Musul’un Telafer ilçesinde yaşayan 59 yaşındaki Türkmen Muhammed Haydar, “Ömür boyu kalıcı bir savaş durumunda mı yaşamak zorundayız? İran, ardından Kuveyt, ardından El Kaide ve IŞİD ile yıllar süren çatışma ve yüzleşmenin ardından bugün Türkiye ile yeni bir çatışmayla karşı karşıya kalabiliriz” diye soruyor.
KirkukNow’a konuşan Haydar, “Sosyal medya siteleri, kan dökmeye ve savaşlara alışkın bazı çekişme aşıkları, Lozan Antlaşma'nın etkisinin sona ermesi ve Kürdistan İşçi Partisi'nin (PKK) tasfiyesi gerekçesiyle bölgelerimizi işgal eden bir Türk işgalini neşelendiriyor gibi” dedi.
Telafer'deki Türkmen aktivistlerin bu hafta “Facebook” platformundaki yayınlarının bir kısmı
Türkmenlerin çoğunlukta olduğu Telafer dahil olmak üzere Irak-Türkiye sınırına yakın bazı Irak şehirlerini işgal etme planı hakkında Türkmen vatandaşlar arasında konuşuldu.
Telafer Belediye Başkanı Kasım Muhammed Şerif, “Bazı yerel medya ve sosyal medyanın Türk ordusunun Telafer şehrine olası bir işgali hakkında yaydığı şeyler temelsizdir, yaklaşık 20 yıllık güvenlikten sonra net bir istikrar yaşayan şehirdeki güvenlik ve sosyal durumu karıştırmayı amaçlamaktadır. Kargaşa ve terör operasyonlarıdır" diyor.
Şerif, "Vatandaşlara güvence vermek ve onları bu söylentileri yaymamaya, onlarla savaşmaya ve hayatlarını normal bir şekilde sürdürmeye çağırıyoruz”dedi.
Telafer'deki Türkmen aktivistlerin "Facebook" platformundaki yayınlarının bir kısmı
Musul'un 69 km kuzeybatısında yer alan Telafer, merkezinin tüm sakinleri Türkmen milliyetçisidir, Araplar ve Kürtler, Rabia, Zummar ve Al-Ayadiyah gibi bazı bölge ve köylere yayılmıştır.
Türkmen siyasetçi İyad Abdulkadir, “5 Haziran 1926 tarihli Ankara Antlaşması'nda Musul Vilayeti Türkiye'nin hayati bölgesi içinde belirlendi. Bu, Türkiye'nin ulusal çıkarları için tehlike ve tehdit hissetmesi durumunda, Irak devleti ile koordineli olarak askeri müdahale hakkına sahiptir” dedi.
İyad Abdulkadir, "Bölgeye Türk işgali, müdahalesi veya edinimi olmadığını, Türklerin iyi komşuluk ilkelerine bağlı olduklarını, söylenenlerin yanlış olduğunu ve yetersiz bilgiden kaynaklandığını" iddia ederek, sözlerine şunları ekledi:
“Uluslararası anlaşmaların tarihsel arka planı ve siyasi olarak veya medyada bahsetmediği komşu Türkiye'nin niyetlerinin yanlış anlaşılmıştır."
Lozan Antlaşması, İngiltere ve Fransa önderliğinde Birinci Dünya Savaşı'nda galip gelen müttefikler arasında 24 Temmuz 1923'te İsviçre'nin Lozan kentinde imzalanan bir barış anlaşmasıdır.
Türkiye ise, Osmanlı Devleti'nin Anadolu'nun statüsünü ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Türk-Avrupa kesiminin statüsünün belirlendiği Müttefiklere karşı Türk Kurtuluş Savaşı'nı takiben, Osmanlı Devleti yıkıldı. 10 Ağustos 1920'de Osmanlı Devleti tarafından İtilaf Devletleri'nin baskısı altında imzalanan Sevr Antlaşması ile hayata geçirildi.
En yüksek dini otoritenin fetvası, ülkenin güvenliğini ve güvenliğini tehdit eden herhangi bir güvenlik tehdidi karşısında hala geçerlidir.
Musul Üniversitesi'nde deneyimli bir tarih profesörü olan Dr. İbrahim Allaf ise, “Türkiye, Antlaşma'nın 3. ve 6. maddeleri uyarınca Osmanlı egemenliğinde olan Musul Vilayeti'ndeki haklarından feragat etti. Lozan'ın 24 Temmuz 1923'te imzalanması ve bundan feragat edilmesi, Milletler Cemiyeti Konseyi'nin 16 Aralık 1925'te Irak'ın Musul vilayetini teyit eden kararını yayınlamasına kadar askıda kaldı ve bu, 1926 anlaşmasında, yani Irak-İngiliz-Türk anlaşmasında pekiştirildi. 5 Haziran 1926'da Irak ile Türkiye arasında ve o sırada dünyanın belli başlı ülkelerinin garantisiyle imzalanan antlaşmadır.
