هیچ كاتێك بە خەیاڵمدا نەهاتووە، لەم چەرخەدا هەندێك مرۆڤ هەبن کوشتن و کوشتاری ئێمە حەڵال بکەن
هیچ كاتێك بە خەیاڵمدا نەهاتووە، لەم چەرخەدا هەندێك مرۆڤ هەبن کوشتن و کوشتاری ئێمە حەڵال بکەن
لەنێو ئەو دۆخە سەختەی كە روبەڕوی دەیان هەزار ئێزیدی بۆوە، خانمە پزیشكێكی ئاوارە دەستی بۆ ئەركە قورسەكە برد، باوەشی بۆ خەمەكان دەكردەوە و وەكو ئازارشكێن وابوو بۆ كچانی رفێنراوی دەستی داعش.
ئەو خانمە نەغەم نەوزاد حەسەن (43ساڵ)، پزیشكی پسپۆڕی نەخۆشییەكانی ژنان، لە ساڵی 2014 شوێنی نیشتەجێبونی خۆی لە باشیك – دەشتی نەینەوا- بەرەو دهۆك بەجێهێشت، كاتێك چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام (داعش)، گەیشتنە شاری موسڵ - ناوەندی پارێزگای نەینەوا-.
ئەو كۆچە وایكرد نەغەم هەڵوەستەیەك بكات، "چی بكەین؟". بەڵام پرسیارەكان لە مێشكیدا زۆرتر بون كاتێك لە ئابی هەمان ساڵ داعش گەیشتە شنگال و هەزاران خێزانی ئێزیدی ئاوارە بون و هەزاران كەسیان رفێنران و كوژران، ئەو روداوانە كاریگەرییەكی خراپ لەسەر نەغەم دادەنێن. وەك خۆی دەڵێت تەنانەت بارودۆخی دەرونی بۆ ماوەیەك خراپ بووە.
"بیرمدەكردەوە ئایینی ئێزیدی، ئایینی لێبوردەییە، بەڵام ئەوەتا بە بەرچاومانەوە كچەكانمان دەڕفێنرێن و منداڵەكانمان دەكوژرێن و خەڵكەكەمان كۆمەڵكوژ دەكرێن، ئەمە كاریگەری زۆر ناخۆشی لەسەرم دروستكرد"، نەغەم وتی "بیرمكردەوە چیم پێدەكرێت و رۆڵی من چی دەبێت؟".
بیرمكردەوە چیم پێدەكرێت و رۆڵی من چی دەبێت
نەغەم دەرچوی كۆلێژی پزیشكی زانكۆی موسڵە، لە ماوەی كاركردنیدا لە شێخان، موسڵ و كەركوك خزمەتی كردووە، ئەوەش یارمەتیدەر بوو كە ببێت بە پێشڕەو لە گەیاندنی هاوكاریی تەندروستی بۆ هەزاران خێزانی ئاوارە كە بەسەر كەمپەكانی ئاوارەییدا لە پارێزگای دهۆك دابەشكرابون.
ئەو خانمە پزیشكە كە خۆی لە پێكهاتەی ئایینی ئێزیدییە، یەكەم هەنگاوی پێدانی چارەسەری پزیشكی بوو بە ئاوارەكانی نێو كەمپ.
دوای ئەوەی وردە وردە كچانی رفێنراوی ئێزیدی رزگاردەكران، نەغەم، هەستیكرد زۆر پێویستیان بە رێنمایی دەرونی و چارەسەری پزیشكی هەیە، بۆیە بەشێكی گرنگی كارەكەی بۆ ئەو كچانە تەرخانكرد.
"ویستم لەگەڵ کچانی رزگاربوی دەستی داعش كاربكەم، تێكەڵیان بوم و لە ئازارەكانیان تێگەیشتم، زانیم كە پێویستە چییان بۆ بكەم، سەرەتا لەڕوی پزیشكی و دواتر كۆمەڵایەتی و چۆنیەتی تێكەڵبونەوەیان بە كۆمەڵگە كارم لەسەر دەكردن".
نەغەم بیردەكاتەوە، بینینی تاك تاكی رفێنراوان بەس نییە، بۆیە بە هەوڵی حكومەتی هەرێمی كوردستان سەنتەرێكی دەرونیی تایبەت بە رفێنراوانی كردەوە.
