Ammar Aziz

Şengal'deki dini oluşumlar, Arap Sünnilerin ilçe merkezine dönmelerinden korku ve endişe duyuyor. Bunun da nedeni IŞİD'in geride bıraktığı savaş kalıntı ve izlerinin yok olmaması olarak yorumlanıyor.
Şengal'deki Ezidiler, bölgelerindeki Sünni Arapları IŞİD'e 3 Ağustos 2014 yılında ilçeyi işgal etmesinden yardım ederek, çok sayıda Ezidinin ölümünden ve yaşadıkları acılardan sorumlu olmakla suçluyor.
Sünni Vakfı başta olmak üzere bölgedeki Sünni Arap temsilcileri ise Ezidilerin bir bölümünün bu konudaki görüşlerinin doğru olsa dahi tüm Sünni Araplara mal edilemeceğini savunarak, Ezidilerin kaçırılmasında, öldürülmelerinde ve alı konulmalarında yardım edenlerin adalete teslim etmeye hazır olduklarını duyurdu.
KirkukNow'a konuşan Sünni Vakfı Şengal Sorumlusu İsmail Salih, "Ezidiler sözsel olarak Sünni Arapların Şengal'e dönmelerine karşı çıkmadıklarını söylüyor ancak pratikte sarfettikleri sözlerin aksine dönmelerine karşı çıkıyor" dedi.
İsmail Salih, sözlediklerini doğrulamak için, şu ifadelerle örnek veriyor;
"IŞİD saldırdığında evim Şengal merkezindeydi ve şu anda dönemiyorum...Bazı Ezidiler, kendi mallarıymış gibi bazı Sünni Arapların evlerini, işyerlerini ve dükkanlarını kullanıyor. Ki bu ev ve dükkanların tapuları Sünni Araplara aittir. Onlarca kez bu sorunun çözümü için girişimlerde bulunuldu ancak sonuçsuz kaldı."

Şengal Kaymakamı ve kendisi de Ezidi olan Celal Xelef ise Sünni Arap temsilcinin sözlerinin aksine şunları söyledi:
"Bu sorun hakkında çok yanlış ve asılsız bilgiler dolaşıyor.Bir doğru var o da hiçbir şekilde IŞİD'e yardım edenlerin Şengal'e dönmesine izin vermeyeceğiz. Ancak IŞİD ile bağlantısı olmayanların da dönüşü engellenmiyor."
Celal Xelef ayrıca, "Elimizde IŞİD'e yardım edenlerin listesi var. Şengal'e olanların hepsi IŞİD'e yardım edenlerin kimlerin olduğunu biliyor" sözlerini kullandı.
Şengal İdaresinden yetkili olarak Xelef, KirkukNow'a, "göçmenlerin geri dönüşlerine yönelik alınan talimatları uyguluyoruz. Şayet güvenlik kurumlarının adı geöen şahısların geri dönüşlerini engelleyecek bir talimatları yoksa bizler de karşı çıkarak, bu kişilerin gelişlerini engellemeyeceğiz"dedi.
IŞİD'in Şengal'e saldırısından sonra Sünni Arap 15 aile 27 Nisan'a Şengal merkezine döndü. Bu duruma tepki gösteren ile destekleyenler arasında çatışma yaşandı. Ezidilerin bir bölümü ilçe merkezindeki Rahman Camii önünde protesto düzenledi.
Yaşanan olaylarda "camiinin kundaklandığına" dair asılsız iddilar ortaya atıldı, karşılıklı suçlamalar yapıldı.
Arap aileler yapılan gösterilerden sonra Ninova'nın merkezi Musul'a döndü.
Sünni Vakfı verilerine göre, IŞİD saldırıları öncesi Şengal'de yaşayanların yüzde 40 Ezidiler, yüzde 60'ını da Sünni Arap, Şii, Türkmen ve Hristiyanlar'dan oluşuyor.