Allaf, “Evet, hala Musul için çağrıda bulunan Türk partileri var ve birçok yerde buna benzer göndermeler var ama ne Musullular ne de Iraklılar Irak'ın -Musul'un- kafasının kesilmesi gerektiğini kabul etmiyor, bu yüzden yanlış ve tarihi bilgisizliktir. Facebook'ta söylenenleri tekrarlamak ve cahil tarafların söylemlerini dikkate almak mantıksız” diyor.
Bir din adamı olan Şeyh Haşim Halef ise, "Ülkenin güvenliğini tehdit eden herhangi bir güvenlik tehdidi karşısında en yüksek dini otoritenin fetvasının hala geçerli olduğunu" vurguladı.
KirkukNow'a konuşan Halef, “IŞİD terör çetelerine diğer güvenlik güçleriyle birlikte cesaret ve güçle karşı karşıya kalan halk kitlesi, Irak'ın egemenliğini ve güvenliğini her tehlike ve tehditten koruyabilir” dedi.
Telafer'in 55 km batısındaki Ezidi çoğunlukta olan Şengal, en son Özerk Yönetim Konseyi'nin merkezini hedef alan PKK’nin hedef alma bahanesiyle defalarca Türk saldırılarına maruz kalıyor.
Şengal’in kuzeyindeki Sinune semtinde, 15 Haziran 2022 Çarşamba günü insansız hava araçları tarafından, 12 yaşında bir çocuğunda aralarında olduğu dört kişi hayatını kaybetti.
Telafer'deki Türkmen aktivistlerin "Facebook" platformundaki yayınlarının bir kısmı
buna karşılık, bir aşiret şeyhi olan Şeyh Faysal Golaq, “Irak egemen bir ülkedir ve topraklarına yapılacak herhangi bir saldırıyı önleyebilecek bir orduya ve bir kalabalığa sahiptir” dedi.
KirkukNow'a konuşan Şeyh Faysal Golaq, "Tüm din, millet ve mezhepten Iraklılar, iç işlerine herhangi bir dış müdahaleyi veya topraklarının herhangi bir kısmına el konulmasını reddediyor" dedi.
Yıllardır, Türk ve Arap çevrelerinde, Türkler, antlaşmanın Osmanlı İmparatorluğu'nun coğrafyasını küçülterek Osmanlı İmparatorluğu'nun boyutunu küçülttüğünü hissettikleri için Türkiye'nin başta Musul olmak üzere talep ettiği şeyi ilhakına geri dönüşü konuşuluyor. Mevcut Türkiye'yi, ait olduğu geniş alanlardan vazgeçmeye zorladı.
Telafer sakini Salim Adnan, “Mesele hak ettiğinden fazla yer kaplamaya başladı. Değersiz söylentiler olmasına rağmen bu durum sosyal ve ekonomik yönden de etkisini göstermeye başladı.Türkiye'nin böyle bir adım atmaya cesaret edemeyeceğinden eminim, aksi takdirde Birleşmiş Milletler'in ve Irak'ı destekleyen ülkelerin rolü nerededir?”dedi.
Adnan, “Bazı insanlar, IŞİD işgal ettiğinde olduğu gibi, onu terk etme korkusuyla gayrimenkul satın almaktan korkuyor ve bu nedenle bu mesele ekonomik durgunluğa ve emlak fiyatlarının düşmesine katkıda bulunacağını” söyledi.
Telafer'in Ağustos 2017'de IŞİD kontrolünden kurtarılmasının ardından yerinden edilen Türkmenlerin yaklaşık yüzde 60'ı şehirlerine dönerken, geri dönmemeyi tercih eden diğerleri başta Necef, Kerbela olmak üzere bir dizi güney ve merkezi vilayete yayıldı. Babil, Kürdistan Bölgesi, Kerkük ve Türkiye'nin yanı sıra Telafer'deki yerel yönetim, bölgede çalışan uluslararası kuruluşlarla işbirliği içinde, yerinden edilmişleri evlerine dönmeye teşvik etmek için altyapıyı yeniden inşa etmeye ve nüfusa gerekli desteği sağlamaya çalışıyor.
Haydar, "Türkiye'nin böyle bir adım atmaya cesaret edemeyeceğinden eminim. Aksi takdirde Birleşmiş Milletler'in ve Irak'ı destekleyen ülkelerin rolü nerededir ve umarım herkes sakinleşir ve kadınları ve çocukları terörize etmekten vazgeçer” dedi.
