Hüseyin Casim Muhammed, Irak’ın kuzeyinde kavurucu güneşi altında çalışıyor. 34 yaşında, enerjisinin zirvesindeyken, Hüseyin bir el arabasıyla saatlerce kum ve çakıl yığınları ve yüzlerce beton blok taşıyor.
Muhammed, 10 yıldan fazla bir süredir duvar ustalarıyla ve marangozlarda çalışarak ağır işin her aşamasını öğrendi.
Odun kesme, harç ve beton karıştırma, taş ve kerpiç döşeme, duvar ve yapı inşa etme konusunda tecrübeli olan Hüseyin Casim, sözlerine şunları ekledi:
“İş çok fazla güç ve beceri gerektiriyor. Çok terleyebilir ve acı çekebilirsiniz, ancak zanaat hakkında daha fazla şey öğreniyorsunuz ve her geçen gün daha iyi oluyorsunuz. Bu iyi bir iş ve ailem için bir gelir sağlıyor” diyor.
Hüseyin, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı'nın istihdam ettiği Hawice sebze pazarında diğer 85 işçiyle birlikte üç aydır çalışıyor. Her biri, günde çalıştıkları saat başına 20 dolar (yaklaşık 29 bin Irak dinarı) kazanıyor. Ustabaşılar ve UNDP mühendisleri tarafından denetlenen işçilere, becerilerine bağlı olarak temizlik, elektrik kablolarının döşenmesi, kazı ve beton ve yenileme malzemelerinin karıştırılması gibi çeşitli görevler veriliyor.
Kerkük, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) çalışma karşılığı nakit projesi Nacibe gibi kadınların reis olduğu 1 binden fazla haneye gelir sağladı. Fotoğraf: UNDP.
Nacibe Taha Muhammed gibi yeni başlayanlar için yaptığı iş, işçilerin saat 7:00'de gelip akşam 2:00'de ayrıldığı, Nacibe gibi çalışan annelerin çocuklarıyla daha fazla saat geçirmesine izin verdiği makul çalışma saatleri ile çoğunlukla temizlik yapmayı kapsıyor.
40 yaşındaki Nacibe, kazancının çoğunu hasta kocası ve dört çocuğu için yiyecek ve ilaca ve ailesinin geçimini sağlayan kişi olarak çatışma sırasında hasar gören evlerini tamiratına harcıyor. Yeni mobilya satın alabildim ve küçük ev onarımları yapabildim.
Nacibe Taha Muhammed, “Çalışma karşılığı nakit projesi iyi bir fırsat çünkü Hawice tesislerinin yeniden inşa edilmesine ve aynı zamanda para kazanılmasına yardımcı oluyoruz” diyor.
Hüseyin, kazancının bir kısmını motosiklet satın almak ve sebze pazarındaki işi geçici olmasına rağmen kendi bölgesinde bir teslimat hizmeti başlatmak için biriktirdi. Bu hizmetin talep görmeye devam edeceğine ve özellikle daha fazla mağaza açıldıkça ve daha fazla aile geri döndükçe karlı olacağına inanıyor.
Hüseyin, “Uzun yıllar inşaatlarda çalıştım ve sabit bir gelir sağlamıyor” diyor. Sıradan bir iş değil, 3 ay sonra burada sebze pazarında işimiz biter” dedi.
Hüseyin, sebze pazarında çalıştıktan sonra mola vermek için sadece bir saat ayırıyor, ardından sonraki dört saat boyunca yeni motosikletiyle Hawice'de bir müşteriden diğerine gidiyor, siparişleri alıp teslim ediyor. Bu işten günde en az 10 dolar (14 bin Irak dinarı) kazanıyor.
Kerkük,Tarık, yeni rehabilite edilen Hawice pazarındaki akıllı telefon mağazasının içinde. Fotoğraf: UNDP
Hüseyin gibi, 42 yaşındaki Tarık Musa Süleyman da yedi kişilik ailesini geçindirmek için daha istikrarlı bir gelir umuduyla Hawice pazarındaki akıllı telefon mağazası işinden elde ettiği kârın bir kısmını tarıma ayırıyor.
Tarık, “Beş çocuğum hâlâ okuyor, bu yüzden onları desteklemek için çalışmaya devam etmem gerekiyor. Birikimlerimi kullanarak bir kuyu kazdım ve bir çiftlik kurdum ve pazarda satabileceğim domates, salatalık ve diğer sebzeleri yetiştirdim” diyor.
Tarık henüz bir aydır Hawice pazarındaki akıllı telefon mağazasında çalışmıyor ama sebze çiftliğinin potansiyeli konusunda çok heyecanlı.
Buğday tarlalarında geçen yıllarını hatırlatarak “Çiftlikte çalışmayı her zaman sevmişimdir. Çiftçilik çok sıkı çalışma ve sabır gerektirir. Çiftlikler karşılığını verir” sözlerini kullandı.
Çalışma karşılığı nakit projesi ve Hawice'deki sebze pazarının ve gezici dükkanların rehabilitasyonu, Kalkınma Bankası aracılığıyla Alman Federal Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Bakanlığı'nın desteğiyle UNDP İstihdam Fırsatı Yoluyla Direnç Oluşturma Projesi aracılığıyla uygulanıyor.
Hawice’deki sebze pazarı 139 dükkan kapasitesine sahipken, Hawice pazarındaki akıllı telefon pazarında 30 mağaza yer alıyor.
İstihdam Olanakları Yoluyla Dayanıklılık Oluşturma Projesi, Şubat 2023 itibarıyla yaklaşık 5 bin 500 kişiye iş karşılığı nakit fırsatı, kadınlar tarafından yönetilen bin 600'den fazla aileye nakit hibe, bin 120 kişiye beceri eğitimi ve yaklaşık 2 bin 350 evin tadilatı ve küçük ve orta ölçekli projeler ve çiftlik yapıldı.