Şu anda Irak ve Suriye sınırlarına yakın 25 Arap Sünni köyüne yeniden dönüş oldu. bununla birlikte Qeyreqan sınırına yakın 20 köy daha sorunsuz geri dönüşlere tanık oldu.
Sünni yetkili İsmail Salih, "Sorun Şengal merkeze birçok Ezidi dönmüş durumdadır. Bunlarla birlikte 20 Müslüman, 150 Şii Arap dönmüş durumda ancak hiçbir Sünni Arap bir aile dönmüş değildir" sözlerini kullandı.

"Şengal, tüm din, mezhep ve ulusları içinde barındıran küçük bir Irak'tır"

Rahman Camii önünde yaşanan olaylar ve 15 Arap Sünni ailenin tekrar göç etmelerine dair, Celal Xelef, "Bu Araplar Rahman Camii olayları sırasında Şengal'e gelerek Ezidileri kışkırtmak istediler. Bizler bu tür durumları kabul etmek istemiyoruz. Sünni Arap Vakfı'nın Ezidilerin Arapların evlerine girdiğine dair açıklamaları doğru değil ve bu denli başı boş, asılsız bir şekilde dillendirmesi de kabul edilir bir durum değildir" diyor.
Şengal'e dönenlerden Ahmed Etiye, KirkukNow'a, şehrin genel güvenlik durumunun sakin olduğunu belirterek, "Şengal, tüm din, mezhep ve ulusları içinde barındıran küçük bir Irak'tır. Hepsi birbirinin kardeşidir ve birlikte yaşamayı benimsiyor" dedi.
Ezidi aktivist Edla Bekir, Şengal merkezde yaşıyor. Şengal halkının hiçbir din ve ırkın geri dönüşüne karşı olmadığını tüm oluşumların kendi topraklarında yaşamaya hakkı olduğa inandığını dile getirerek;
"Ancak Şengal halkının şu talebi var. IŞİD'e yardım edenlerin ilçeye geri dönmelerini istemiyor. Bununla birlikte bu kişilerin yargıya teslim edilerek, hakkettikleri cezayı almaları gerektiğine inanıyor."
Konuyla ilgili ve Sünni Vakfı'nın iddilarına dair görüşlerini KirkukNow'a aktaran Şii Vakfı Şengal Sorumlusu Subhi Eliyas ise;
"Güvenlik güçlerinin onayı olmadan hiçkimse ilçeye giremesin. Şu anda Sünni beş aile Şengal'de yaşıyor. Doğru bazı Sünni Arapların evinde Ezidiler yaşıyor ancak ev sahiplerine aylık kira ödünüyor. Yanlış ve asılsız bilgi paylaşmak doğru değildir."
Irak Ordusu 20. Tugay'ından bir yetkili,ilçenin güvenlik dosyasının kendilerinin baktığı söyledi.
İsminin açıklanmasını istemeyen kaynak, Şengal'e dönmek isteyen her bileşenin dönüş izninin olması gerektiğini belirterek, "Şayet birimimizde dönüşlere engel bir durum aptamazsa bu aile ve kişiler topraklarına dönebilir" diyor.
Kaynak, "Talimatlar fark gözetmeksizin herkesi kapsıyor ancak dediğim gibi bölgelerine dönmeleri için güvenlik soruşturmasından geçmeleri gerekiyor" dedi.
IŞİD mensupları Ağustos 2014'te Şengal'i ele geçirdi.Yaşanan savaş sırasında, en az bin 293 Ezidi öldürüldü. Bin 417 kişi kaçırıldı. Kürdistan Bölgesi hükümeti verilerine göre şimdiye kadar 2 bin 693 Ezidinin akibeti bilinmiyor.
Sünni Vakfı yetkilisi, "Güvenlik güçleri kimin IŞİD'e destek verdiğini kimin yanında olduğunu biliyor. Bu nedenle de başkalarının kanıt olmaksızın tüm Sünnileri suçlaması doğru değildir" diyerek, sözlerine şöyle devam etti:
"En iyi yol Bağdat nezdinde bir komisyon oluşturmaktır. Kararı bu komisyon versin. Onlar kimin IŞİD'e yardım ettiğini kimin etmediğini ortaya çıkarsın. Çünkü Şengal bir oluşumun tek değildir. Tüm oluşumların mülküdür."