Irak'ta seçim sandıkları 11 saat sonra kapatıldı. Irak Seçim Komisyonu ön sonuçları 24 saat içinde açıklayacak.
Irak Anayasası 140 Madde kapsamında yer alan “Tartışmalı bölgelerde” seçimi farklı bölgelerde sahadan takip eden muhabirlerimiz, Kerkük ve Ninova vilayetlerindeki seçmenlerin karşılaştığı temel sorun parmak izlerinin okutulmamasıdır. Bu da farklı illerdeki yüzlerce seçmeni oy kullanmaktan mahrum bıraktı.
İl meclisi için genel oylama, Kürdistan Bölgesi hariç Irak genelinde 18 Aralık Pazartesi günü sabah saat 07.00'de başladı. Kerkük vilayeti için en önemli seçimlerden biri olan seçim, eyalette gruplar arası çatışmalar nedeniyle 18 yıldır il meclisi seçimleri yapılmıyordu.
Kerkük/18 Aralık 2023/Oy verme merkezinin açılışı. Polis üssün güvenliğini sağlıyor. Fotoğraf: Kirkuk Now
Komisyon, Irak eyaletlerinden 15 milyondan fazla seçmenin genel seçimlerde oy kullanma hakkı olduğunu ve oylamayı biyometrik kartlara dayandırdı.
Kerkük'teki oy verme merkezlerinin çoğunda parmak izi sorunu tekrarlandı ve makine seçmenlerin parmak izlerini okumadı. Parmak izlerini okumak ise oy kullanma izninin şartıydı. Oy vermekten mahrum kalan farklı topluluklardan yüzlerce seçmen, komisyonun Kerkük ofisine giderek sorunun çözülmesini talep etti. Ancak tepkilere rağmen çözüm bulunmadı.
Aralarında seçim koalisyonuna başkanlık eden Kerkük Vali Vekili Rakan Said'in de bulunduğu Arap ve Türkmen partilerinden yetkililer komisyona gitti. Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) bir Kürt partisi olarak şikayette bulundu.
Kirkuk Now muhabiri, Ninova ve Diyala vilayetlerinin diğer bölgelerinde de benzer parmak izi sorunları yaşandığını aktardı.
Şeyhan ilçesinde 3 bin 597 seçmenin bulunduğu bir sandıkta 93 seçmen oy kullanmaktan mahrum kaldı. Dakuk'ta onlarca kişi farklı sandıklarda oy kullanamadı.
Kirkuk Now'a konuşan Hanekin Seçim Komisyonundan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir kaynak, “Bu sorun yaşlılarda veya yüksek tansiyon, şeker hastalığı gibi kronik hastalıkları olanlarda daha sık görülüyor, çünkü parmakları kan testi için kullanıldığı için parmak izleri okunamıyor” dedi.
Kaynak, “Sorunun ekipmanda olmadığı konusunda sizi temin etmek istiyorum” diye konuştu.
Ninova /18 Aralık 2023/Bir polisin oy verme merkezini kapatmasının ardından. Fotoğraf: Ahmed Bala
Kaynak ayrıca, “Makineler veriye dayalıdır, böylece her sandıktaki seçmenlerin yüzde 5'i parmak izi olmadan oy kullanabilir, ardından makine daha fazla seçmen kabul etmeyecek ve duracaktır” sözlerini kullandı.
Öğlen saat 12.00 itibarıyla Irak genelinde katılım yüzde 17 olurken, en yüksek oran yüzde 32 ile Kerkük'te katılım oldu. Kerkük’ü yüzde 23 ile Anbar ve Ninova izledi.
KirkukNow muhabirlerinin aktardığına göre sandık başına gidenlerin sayısı saat 12.00’den sonra akşama doğru arttı. Partilerin çoğu seçmenleri sandık başına gitmeye çağırdı.
Bağımsız Seçim Komisyonu Sözcüsü Cumane Ghulai, oy verme merkezlerinin kapatılmasından bir saat önce yaptığı açıklamada, “Seçmen sayısında büyük bir artış kaydettik ve tüm ekipmanlar çok iyi çalışıyor. Herhangi bir seçim ve güvenlik ihlali yaşanmadı”dedi.
Edinilen bilgiye göre, medyaya ayrılan oy verme merkezlerinde herhangi bir güvenlik ihlali kaydedilmedi.
Ninova /18 Aralık 2023/Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bir çalışanı, Şeyhan bölgesindeki bir seçmenin parmak izlerini alıyor. Fotoğraf: Ammar Aziz
Irak İçişleri Bakanı Abdul Amir Şemari, güçlerin farklı illerdeki seçim merkezlerinin yakınında kampanya yürütme suçlamasıyla 303 şüpheliyi tutukladığını söyledi.
Bu arada, seçimleri izleyen çeşitli sivil toplum kuruluşlarından oluşan Ağlar ve Ulusal Örgütler Koalisyonu'na göre, Irak'ta 82 oy verme noktasına ulaşmak kolay olmadı. Oy verme merkezlerinin yakınında ve içinde 86 vaka yaşandı.
Ayrıca 18 temel oy verme ekipmanı arızası yaşandı. 15 kişinin usülsüz oy verme girişimi engellendi.
Parmak izi sorununun yanı sıra, özellikle başkent Bağdat'ta seçimin en belirgin özelliği, katılımın az olması oldu.
Komisyona göre, Kasım ayı itibarıyla kayıtlarını yenileyen 1,5 milyonu aşkın kişi kartlarını alamamıştı. Bunların arasında Ninova'da 83 binden fazla seçmen, Kerkük'te 65 bin seçmen ve Diyala vilayetinde 42 bin seçmen bulunuyor.
Seçim yasasına göre, oy verme merkezlerinin kapatılmasıyla birlikte, sonuçların elektronik ortamda gönderilmesinin ardından oyların ayrılması ve elle sayımının sandık içinde başlaması gerekiyor. Sorun yaşayan sandıklar doğrudan komisyonun Bağdat'taki merkezine nakledilecek.
Kerkük/18 Aralık 2023/İki Kürt ve bir Arap, Dakuk ilçesindeki sandıkta oy verdikten sonra yan yana oturup konuşuyor. Fotoğraf: Muhammed Almas
Yüksek Seçim Güvenliği Komitesi'nin bugün yaptığı açıklamada yinelenen prosedürlerine göre öncelikleri, tüm verileri içeren oylama makinelerinin hafızasını komisyonun Bağdat'taki genel merkezine hava yoluyla aktarmak.
Seçim Komisyonu bugün bir kez daha, seçim yasası gereği hem genel hem de özel seçim ön sonuçlarının 19 Aralık günü 24 saat içinde açıklanması konusunda ısrar etti.
Özel oylama iki gün önce güvenlik güçleri, askerler ve mültecilerden bir milyondan fazla seçmenin katılımıyla yapıldı.
Özel oylamada parmak izi okutulmaması ve seçmen kütüklerinde seçmen isimlerinin yer almaması temel sorunlar olarak ortaya çıktı.
Kanuna göre kesin sonuçlar, sandıklarla ilgili tüm şikayetlerin çözümlenip onaylanmasının ardından tarih belirtilmeden açıklanacak.
Seçim Komisyonu, saat 18.00'de il meclisi seçimlerinin başarısını duyurdu.
