باران نه‌باریووه‌ و خه‌ڵك ترسی لافاوی هه‌یه‌

موسڵ، هاوڵاتییه‌ك له‌ ناوچه‌ی ده‌واسه‌ ده‌یه‌وێت له‌ شه‌قامه‌كه‌دا بپه‌ڕێته‌وه‌ كه‌ به‌هۆی لافاوه‌وه‌ داخراوه‌ فۆتۆ: كه‌ركوك ناو

كه‌ركوك ناو – نه‌ینه‌وا

خه‌ڵكی موسڵ، جارێكیتر كه‌وتوونه‌ته‌ ترس و دڵه‌ڕاوكێی دروستبونی لافاوه‌وه‌ له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكی وه‌رزی بارانباریندا، به‌هۆی خراپی تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ و سستی پرۆژه‌كانی ئاوه‌دانییه‌وه‌.

مه‌ترسی خه‌ڵكی شاره‌كه‌ له‌وه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌، زستانی رابردوو، بارانی به‌خوڕ و لافاو زیانی زۆری پێگه‌یاندن، هه‌رچه‌نده‌ هێشتا باران نه‌باریووه‌ و به‌پێی پێشبینی كه‌شناسی، له‌م هه‌فته‌یه‌وه‌ ده‌ستپێده‌كات.

ئه‌وه‌ی ئه‌گه‌ری لافاوی زیاتر كردووه‌، خراپی و كۆنی تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆیه‌، كه‌ به‌شێكی زۆریشیان له‌ شه‌ڕدا بونه‌ته‌‌ وێرانه‌، له‌وانه‌ یه‌كه‌یه‌كی تایبه‌ت به‌ ده‌ركردنی ئاوی باران به‌ رێژه‌ی سه‌دا 30 و یه‌كه‌كانی دیكه‌ش سه‌دا 25 زیانیان به‌ركه‌وت.

"له‌ زستانی رابردووه‌وه‌ تائێستا فه‌رمانگه‌ی ئاوه‌ڕۆی نه‌ینه‌وا، تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆی چاكنه‌كردۆته‌وه‌، ئه‌وه‌ش واته‌ ئه‌و كێشانه‌ به‌رده‌وامی ده‌بێت به‌ تایبه‌ت دوای بارانی به‌خوڕ" فه‌خری موراد وای وت.

ئه‌و هاوڵاتییه‌ی دانیشتوی گه‌ڕه‌كی ره‌فاعی موسڵ به‌ (كه‌ركوك ناو)ی وت "ساڵانی رابردوو له‌ ناوچه‌كانی به‌ری راستی موسڵ ئاوی زۆر كۆبۆوه‌ له‌ شه‌قامه‌كاندا تا نیو مه‌تر، به‌هۆی داخرانی تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ و ژێرئاوكه‌وتنی نه‌فه‌قی پردی سێیه‌م كه‌ زیانی به‌ خه‌ڵكیش گه‌یاند".

 المجاري
دوو هاوڵاتی هه‌وڵی لابردنی سه‌ری ئاوه‌ڕۆكه‌ ده‌ده‌ن له‌كاتی كۆبونه‌وه‌ی ئاوی باراندا

كۆنی بنیاتنانی تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ له‌ موسڵ، كه‌ ده‌كه‌ونه‌ شه‌قامه‌ سه‌ره‌كییه‌كانه‌وه‌ و له‌ ته‌نیشتی تۆڕه‌كانی ئاوی خواردنه‌وه‌یه‌، وایكردووه‌ چاككردنه‌وه‌ی زیانه‌كانی ئه‌و تۆڕه‌ قورس بێت.

عیما تۆفیق، به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی ئاوه‌ڕۆ له‌ نه‌ینه‌وا جه‌حتیكرده‌وه‌ له‌وه‌ی كۆمپانیای رافیده‌ینی حكومی كه‌ به‌رپرسه‌ له‌ جێبه‌جێكردنی پرۆژه‌ ستراتیژییه‌كاندا سستن له‌ ته‌واوكردنی ئه‌و ئه‌ركانه‌ی پێیاندراوه‌، بۆ ئه‌وه‌ش بڕیاری ژماره‌ 347 ده‌قۆزنه‌وه‌.

به‌پێی ئه‌و بڕیاره‌ كه‌ ساڵی 2015 ده‌رچووه‌ و تایبه‌ت به‌ چاره‌سه‌ری پرۆژه‌ وه‌به‌رهێنانه‌كان، رێگه‌ به‌ كۆمپانیاكان ده‌دات ئازادبون له‌ كشانه‌وه‌ یان به‌رده‌وامیدان به‌و پرۆژانه‌ی جێبه‌جێكردنی له‌ ئه‌ستۆیاندایه‌ به‌بێ هیچ مه‌رج و رێگرییه‌ك.

تۆفیق به‌ (كه‌ركوك ناو)ی وت "كۆمپانیای رافیده‌ین خه‌ڵكی موسڵی بێ هیوا كرد دوای كشانه‌وه‌ی له‌ جێبه‌جێكردنی ئه‌و پرۆژانه‌ی پێی راسپێدرابوو".

ئه‌و زیانانه‌ی به‌ر تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ كه‌وتون له‌ موس كاریكردۆته‌ سه‌ر پرۆژه‌كانی دیكه‌ و ته‌واوی خزمه‌تگوزارییه‌كاندا له‌و شاره‌.

