Irak Sınır Limanları İdaresi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrasında gelen yoğun talep nedeniyle tüm sınır noktalarını gıda maddesi ithalatına açarken, Federal Mahkeme Irak Dinarı dolar kuruyla ilgili davayı önümüzdeki aya erteledi.
Ninova, Diyala, Salahaddin ve Kerkük dahil olmak üzere Irak'ın çeşitli illerinde pazarlar, son 10 gün içinde gıda fiyatlarında artışa tanık oldu.
Liman Başkanlığı basın açıklamasına göre, "Kurum başkanı Tümgeneral Omar Al-Waeli, gıda maddelerinin ithalatının 24 saat boyunca limanlardan girmesine izin verilmesini emretti. Bu talimat da fiyat artışlarını önlemeye amaçlıyor" dedi.
KirkukNow muhabir tartışmalı bölgelerde yaptığı pazar gözlemlerine göre, gıda fiyatlarında artış yaşandı. Kerkük'te, hükümetin piyasa önlemleri ve fiyat sansürüne rağmen gıda fiyatlarının bir kısmı iki katına çıktı.
Bir litrelik 20 şişe içeren bir koli yağın fiyatı daha önce 48.000 Irak dinarı (33 ABD Doları) iken şimdi 80.000 dinar (55 $) karşılığında satılırken, 20 paketlik 900 ml yağdan oluşan bir koli 42.000 dinardan 65.000 dinara yükseldi.
Aylık bazda gıda sepetleri dağıtan Irak hükümeti için yemeklik yağ üreten bir fabrika, 20 şişe 900 ml'lik bir koli pazarlıyor ve maliyetleri 46.000 dinardan 65.000'in üzerine yükseldi.
Rus ve Ukraynalı yemeklik yağ ve un, kalitesi ve maliyeti nedeniyle Irak'ta talep görmekte, bu nedenle büyük miktarlarda ithal edilmekte ve bazı fabrikalar Irak'ta dökme ve paket olarak ithalat yapmaktadır.
Irak hükümeti, ticaret bakanlığına her Iraklı aileye ay uygun bir yiyecek sepeti sağlamak için büyük bütçe ayırıyor, ancak 2003 yılında Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra Irak'taki diğer kamu sektörleri gibi yolsuzluk bu sektörü de rahatsız etti.
Irak, esas olarak ulusal bütçesi için petrol gelirlerine bağlı ve bunun büyük bir bölümünü devlet çalışanlarının maaşlarının ödenmesi ve gıda maddelerinin ihracatı için harcıyor, çünkü birbirini takip eden savaşlar ülkeyi, özellikle de sanayisini harap etti.
Irak hükümeti, ciddi bütçe açıklarını önlemek için, maliye bakanlığının tavsiyelerine dayanarak, 2021 bütçesi için Aralık 2020'de dinar, dolar kurunu 1250'den 1450'ye devalüe etmek için Irak merkez bankasına dikte etti.
Ukrayna-Rusya savaşı sonrası, “Avrupa'nın sepeti” olan Ukrayna'nın uluslararası talepleri karşılayamaması ve gıda üretim ve ihracatını yüksek seviyede tutamaması nedeniyle gıda maddelerine yönelik talepler arttı.
14 Mart 2022 Pazartesi günü, Federal Yüksek Mahkeme yaptığı açıklamada, dolar kurunun 4 Nisan'a yükseltilmesi davasını ertelemeye karar verdiğini söyledi.
Federal Mahkeme, döviz kuruyla ilgili olarak Maliye Bakanı ve Cumhurbaşkanı'na özel bir toplantıya çağırmaya ve iki ekonomi danışmanı Basım Cemil ve Abdulrahman Necim'den yardım istemeye karar vermişti.
Kıdemli bir hukuk danışmanı olan Ali Al-Tamimi, yüksek döviz kurunun anayasayı ve Uluslararası Sözleşmenin tüzüğünü ihlal ettiğini düşünürken, buna itiraz etme olasılığını vurguladı.
"Parlamento, Irak Anayasasını ve Uluslararası Sözleşme Şartını ihlal ettiği için 1450 ABD doları-dinar kuru için 2023 bütçesini hükümete iade edebilir” diyen Al-Tamimi, "Devalüasyon, Irak Anayasasının devleti özgür, onurlu bir yaşam ve uygun gelir sağlamakla yükümlü kılan 30 ve 31. maddelerini ihlal ediyor" dedi.
Al Tamimi, “Merkez Bankası Kanunu, 2004 tarihli 56 sayılı Kanuna istinaden, bu Kanunun 3’üncü maddesi ve ayrıca 2017 tarihli Merkez Bankasının talimatları kapsamında bağımsız bir organdır. Bu nedenle döviz kurunu belirleme hakkına sahiptir. Varsa fiyat artışı, piyasa fiyatlarını kontrol etmek ve yoksulluğu daha da yoksullaştıracak enflasyonu önlemek gerekiyor” sözlerini kullandı.
