hasan Muhammed, “Öğretmen eksikliği ve okullarımıza Kürt Eğitim Bölümü'nden gelen öğrencileri alamaması nedeniyle baskı ve sorunlarla karşı karşıyayız. Çünkü öğretmenleri Eğitim Bakanlığı'nın okullarına gidiyor” dedi.
Muhammed'e göre, 16 Ekim 2017 olayları ve Irak güçlerinin Hanekin, dahil olmak üzere tartışmalı bölgelere dönüşü ve bölgesel hükümete bağlı güçlerin geri çekilmesinden sonra, federal hükümete bağlı en az 18 Kürt okulu kapatıldı.
Kürdistan Öğretmenler Birliği Şubesi Başkanı Şakir, “Bunun arkasında yatan nedenin öğrencilerin Arapça eğitim bölümüne kaydolmasıdır” dedi.
Daha önce yasak olan Baas rejiminin 2003 yılında yıkılmasının ardından tartışmalı bölgelerde Kürtçe çalışmaları yeniden başladı.
Muhammed Sakir, “2004 yılında Hanekin eğitimi içinde bir komite kurduk ve Kürt ailelerin çocuklarını Arapça eğitimine transfer etmelerine ve anadilde eğitim görmelerini zorunlu kılmamaya karar verdik. Bu karar çoğu okulun kapanmasına neden oldu. Arap okulları var ama komite 2009'da dağıldı, o zamandan beri Arap okullarının sayısı arttı ve karşılığında Kürt okulları azaldı” dedi.
2004 yılında Hanekin eğitimi içinde bir komite kurduk ve Kürt ailelerin çocuklarını Arapça eğitimine almalarına izin vermeme ve anadilde eğitim görmelerini sağlama kararı aldı.
2009'dan önce Federal Hükümete bağlı bir Maarif Müdürlüğü vardı, ancak bu tarihten sonra öğretim kadrosuyla ilgili sorunlar nedeniyle Maarif Müdürlüğü ikiye bölündü.
Şu anda Hanekin ilçesinde iki Maarif Müdürlüğü, bir Maarif Müdürlüğü bulunmaktadır. Bunlardan biri federal hükümete, diğeri ise bölgesel hükümete aittir.
O zamandan beri, Federal Hükümet Eğitim Müdürlüğü hazırlık aşamasında Kürtçe eğitimi askıya almaya karar verdi.
Muhammed Şakir, “Bu karar, çoğu federal hükümetteki Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı Kürt okullarından ayrılmak zorunda kalan öğrenciler için sorunlar yarattı. Bu karar, Kürt ailelerini Kürt çalışmalarının yapılabilirliği konusunda umutsuzluğa düşürdü ve çocuklarını Arap araştırmalarına nakletmeye karar verdi” dedi.
Bu karar, Kürt ailelerini Kürtçe çalışmaların fizibilitesinden umutsuzluğa düşürdü ve çocuklarını Arapça çalışmalarına transfer etmeye karar verdi.
Hanekin'de üç çocuk annesi Muhammed, “İki küçük çocuğumu Arapça çalışmalarına kaydettirdim ve ilkokul beşinci sınıfını bitiren en büyük oğlumu Arapça çalışma bölümüne transfer ettim. Gelecek orada daha iyi olacak ve Arapça da öğrenecekler” diye konuştu.
Şirin Muhammed'in çocukları ilkokulun birinci ve altıncı sınıflarında, kızı ise ilkokulun üçüncü sınıfında okuyor.
Şirin ve binlerce kişinin aldığı karar, 2009 yılından bu yana Hanekin'de her iki müdürlüğe bağlı Kürt okulu sayısının 331'den 61'e düşürülmesine yol açtı.
Eylül ayının ortalarında Kürdistan Öğrenci Birliği, Hanekin bölgesindeki Kürt okullarındaki öğrenci sayısındaki düşüşün nedenlerini tartışmak için bir dizi eğitim ve öğretim uzmanıyla bir tartışma düzenledi.
Tartışmanın organizatörü Serbest Birzo KirkukNow’a şunları söyledi:
“Irak Eğitim Bakanlığı'na bağlı Hanekin, Celawla, Al-Saadiye ve Qara Tebbah'taki Kürt okulları, öğrenciler ve aileleri okumak istemedikleri için kapatılıyor. Kürtçe ve federal hükümet çalışmayı iptal etti” dedi.
Serbest Birzo, “Kürt araştırmaları yok olmanın eşiğinde olduğundan" şikayet ediyor.