 شوارع الموصل
ژێر ئاو كه‌وتنی شه‌قامه‌كانی موسڵ له‌ وه‌رزی بارانباریندا

مه‌نسور مه‌رعید، پارێزگاری نه‌ینه‌وا ئاماده‌كاری ئیداره‌كه‌ی راگه‌یاند بۆ روبه‌ڕوبونه‌وه‌ی وه‌رزی بارانبارینی ئه‌مساڵ، له‌رێی ته‌رخانكردنی شایسته‌ی دارایی پێویست بۆ پرۆژه‌ كورتخایه‌نه‌كانی ئاوه‌ڕۆ.

مه‌رعید بۆ‌ (كه‌ركوك ناو)ی رونیكرده‌وه‌ له‌ په‌راوێزی به‌سه‌ركردنه‌وه‌ی فه‌رمانگه‌ی ئاوه‌ڕۆ، 7ی تشرینی یه‌كه‌می ئه‌مساڵ، ئیداره‌ی نه‌ینه‌وا بڕیاریداوه‌ به‌ راسپاردنی كۆمپانیای تری یاریده‌ده‌ر بۆ كاركردن له‌ پرۆژه‌كانی ئاوه‌ڕۆ، هاوشانی كۆمپانیای جێبه‌جێكار تا به‌ر له‌ وه‌رزی بارانبارین كاره‌كان ته‌واو بكرێن.

تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ له‌ كۆنكرێتی كۆن بنیاتنراون، هه‌وڵده‌درێت ب‌گۆڕدرێن به‌ تۆڕی نوێ له‌ جۆری پلاستیكی، كه‌ زۆر گران ده‌كه‌وێت، چونكه‌ عیراق كارگه‌ی دروستكردنی بۆری پلاستیكی نییه‌ و پێویسته‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی هاورده‌ بكرێت.

"ساڵ دوای ساڵ گوێمان له‌ به‌ڵێنی سیاسییه‌كان ده‌بێت بۆ چاره‌سه‌ری قه‌یرانی ئاوه‌ڕۆ، ئه‌و به‌ڵێنانه‌ به‌ر له‌ زستان زیاتر ده‌بن، به‌ڵام له‌گه‌ڵ بارانبارین و لافاودا به‌ڵێنه‌كانیش ده‌ڕۆن" ئه‌شره‌ف عه‌باسی، بۆ (كه‌ركوك ناو) وای وت.

ئه‌و هاوڵاتییه‌ له‌ گه‌ڕه‌كی ساعه‌ داده‌نیشێت و ده‌ڵێت داعش له‌ كاتی شه‌ڕدا ئۆتۆمبێلێكی بۆمبڕێژكراوی له‌ گه‌ڕه‌كه‌كه‌یاندا ته‌قانده‌وه‌ و به‌هۆیه‌وه‌ زیانی زۆر به‌ تۆڕه‌كانی ئاو و ئاوه‌ڕۆ كه‌وت، تائێستاش ئه‌و زیانانه‌ چاكنه‌كراونه‌ته‌وه‌، بۆیه‌ له‌ زستاندا ناوچه‌كه‌ ژێر ئاو ده‌كه‌وێت و ئاوی باران ده‌چێته‌ ماڵه‌كانه‌وه‌.

  المجاري في الموصل
پاككردنه‌وه‌ی تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ له‌لایه‌ن شاره‌وانی موسڵه‌وه‌

له‌ ئایاری 2019دا، مه‌زاحم خه‌یات، سه‌رۆكی شانه‌ی قه‌یران كه‌ دوای دورخستنه‌وه‌ی پارێزگاری نه‌ینه‌وا به‌ بڕیاری سه‌رۆكوه‌زیران ئیداره‌ی نه‌ینه‌وای ده‌دا، كاركردنی له‌ پرۆژه‌كانی ئاوه‌ڕۆی له‌ هه‌ردوو به‌ری راست و چه‌پی شاره‌كه‌دا ده‌ستپێكرده‌وه‌، به‌ تێچوی نزیكه‌ی 600 ملیار دینار و هه‌ماهه‌نگی له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌، به‌ڵام دواتر بۆ ماوه‌یه‌ك كاره‌كان راگیران، پاشان ده‌ستیپێكرده‌وه‌ و جارێكیتر راگیران، به‌بێ ئاشكراكردنی هۆكاره‌كانی له‌رێی لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كانه‌وه‌.

نسار عه‌لی، هاوڵاتیه‌كی موسڵه‌ و پێیوایه‌ تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ له‌ شاره‌كه‌دا پێویستی به‌ پاككردنه‌وه‌ هه‌یه‌، تا له‌گه‌ڵ بارانباریندا، رێگری له‌ دوباره‌بونه‌وه‌ی قه‌یرانه‌كانی رابردوو بكرێت.

نسار به‌ (كه‌ركوك ناو)ی وت "داروپه‌رد و پاشماوه‌كانی شه‌ڕ، كه‌ هێشتا له‌ شه‌قامه‌كاندایه‌ و سه‌رباری تێپه‌ڕینی زیاتر له‌ دوو ساڵ به‌سه‌ر كۆتاییهاتنی جه‌نگدا، ئه‌وه‌ش وایكردوه‌ قه‌یرانی تۆڕه‌كانی ئاوه‌ڕۆ زیاتر بن، له‌ كاتێكدا پێویست بوو حكومه‌ت به‌ر له‌و وه‌رزه‌ ئاوه‌ڕۆكان پاكبكاته‌وه‌".

شاری موسڵ، به‌ درێژایی ساڵانی رابردو، له‌گه‌ڵ وه‌رزی بارانبارینی به‌ خوڕدا روبه‌ڕوی لافاو بۆته‌وه‌، به‌هۆیه‌وه‌ كێشه‌كانی خه‌ڵك زیاتر بون و له‌روی ماددییه‌وه‌ زیانی زۆریان به‌رده‌كه‌وێت.

  • FB
  • Instagram
  • Twitter
  • YT