Salim Bedel’in yıllar boyunca büyük çabalarla peşinden koştuğu hayal, çok kısa bir süre sürdü ve kendi iradesi dışında Avrupa’dan Irak’a geri gönderilmesiyle sona erdi.
Salim, yalnızca birkaç haftadır Kürdistan Bölgesi’ne geri dönmüş durumda. Özellikle Almanya’dan gönderildi.O ülkeye ulaşma hayali için uzun bir zaman harcamış, büyük miktarda para da tüketmişti.
“2023’ten itibaren Almanya’ya doğru yola çıktık.Yol boyunca çok büyük zorluklar yaşadık, çok para harcadık ama tek hedefim o ülkeye ulaşmaktı.Bu benim hayalimdi,” diyor Salim.Kendisi, Duhok vilayetinin Semel ilçesine bağlı Xanke nahiyesinde yaşayan bir Êzidi yurttaş.
Dünyadaki Êzidilerin büyük bir kısmı-Irak’tan sonra-Almanya’yı ikinci vatanları olarak görüyor. Bazı kaynaklar, bu ülkede yaklaşık 230 bin Êzidinin yaşadığını belirtiyor.
“Hayalim Almanya’da kalmaktı ama ne yazık ki sınır dışı edildim” diyen Salim, Avrupa’da bir buçuk-iki yıla yakın kaldığını söylüyor ve ekliyor:
“Yalnızca ben değil, binlerce kişi geri gönderiliyor.Bunun gerçek nedenini tam olarak bilmiyorum.”
Almanya hükümeti,zaman zaman Iraklı sığınmacıları Irak’a sınır dışı ediyor. Bunların arasında, IŞİD savaşı sırasında yaşadıkları koşullar nedeniyle özel muamele görmeleri gerektiği yönünde yoğun çaba gösterilen Êzidiler de bulunuyor.
Pir Deyan Cafer,Kürdistan Bölgesi Hükümeti’ne bağlı Göç ve Göçmenler ile Krizlere Müdahale Dairesi Müdürü, KirkukNow’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Almanya hükümeti, resmi olarak bizi bilgilendirdi. Irak’a 20 bin kişinin sınır dışı edileceği bildirildi. Bu kişilerin büyük çoğunluğu, Şengal çevresi ve kamplarda yaşayan Êzidilerden oluşuyor.”
Êzidilerin IŞİD savaşı sırasındaki kaderi, özellikle Almanya başta olmak üzere Avrupa ülkeleri için önemli bir dosya olmuştu. Bu nedenle Ocak 2023’te Almanya Parlamentosu, Êzidilere karşı işlenen suçları resmen soykırım olarak tanıdı.
Ninova/2024-Kamptan Şengal’e dönen Êzidi bir ailenin geri dönüşü.Fotoğraf: İbrahim Êzidi
Ninova’da,özellikle Şengal ilçesinde yaşayan Êzidiler, Ağustos 2014’te “Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD)” olarak bilinen silahlı grubun saldırılarına maruz kaldı.
Kürdistan Bölgesi Hükümeti’ne bağlı Êzidi Kaçırılanları Kurtarma Ofisi’nin verilerine göre:2 bin 293 Êzidi öldürüldü.Aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 6 bin 417 kişi kaçırıldı.Bugüne kadar 2.500’den fazla kaçırılanın akıbeti hâlâ bilinmiyor ve binlerce aile yerinden edildi ve göç etmek zorunda kaldı.
Salim Bedel için göç hayali geri dönüşle sona ermiş durumda. Ancak kalbi hâlâ Avrupa’daki diğer sığınmacılarla birlikte.
KirkukNow’a konuşan Bedel, “Êzidilerin durumu ve başlarına gelen felaketler mutlaka dikkate alınmalı. Hiç kuşkusuz bu (sınır dışı edilme), Êzidilere yönelik bir başka haksızlıktır” diyor.
Sığınmacı ülkesi olarak bilinen Almanya, son yıllarda Iraklı sığınmacıları geri gönderme politikalarını sertleştirdi.Gayriresmî verilere göre, son dört yılda yalnızca Êzidilerden yaklaşık 500 kişi sınır dışı edildi.
Kürdistan Bölgesi Göç Dairesi yetkilisi,yalnızca bu yıl içinde Almanya’dan geri gönderilen 180’den fazla Êzidinin kayda geçtiğini açıkladı.
Deyan Cafer ayrıca şunu belirtti:
“Bu ay içerisinde, kurumumuz bünyesinde ‘Vatana Dönüş’ adıyla özel bir birim açıyoruz. Bu birim, yurt dışından sınır dışı edilen kişilerin bilgilerini kayıt altına alacak, dosyalarını uluslararası kuruluşlara iletecek ve kendilerine destek sağlanacak.”
Geri dönenlerin bir kısmı işsizlik nedeniyle geçimlerini sağlayamıyor; bazıları ise ciddi psikolojik ve ruhsal sorunlar yaşıyor.
Cafer, “2023’ten itibaren Irak hükümeti, sınır dışı edilenlere maddi tazminat ve istihdam imkânı sağlama kararı aldı. Ancak bu uygulama Kürdistan Bölgesi’ni ve Êzidileri kapsamadı,” dedi ve bu kapsama Bölge’nin de alınması için çaba gösterdiklerini ekledi.
Bugün hâlâ 150 binden fazla Êzidi, Kürdistan Bölgesi’ndeki kamplarda yaşamını sürdürüyor. Özellikle Şengal’den olan bu insanlar; hizmet eksikliği, savaşın yol açtığı yıkım ve güvenlik sorunları nedeniyle bölgelerine dönmeye hazır olmadıklarını söylüyor.
Salim Bedel,“Bilmiyoruz… Êzidiler bundan sonra hangi bölgeye, hangi şehre yönelmeli? Binlerce kez söyledik: Biz sadece yaşamak istiyoruz, daha fazlasını talep etmiyoruz. Ama ne yazık ki yaşama hakkı bile bizim için zorlaştı” diyor.
