Kerkük’ün Dakuk ilçesinde balık yetiştirme “havuzlarının kaldırılması” kararının uygulama tarihinin yaklaşmasıyla üreticiler, ürünlerini tüketiciye ulaştırmak için çalışmalarını hızlandırdı.
Dakuk balığı, özellikle Irak’ın Başkenti Bağdat'a her gün onlarca ton piyasa sürülürken, mevcut fiyatının altında satılıyor.
KirkukNow'un gözlemlerine göre, her gün 60'tan fazla (iki ton kapasiteli) taşıma aracı, kontrol noktalarından geçmek için izin belgesi almak üzere Dakuk ilçe merkezindeki veteriner bölümünün önünde bekliyor.
İlçede bir balık havuzunun sahibi olan Şerzad Newzad, yaşananlara dair memnuniyetsizliğini dile getirerek, “Dakuk balığı Irak şehirlerinde çok popüler, bu nedenle özellikle Bağdat ve Kürdistan Bölgesi'ne günde 40 ton ihracat yapıyoruz. Ruhsat almak için saatlerce bekliyoruz. Üç günden fazla bekliyoruz.” dedi.
Bir kilogram dakuk balığının pazarında 6 bin dinarın üzerinde satıyor, ancak göletlerden Bağdat'a nakliye masrafı nedeniyle bir kilogramın fiyatının 4 bin ile 4 bin beş yüz dinar arasında değişiyor. Bazı balık yetiştiricileri ise balıklar gerekli boyuta ulaşmadan satmak zorunda kalıyor.
Balık yetiştiricisi Burhan İbrahim de, KirkukNow'a şunları söyledi:
"Şu anda Kürdistan Bölgesi'ndeki şehirlere balık göndermiyoruz, çünkü oradaki müşteriler iki kilogramın üzerindeki balıkları tercih ediyor, bu yüzden yakın zamanda göletlerimizi doldurma kararı uygulama nedeniyle de ürünlerimizi Bağdat'a gönderiyoruz.”
Kerkük Su Kaynakları Müdürlüğü'nden gelen yazıya göre, balık havuzlarının doldurulması için kampanyanın başlatılması için biri 15 Ekim 2023 olmak üzere iki farklı süre belirlendi. Bu tarih, sulama sınırları içerisinde yer alan kuyulardan beslenen balık yetiştirme havuzlarını da içeriyor. Su projesinin sulama sınırları dışında bulunan kuyulardan beslenen balık yetiştirme havuzları için ise son tarih 31 Aralık 2023’tür.
Kerkük Tarım Müdürlüğü, 28 Ağustos 2023 tarihinde, Müdür Zuhair Ali imzalı resmi yazıyla, kuyu suyuna dayalı balık havuzlarının doldurulması sürecinin askıya alınmasına karar verdi.
“Bağdat'a balık taşımak için izin yazısını almak için her gün beklemek zorunda kalıyoruz, alamadığımız takdirde balıkları tekrar araçlardan göletlere boşaltmak zorunda kalıyoruz”
Dakuk Su Kaynakları Dairesi Müdürü Imad Rahmatullah, KirkukNow'a yaptığı açıklamada, önümüzdeki ayın ortasından itibaren "balık yetiştirme havuzlarının doldurulması ve kaldırılmasına derhal başlanacağını ve bazılarının da kaldırılacağını”doğrulayarak, bu yılın sonuna kadar da ertelenecek.
Dakuk Su Projesi'nde yer alan balık havuzlarının doldurulup kaldırılması için aylar önce başlatılan kampanyada, su sıkıntısı ve iklim değişikliğinin yansımaları nedeniyle şu ana kadar 100 gölet kaldırıldı. Kampanyada kuyuya bağlı göletler de yer alıyor. Kampanya geçen ağustos ayında geçici olarak askıya alındı.
Balık üretimini Bağdat'a taşıyan balık üreticilerinden Ahmed Behçet'e göre, "Göletleri doldurma kararı nedeniyle balıkları planlanan tarihinden 3 ay önce satmak zorunda kalıyoruz, bu da gölet sahiplerinin kaybına neden oluyor. Ayrıca balıkların taşınması için izin yazısını almak için her gün beklemek zorunda kalıyoruz. Balıkları Bağdat'a götürüyoruz, eğer alamazsak balıkları tekrar araçlardan boşaltmak zorunda kalıyoruz.”
Dakuk çiftçileri, Babil Valiliği'nin başkenti El Hille kentinden küçük balıklar satın alıp bunları balık havuzlarında yetiştiriyor. Dakuk balığına büyük bir talep var. 2022 yılında 1 kilo balık fiyatı son 10 yılın en yüksek rakamı olan 11 bin dinara ulaştı.
Kerkük / Eylül 2023 / Balık yetiştiricileri, balıklarını diğer illere nakletmek için ruhsat almayı bekliyor. Fotoğraf: Muhammad Almas
KirkukNow'un gözlemlerine göre, Kerkük şehrinin 44 km güneyindeki Dakuk ilçesinde binlerce ailenin geçim kaynağını oluşturan yaklaşık 3 bin lisanslı balık havuzu bulunuyor.
Balık havuzları ve göllerin doldurulup kaldırılması kararı, Kerkük dahil birçok valiliği kapsayan Irak Bakanlar Kurulu tarafından verilmiş, ancak kararın uygulanması birkaç kez ertelenmişti. Karar, Tarım ve Su Kaynakları Bakanlıkları'nın Ordu Müşterek Harekat Komutanlığı ile koordineli olarak, elektrik enerjisi ve yeraltı suyu tüketiminin yanı sıra "kuraklık ve su kıtlığı" nedeniyle ruhsatsız havzaların kaldırılması yönünde aldığı tedbirler kapsamında geliyor.
