كچێكی شەش ساڵ، لە كەمپێكی ئاوارەكاندا لە پارێزگای دهۆك، بێ ناسنامەیە و بەهۆیەوە لە خوێندن بێبەش بووە و پێویستی بە هاوكاریی هەیە، دایكیشی (سێڤی حەجی) لە دۆخێكی دەرونی خراپدا رۆژ بەڕێدەكات، بەهۆی ئەوەی كچەكەی بەبێ مارەبڕین لە دادگا و لای پیاوانی ئایینی هاتۆتە دونیاوە.
ئەو كچە (ژینا) شەش ساڵ لەمەوبەر، لە دایكبووە، ئەوەش دوای ئەوەی كوڕێك لەگەڵ دایكی-دا چەند جارێك سێكس دەكات و بەڵێنی هاوسەرگیری پێدەدات، بەڵام كە دەزانێت دووگیانی كردووە، بەجێیدەهێڵێت و ئامادەنابێت لە دادگا و لای پیاوانی ئایینی مارەی بكات.
چیرۆكی لە دایكبونی ژینا
لە ئابی 2014دا كاتێك چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام ناسراو بە (داعش)، هێرشیانكردە سەر شنگال، خێزانەكەی سێڤی حەجی - ئەوكات 22ساڵ بوو-، ناحیەی گرعوزێر لە قەزای شنگال بەجێدەهێڵن و ئاوارەی چیای شنگال دەبن.
سێڤی كە ئێستا 30 ساڵە، دوای شەش رۆژ مانەوە لە چیای شنگال، داوا لە دایكی دەكات رێگەی بدەن بەرەو هەرێمی كوردستان بڕوات.
سێڤی بە (كەركوك ناو)ی وت "ژیان لە چیای شنگال زۆر سەخت بوو، بەرگەی گەرما و ناخۆشی چیای شنگالم نەدەگرت، ئەوكات خەڵكێكی زۆر چیای شنگالیان بەجێدەهێشت و منیش روخسەتم لە دایكم وەرگرت و لەگەڵ ئەو خەڵكە بەرەو دهۆك بەڕێكەوتم تا گەیشتنە قەزای زاخۆ لە پارێزگای دهۆك".
ئیدارەی پارێزگای دهۆك ئەوكات بڕیاردەدەن ئاوارەكان ببەنە كۆمەڵگەی شاریا هەر لە زاخۆ، دوای یەك مانگ كەمپێكی تایبەت بۆ ئاوارە ئێزیدییەكان بەناوی كەمپی شاریا كرایەوە و سێڤی بووە خاوەنی خێوەتی خۆی و لەو كەمپەدا بە تەنیا نیشتەجێ بوو.
لە كۆتایی هەمان ساڵدا، دوو ژن، كە سێڤی یەكێكیانی لە كەمپەكەدا ناسیوە، دەچنە لای سێڤی و پێی دەڵێن "كوڕێكی تا بڵێی جوان و بەڕەوشت هەیە، بۆ بەتەنیا دەژیت، ئەگەر شوو دەكەیت پێت دەناسێنین"، بەوتەی سێڤی.
وەڵامی سێڤی ئەوە دەبێت كە ئامادەیە كوڕەكە ببینێت و دواتر بڕیار دەدات لەوەی شوی پێدەكات یان نا.
"دوای چەند رۆژێك كوڕەكەم بینی، قسەمان كرد و وتم بە مەرجی ئەوەی لە دادگا مارەم بكەیت، ئەویش رازی بوو و ئامادەبوو هەموو شتێكم بۆ بكات و پێكەوە بژین".
دوای 10 رۆژ لە یەكتر بینین، كوڕەكە رۆژێك بۆ خێوەت سەردانی دەكات و باسی رێوشوێنەكانی هاوسەرگیرییەكە دەكەن.
سێڤی وتی "ئەو رۆژە دەیویست لێم نزیكبێتەوە، بەڵام من نەمهێشت دەستم لێبدات".
بە وتەی سێڤی سەردانی كوڕەكە كە شۆفێری تەكسی بووە، بۆ خێوەت بەردەوام بووە و هەموو كات خواستی ئەوەی هەبووە سێكس بكەن.
