Silvana Hıdır (30), IŞİD’den kurtarılan son Ezidi kız olarak iki büyük umuda sahip.Silvana,10 yılı aşkın süren esaretin ardından eğitimine devam etmek ve annesiyle tekrar bir arada olmayı umut ediyor.
Koço Köyünden kaçırılan Silvana, Nobel Barış Ödülü sahibi ve BM İyi Niyet Elçisi Nadia Murad’ın da doğduğu bu köyde yaşıyordu. 7 Aralık 2024’te Suriye’nin İdlib kentinde, Suriye Kurtuluş Cephesi (Cebhet Tahrir Şam) ile Suriye hükümeti güçleri arasındaki çatışmaların yoğunlaştığı bir dönemde kurtarıldı. Kürdistan Bölgesi’nin Duhok ilinde bulunan Şariya Kampında kız kardeşiyle yeniden bir araya geldi.
Silvana’nın hikâyesi
3 Ağustos 2014’te IŞİD mensupları, Silvana’nın yaşadığı Şengal bölgesindeki Koço Köyüne saldırdı. Köyde yaşayan Ezidiler, zorla İslam’a geçmeye zorlandı.
Silvana,yaşadıklarını KirkukNow’a şöyle anlattı:
"IŞİD köye geldiğinde muhtara ve babama dinimizi değiştirmemiz gerektiğini söylediler. Ancak babam ve muhtar bu teklifi reddetti. Birkaç gün sonra tekrar geldiler ama biz yine de dinimizi terk etmeyeceğimizi söyledik. Bunun üzerine silahlarımızı aldılar ve köy halkını zorla okul binasına götürdüler."
Tutuklananlar arasında Silvana'nın babası, annesi, beş kız kardeşi ve erkek kardeşi de vardı.
Silvana,"Orada bizi ailemizden ayırdılar. Ben Musul’a götürüldüm, annem ve kız kardeşlerim Şengal’in güneyindeki Solağ köyüne, babam ve erkek kardeşim ise Telafer’e götürüldü" dedi.
Silvana, Musul’da 15 gün boyunca esir tutulduktan sonra hastalandı ve savaşçılardan onu annesi ve kız kardeşlerinin yanına Solağ’a götürmelerini istedi. IŞİD militanları bu isteği kabul etti.
Kaçmayı düşünmek
Solağ’ta birkaç gün kaldıktan sonra Silvana ve kız kardeşleri kaçmayı planladı, ancak planları ortaya çıktı. Bunun üzerine, birçok Ezidi kadınla birlikte dört otobüse bindirilerek Suriye’deki Rakka kentine götürüldü.
"Sonra bizi Baguz kentine götürdüler…”diyen Silvana, “Orada durum çok tehlikeliydi. Bir aydan fazla bir süre boyunca korkudan uyuyamadım. Sürekli bombalamalar ve patlamalar vardı. Gerçek bir cehennemdi" dedi.
Silvana, IŞİD kontrolü altındayken 15’ten fazla farklı yere götürüldüğünü söylüyor. Son olarak 18 ay boyunca İdlib’de bir evde yaşadı.
2014 yılında IŞİD, Irak’ın kuzeyinde büyük bölgeleri ele geçirerek Ezidiler ve Hristiyanlar gibi etnik ve dini azınlıklara karşı kitlesel katliamlar ve soykırımlar gerçekleştirdi.
IŞİD'in zulmü ve Ezidi halkı
15 Ağustos 2014’te, Kürdistan Bölgesi Ezidi Kaçırılanları Kurtarma Ofisi’ne göre yaklaşık 2.293 Ezidi, IŞİD tarafından katledildi.
Silvana,"Bana ağır işkenceler yaptılar. Bazen bir haftadan fazla yemek vermediler. Bana namaz kılmamı söylediler. Eğer kılmazsam, cezam çok ağır oluyordu" diyor.
Kürdistan Bölgesi’nin verilerine göre, IŞİD tarafından kaçırılan 6 bin 417 Ezidi’den 3 bin 580’i bugüne kadar kurtarıldı.
