Ninova’nın Şengal ilçesinde bir grup Ezidi genç, geçen mayıs ayının ikinci gününden bu yana, ilçedeki kriz durumuyla ilgili dört ana talebi yerine getirmek için halen devam eden bir gösteri düzenledi.
50'den fazla üyesi bulunan bağımsız gençlik hareketi, her gün saat 18.00’a kadar Şengal’in merkezinde ve Sinune ilçesinde bir araya geliyor. Şengal'deki duruma çare bulunması için çeşitli etkinliklerle protestolarını ifade ediyor.
IŞİD mensupları Şengal’de çıkarılmasından sonra da ilçede, istikrarsız bir güvenlik sorunu yaşanıyor.
Bölgede mevcut güçler, gruplar arasındaki çatışmalar ve silahlı çatışmalar yaşanıyor. Bu güçler kendi varlıklarını da halka baskın kılıyor.
Bağımsız Şengal Gençlik Buluşması Üyesi Said Şemmo, KirkukNow'a yaptığı açıklamada, “YBŞ ile Irak ordusu arasında çıkan gerilim ve çatışmaların ardından, çatışma ve gerginliğe son vermek için sokaklara çıkmaya karar verdik. 2 Mayıs'ta Şengal ilçe merkezinden başladık, ardından Sinune ilçesine yöneldik ve orada 20 günlük bir süre boyunca toplandık. Şimdi her iki alanda da 10 gün boyunca faaliyetlerimizi sürdürüyoruz” dedi.
Şengal, Mayıs 2022, Gösterilere her gün bir grup Ezidi genç katılıyor Fotoğraf: KirkukNow
Başlangıçta sadece erkeklerden oluşan gençlik grubu, şimdilerde kadınların da katıldı.
Şemmo, “Gündüz 200-250 kişi katılıyor mitinge, bazı günlerde katılımcı sayısı bine ulaşıyor" diye konuştu.
Toplantıya katılanlar arasında öğretmenler, sivil aktivistler, çalışanlar, işletme sahipleri ve toplumun diğer grupları ve katmanları yer alıyor.
Said Şemmo, “Katılımcılar için tek şartımız siyasi bir niyetleri olmaması ve dört talebin gerçekleşmesi için katılmalarıdır” ifadelerini kullandı.
Grubun, dört talebi “gerilim ve çatışmaların sona erdirilmesi, yerel polis dışındaki tüm silahlı grupların ilçeden uzaklaştırılması, bağımsız bir idarenin kurulması ve taleplerinin yerine getirileceği konusunda kesin bir taahhütte bulunulması”şeklinde temsil edilmektedir.
Bu toplantının ortaya çıkması, Irak ordusu ile YBŞ arasında meydana gelen ve 800'den fazla ailenin yerinden edilmesinin yanı sıra her iki taraftan da çok sayıda kişinin ölümü ve yaralanmasıyla sonuçlanan çatışmalardan sonra geldi.
Said Şemmo, “Taleplerimizi yerine getirmek için bölgedeki birçok güvenlik kurumuna danıştık ve Başbakan ve Cumhurbaşkanı ile görüşmek üzere Bağdat'ı ziyaret etmeyi planlıyoruz” diyor.
Şengal Dağı'ndaki Şerefeddin Türbesinde konuşlu Peşmerge Güçlerinin komutanı Mirza Halef, gençlik toplantısı temsilcilerinin görüştüğü güvenlik liderleri arasında yer aldı.
Bu talepler, Şengal ilçesinde sekizden fazla silahlı grubun varlığı sonrasında ortaya çıktı.
Mirza Halef, “Onlara en iyi çözümün Şengal Anlaşması'nı uygulamak olduğunu söyledik” dedi.
Halef, Irak hükümetinin sürekli olarak Şengal'deki durumu ele almak için vurguladığı söylemlere işaret etti.
Şengal Anlaşmasının içeriği
Şengal’de yeni kaymakamın atanması ve diğer idari pozisyonların yeniden değerlendirilmesi
Yerel polis, istihbarat servisi ve Ulusal Güvenlik Birimi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin güvenlik güçleri ile koordineli olarak, yargının güvenlik dosyasının yönetimini üstleniyor.
Anlaşma ayrıca, bin 500'ü kamplarda bulunan Şengalli göçmenlerin ve geri kalanı mevcut sakinlerinden olmak üzere 2 bin 500 güvenlik personelinin atanmasını öngörüyor.
Diğer güçleri uzaklaştırmak ve Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ve ona yakın güçlere rol vermemek.
Sinune ilçesindeki Özerk Yönetim Konseyi yetkilisi Hudeda Alias KirkukNow’a şunları söyledi:
“Destekçilerimiz birkaç gün boyunca o grup tarafından düzenlenen gösterilere katıldı, ancak daha sonra herhangi bir siyasi grubun katılmasını istemediklerini söylediler, bu yüzden biz de çekilmeye karar verdi.”