"تەنانەت دوای ئەوەی حكومەتی ئەڵمانیا بڕیاریدا رزگاربووانی ئێزیدی بە مەبەستی چارەسەر وەربگرێت، من لەو بوارەدا كاری زۆرم كرد و بەتایبەت ئەوانەی كە پێویست بوو بۆ وەرگرتنی چارەسەر كۆچ بكەن".
چه‌كدارانی داعش؛ له ئابی 2014ـدا ده‌ستیانگرت به‌سه‌ر قه‌زای شنگالدا، شه‌ش هه‌زار و 417 هاوڵاتی ئێزیدییان رفاند، لە نێویاندا سێ هەزار و 548 كەس لە رەگەزی مێ.
به‌پێی ئامارەكانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بۆ ساڵی 2023، تائێستا سێ هەزار و 562 كەس رزگاركراون، لە نێویاندا هەزار و 207 ژن و كچ. هێشتا دوو هەزار و 693 رفێنراویش بێسەروشوێنن كە هەزار و 262 كەسیان لە رەگەزی مێ-ــن.
نەغەم هەر بەوەوە نەوەستا، یەكێك بوو لەو چالاكانەی كاریدەكرد بۆ ناساندنی كەیسی ئێزیدییەكان بە دونیای دەرەوە، لە دەیان كۆنفرانس و دیداردا باسی دۆخی خراپی ئێزیدییەكان دەكرد.
"ئامانجی سەرەكیم لەوەدا بۆ ئەوە بوو وڵاتان بەهانای ئێزیدییەكان و ئاوارەكانەوە بێن، چونكە لە نەهامەتیدابون".
لە ساڵی 2020 ئەو وەكو بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی شێخان دەستبەكاربوو، ئەو نەخۆشخانەیە جگە لە خەڵكی قەزای شێخان، سێ كەمپی ئاوارەی لەسەر بوو. ئەو وتی لەو ماوەیەشدا ئەركی ئەو قورستر بوو، كاتێك لە شوباتی هەمان ساڵ ڤایرۆسی كۆرۆنا بڵاوبۆوە و دەبوو جگە لە پێدانی خزمەتگوزاریی تەندروستی، كەمپەینی هۆشیاریش بەتایبەت لە ناو كەمپەكاندا دەستپێبكەن.
بەهۆی هەوڵە بەردەوامەكانی، ئەو خانمە پزیشكە لە ساڵی 2016 خەڵاتی ژنی ئازای لەلایەن وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكاوە پێ بەخشرا، هەمان ساڵ خەڵاتی رێكخراوی بەلجیكی بەناوی (سێلفەرۆز) بۆ مافەکانی مرۆڤ پێدرا.
رێکخراوی پزیشکان لە پێناو مافەکانی مرۆڤ، لە ساڵی 2018 دا خەڵاتی پزیشکی مافی مرۆڤیان بەخشییە نەغەم. ئەمە جگە لە پێدانی خەڵاتی مافی مرۆڤی ئەڵمانی-فەرەنسی لە وەزارەتی دەرەوەی هەردوو وڵات لە ساڵی 2020.
دوو ساڵ دواتر، کۆمسیۆنی سامی بۆ کاروباری پەنابەران خەڵاتی باشترین چالاکوانیان پێدا.
ئەوەی ئێستاش ئازاری نەغەم دەدات، ئەوەیە "هیچ كاتێك بە خەیاڵمدا نەهاتووە، لەم چەرخەدا هەندێك مرۆڤ هەبن کوشتن و کوشتاری ئێمە حەڵال بکەن".
هیچ كاتێك بە خەیاڵمدا نەهاتووە، لەم چەرخەدا هەندێك مرۆڤ هەبن کوشتن و کوشتاری ئێمە حەڵال بکەن
"من ئەركی ترم هەیە و رانەوەستاوم، دەمەوێت جیهان تێبگات كە ئێزیدییەكان چەند ئاشتیخوازن لەنێو خۆیان و لەگەڵ ئایینەكانی تردا، لەمەودوا ئەمە كاری منە... ئێمە ماوین و خۆڕاگرین، سەرەڕای ئەو دۆخەی بەسەرماندا هات"، نەغەم بەم شێوەیە بەردەوامی بە چیرۆكەكەی دەدات.
ئامادەكردنی: كاروان باعەدرێ