“Sayamayacağım kadar çok acı çektim. Beş kez alınıp satıldım" diye anlatıyor Silvana.
Son olarak İdlib’de bir evde kalan Silvana, 5 Ocak 2025’te Şariya kampına getirildi. Bu süreç, Suriye’de Esad rejiminin düşmesiyle Ezidilerin akıbeti hakkında yeni araştırmaların başlatılmasına da yol açtı.
Iraklı Patlamentosu Ezidi vekil Mehma Halil’e göre, hâlâ Suriye’de yaklaşık 600 Ezidi bulunuyor ve uluslararası kuruluşlar ile Irak hükümeti, bu kişilerin bulunması için daha fazla çaba sarf etmeye çağrısında bulundu.
Ezidilik nedir?
Ezidi kelimesi, “Ezdan” yani Tanrı kelimesinden türetilmiştir. Ezidilik, kökeni antik Mithraizm’e dayanan tek tanrılı bir inançtır. Kutsal metinleri Kitab el-Cilwe ve Kara Kitap (Mushafê Reş) olarak bilinir ve Kürtçenin Kurmanci lehçesinde yazılmıştır.
Ezidiler, dünyayı yaratıp onu yedi kutsal varlığa emanet eden tek bir Tanrı’ya inanırlar. Melek Tavus, bu varlıkların lideri ve dünyanın yöneticisi olarak kabul edilir.
"Bana annemi ve eğitimimi geri verin"
Silvana,"Kurtulduğum için çok mutluyum. Tek umudum, annemi tekrar görmek. Tek isteğim, diğer kayıp kişilerin akıbetinin açıklanması"diyor.
Silvana’nın beş kız kardeşi de farklı zamanlarda kurtarıldı.Dördü Avrupa’ya gitti, biri ise hâlâ Şariya kampında yaşıyor. Babası ve iki erkek kardeşi öldürüldü. Annesi ve bir erkek kardeşi ise hâlâ kayıp.
Kaçırıldığında, ilkokul dokuzuncu sınıf öğrencisiydi.
“Tekrar okula dönmek istiyorum ama Kürtçeyi unuttum,” diyor. Silvana, Kirkuk Now ile yaptığı röportajda Arapça konuştu.
Irak’ta yaklaşık 550 bin Ezidi olduğu tahmin ediliyor. Bu topluluğun büyük bir bölümü yerinden edildi ve 100 binden fazlası Irak’tan göç etti.
Ezidiler, başta Musul’un kuzeyindeki Şêxan bölgesi ile Musul’un batısındaki Şengal bölgesinde yaşıyor. Şêxan, Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne bağlı Erbil vilayetine, Şengal ise Ninova vilayetine bağlıdır.
Silvana için hazırlanan mezar
Silvana’nın ailesi, ondan uzun süre haber alamayınca öldüğünü düşünerek onun için bir mezar hazırladı ve cenaze töreni düzenledi.
Silvana’nın kuzeni Reed Ahmad,“Onun hakkında hiçbir haber alamayınca mezarını hazırladık” diyor, ancak Nisan 2024’te Silvana’nın hayatta olduğuna dair bilgi aldılar ve mezarını yıktılar.
"Haftalarca, aylarca kurtarılmayı bekledik" diyen Reed, sözlerine şöyle devam etti:
“Sekiz ay önce tekrar Silvana’nın İdlib’de olduğu bilgisine ulaştık. Sonunda Ezidi Evi’nin yardımıyla kurtarıldı.Bu bizim için bir mucizeydi.”
Yeni bir hayat başlıyor
Silvana, şimdi Şariya bölgesinde kız kardeşiyle kiralık bir evde yaşıyor.
Kız kardeşi Maluka Hıdır,12 Eylül 2018’de kurtarılmıştı. Onu sıkıca kucakladı ve şu sözleri söyledi:
"Ne isterse yapacağım. Onun için yeni bir kimlik belgesi çıkaracağız. Ezidi İşleri Dairesi’ne maaş başvurusu yapacağız."
IŞİD’in zulmünden kurtulan tüm Ezidiler, hem maddi hem de manevi tazminat alma hakkına sahiptir.
