Hanekin'deki birçok çiftçi, buğdaylarını hükümete vermek ve piyasa fiyatından daha düşük bir fiyata satmayı istiyor.
Irak hükümeti, mayıs ayının sonundan itibaren Irak eyaletlerindeki çiftçilerden silolar aracılığıyla buğday almaya başladı.
Çiftçilere, ton başına 850 bin dinar ödemeye karar verdi. Ancak bu yıl Hanekin bölgesindeki çiftçilerin çoğu buğdaylarını piyasadaki devlet fiyatından daha düşük bir fiyata sattı.
50 ton buğday üreten Araz Macid, buğdayın bir kısmını sattığını, kalanını ise önümüzdeki günlerde ton başına 750 bin dinara satacağını söyledi.
“Hükümete güvenmiyorum, önceki yılların buğdayı için bana 16 milyon dinar ödemedi”
Araz Macid, “Hükümete güvenmiyorum. Bana önceki yıllarda 16 milyon dinar ödemedi. Geç de olsa piyasada satmayı tercih ederim ama hükümet gibi değil. Kürt atasözünde sözlendiği gibi; Ovada dokuz değil, yumrukta sekiz olmalı” diyor.
Çiftçilerin diğer bir gerekçesi ise buğdayını Diyala ilinin merkezi olan Bakuba silosuna götürmek zorunda olmasıdır.
Irak hükümeti 2014 ve 2015 buğdayları için çiftçilere henüz ödeme yapmadı, bunun nedenlerinden biri de satın alınan buğdayın çiftçinin buğdayıyla karıştırılarak devlet silolarına satılarak, hükümetle muhatap olunmamasıdır.
Kerkük,12 Mayıs 2021, Dakuk ilçesinde buğday hasadı başladı. Fotoğraf: Muhammed Almas
Macid, “Hükümet, ekinlerimizi teslim etmek için köpük, tohum, ilaç ve toprağı sürmek de dahil olmak üzere çok para harcadığımızı anlamalı...Sadece bu yıl 25 milyon dinar kaybettim çünkü onu harcadım ve yağmur yağmadı” dedi.
Hanekin ilçesinde, 400 çiftçinin yılda buğday ve arpa ektiği Hanekin Tarım Ofisi'ne bin çiftçi kayıtlıdır.
Hanekin Tarım Müdürü Kamran Abdullah, KirkukNow'a çoğu çiftçinin bu yıl buğdaylarını silolara vermeye istekli olmadığını söyledi.
KirkukNow'a göre çiftçilerden buğday alanlar bunun bir kısmını silolara götürüyor ve işlemden ton başına 100 bin dinar kazanıyor. Ama bazıları mahsulü taşıyor.
Federal ve Kürdistan Bölgesel Hükümetleri arasında tartışmalı bir alan olan ve Diyala iline ait Hanekin ilçesinde bu yıl 13 bin dönüm arazi buğdayla ekilirken, geçen yıl 25 bin dönüm arazi buğdaya dönüştürüldü.
Hanekin'den bir başka çiftçi olan Ekrem Hatem, “Bu yıl Alwand ve Sirwan nehirlerinin su seviyesi düştüğü için sadece 300 dönüm buğday ekebildim. Geçen yıl 450 ton buğdayım vardı” dedi.
“Buğdayı pazarda tonu 750 bin dinara satıyorum ve devlete vermiyorum”
Ekrem, “Buğdayımı piyasada tonu 750 bin dinara satıyorum ve devlete vermiyorum…Çünkü geçen yılın parasını henüz almadım… Geç de olsa parayı en azından piyasadan daha erken alacağım” diyerek sözlerine şunları ekledi:
“Ekim ve tarıma devam etmek için her zaman paraya ihtiyacımız var. Bu yıl 30 milyon dinar kaybettim. Hükümet için bu kadar uzun süre bekleyemem.”
Hanekin Tarım Müdürü Kamran Abdullah, “Çok az çiftçi buğdaylarını silolara götürmek için kayıt yaptırdı... gecikmenin ana nedeni ödemeleri” dedi.
Geçen yıl Hanekin ilçesinde 36 bin ton buğday üretilirken, bu yıl tarımsal istatistiklere göre miktar 15 bin tona düştü.
Abdullah, “Çiftçilerden buğdaylarını piyasada satmamışlarsa devlet silolarına teslim etmelerini istiyorum çünkü bu yıl Irak yüksek buğday fiyatları ve un kıtlığı ile karşı karşıya, ancak buğday aldıktan hemen sonra onlara ödeme yapmak mümkün”sözlerini kullandı.