Özerk Yönetim Konseyi, Şengal ilçesinin işlerini yönetmek amacıyla bölgenin çeşitli dini ve ulusal bileşenlerinden oluşturuldu ve PKK’ye yakın taraflardan biri olarak kabul ediliyor.
Özerk Yönetim Konseyi yetkilisi, meclisin talepleriyle ilgili olarak, “Eğer Peşmerge, ordu, Halk Seferberlik Güçleri ve diğer gruplar Şengal'den çekilirse biz de bu talebe boyun eğeriz ve güçlerimizi geri çekeriz" dedi.
Özerk Yönetim Konseyi'ne bağlı kuvvetler, YBŞ ve Asayiş Ezidhan kuvvetlerinden oluşuyor.
Peşmerge Bakanlığı'na bağlı Ezidhan Koruma Kuvvetleri Tugayı Komutanı İdo Haydar, “Bir süre önce, gençlik toplantısının talebi üzerine güçlerimizi Sinune bölgesindeki Dugri yerleşkesinden çektik...Bu grubun, dayattıkları baskılar yoluyla durumu istedikleri gibi idare edebileceğini düşünmeyin. Nitekim şu anda bunu yapıyorlar” diyor.
Musul'un 120 km batısında yer alan Şengal, nüfuzunu genişletmeye çalışan onlarca grup ve siyasi ve silahlı güç için bir çatışma merkezi haline geldi.
Şengal ilçesi Ninova Valiliğini Suriye'ye bağlarken, aynı zamanda Duhok Valiliği sınırları içinde Irak federal hükümeti ile Kürdistan Bölgesi’ni birbirine bağlıyor.
Şengal nüfusunun çoğunluğu Ezidi bileşenidir ve idari olarak Ninova Valiliği'ne ait tartışmalı bir bölgedir. IŞİD militanları 3 Ağustos 2014'te ilçeye saldırdı. 13 Kasım 2015'te ilçe geri alındı.
Şimdiye kadar hayata geçirilemeyen Şengal Anlaşması’nı, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin Irak Özel Temsilcisi Jeanine Plasschaert gözetiminde gerçekleşti.
Plasschaer, anlaşmayı memnuniyetle karşıladı ve bunu halka yardım yolunda ve yerinden edilenlerin evlerine geri dönüşünün önemli bir adım olarak nitelendirdi.
Şengal, Mayıs 2022, Ezidi gençlik, Şengal’e atfen bu topraklar bizim ve onu korumak bir görevdir yazan bir pankart taşıyor. Fotoğraf: KirkukNow'a özel
Bu yılın nisan ayında, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Irak ve İran'dan Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Jennifer Gavito, ABD'nin Şengal Anlaşması'na verdiği desteği ifade etti. Bu yönde ilerlemek için federal hükümet ve Kürdistan Bölgesi ile çalışmaya devam ettiğini vurguladı. Bir sonraki Irak hükümetinin azınlıklar ve yerinden edilmiş kişiler için bir fırsat sağlama ihtiyacı olduğunu dile getirdi.
ABD'nin Irak Büyükelçisi Matthew Tueller ise, 15 Mayıs Pazar günü Erbil'de bir grup medya kuruluşu için düzenlenen ve KirkukNoe Genel Yayın Müdürü Selam Ömer’in de katıldığı görüşmede yaptığı açıklamada, “Irak Silahlı Kuvvetleri Komutanı, Şengal Anlaşması'nın hükümlerinin uygulanmasını vurguladı, ancak orada bulunan tüm güçler, bazıları halk kitlesi, silahlı gruplar veya milisler tarafından temsil edilen Irak güvenlik kurumlarına bağlı değil, ancak hayır Silahlı grup devletin otoritesi dışında kalmalı, bu yüzden bu federal hükümet ve Kürdistan Bölgesel Hükümeti için büyük bir sorun olacak ve bu gruplar üzerinde kontrolünü dayatmak için üzerinde çalışıyor” sözlerini kullandı.
Şengal'deki olayların gidişatını tahmin etmek mümkün değil, ancak Ezidi aktivist Samiya Qasim, daha fazla sayıda insanın Şengal ve Sinuni gösterilerine katılması ve temsil edilen taleplerinin uygulanmasında ısrar etmesi gerektiğine inanıyor. Şengal Anlaşması'nda belirtilen noktalardan farklı birkaç bölge bulunuyor.
Bağımsız Ezidi Gençlik Meclisini yöneten 50 gençten biri olan ve erkeklerle birlikte mücadele eden Samiya Qasim, son olarak, “Bu gruba katıldım çünkü taleplerinin Şengal halkının çıkarına olduğunu anladım...Kadınların büyük fedakarlıklar yaptığını dünyaya bir mesaj vermek istiyoruz, ancak pes etmeyeceğiz ve kalacağız” diye konuştu.