"رۆژێك هات سوێندی خوارد، لە دادگا مارەم بكات، دوای ئەو سوێندە ئیتر دوو مانگێك پێكەوە لەو خێوەتەدا ژیاین و وەكو هەر ژن و مێردێك پێكەوە بوین"، سێڤی دەڵێت لە ماوەی ئەو دوو مانگەدا بەردەوام بیری كوڕەكەی هێناوەتەوە، كە پێویستە پەلەبكەن لە مارەبڕین لە دادگا و لای پیاوانی ئایینی ئێزیدی، ئەوەش بەهۆی ئەوەی هەردوكیان ئێزیدی بون.
"هەموو رۆژێک دەموت با ئەمڕۆ بچینە دادگا یان بچینە لاى پیاوانى ئایینى ئێزیدى بۆ مارەكردن، هەر دەیوت ئەمڕۆ نا سبەی، هەندێك كات لە پێداگری من توڕە دەبوو و بیانوی دەهێنایەوە".
سێڤی دەڵێت هەموو ئەو كارانەی بەبێ ئاگاداری كسەوكاری كردووە.
سێڤی دووگیان دەبێت و كوڕەكەش دیارنامێنێت
سێڤی دەڵێت، بەردەوام "پیاوەكەی"، بەدوای ناوی نوێدا گەڕاوە و وتویەتی بۆ ئەوەی ئەگەر منداڵیان ببێت ناوەكەی ئامادەبێت، ئەوەش سێڤی دڵخۆشكردووە.
"وامدەزانی ئەگەر منداڵمان ببێت دڵخۆش دەبێت و ئیتر دەبینە هاوسەری یەكتر"، سێڤی زیاتر وتی "لە ئاداری 2015دا چومە بنكەی تەندروستی شاریا لەناو كەمپ، پشكنینم كرد، وتیان تۆ دووگیانی".
لەگەڵ گەڕانەوەیەدا بۆ خێمەكەی، سێڤی هەواڵەكە بە "مێردەكەی" دەدات.
"یەکسەر دۆخى تێکچوو، زۆری پێی ناخۆش بوو، توڕە بوو، پێی وتم دووگیانی چی!... هەمان رۆژ ئێوارەكەی جانتایەكی هێنا و كەوتە كۆكردنەوەی جلوبەرگەكانی. وتم بۆ كوێ دەچیت، وتی خوشکێکم لە نەخۆشخانەیە دۆخى زۆر خراپە و دەگەڕێمەوە"، زیاتر وتی "پێموت ئەی بۆ كەلوپەل و جلەكانت دەبەیت، وتی لەوانەیە چەند رۆژێك لە نەخۆشخانە بمێنمەوە".
لەو رۆژەوە تاكو ئێستا سێڤی، ئەو كوڕەی نەبینیوەتەوە، هەمان شەو وەك دەڵێت مۆبایلەكەشی داخراوە و نەكراوەتەوە.
"زۆر بێزاربوم، چەند رۆژێک بە تەنیا لەخێوەتدا مامەوە و هەواڵی من گەیشتە کارگێڕی کەمپ، بەڵام هیچ شتێك لە ژیانی من نەگۆڕا".
سەرەتا سێڤی هەوڵدەدات چیرۆكەكە بشارێتەوە، تەنانەت هیچ داوایەكی یاسایی تۆمارناكات. وردە وردە، كۆرپەكەی گەورە دەبێت و لەبەر توانج و تانەی خەڵكی كەمپ-یش، وای لێدێت نایەوێت بچێتە دەرەوە و هەر لەناو خێوەتەكەیدا دەمێنێتەوە.
ئەو وتی "دوجار هەوڵمدا كۆرپەكەم لەبارببەم، بەڵام پەشیماندەبومەوە، رۆژێك رێكخراوێك لەگەڵ كارگێڕی كەمپ هاتنە لام و بە تەواوی و بۆ یەكەمجار هەموو چیرۆكەكەم بۆ گێڕانەوە".
دوای ئاشكرابونی چیرۆكەكەی، سێڤی بە هاوكاری ئیدارەی كەمپ و رێكخراو و لایەنە ئەمنییەكان بۆ سەنتەرێكی ناوەندی دهۆك دەگوازرێتەوە، كە سێڤی ناوەكەی نازانێت. بەڵام وتی "تایبەت بوو بەو ژنانەی هەڕەشەیان لەسەرە، هەر لەوێ منداڵەكەم لە دایك بوو".
سێڤی لە 28ی كانونی یەكەمی 2015 منداڵەكەی لە دایكدەبێت، منداڵەكەی كچە و ئێستا تەمەنی شەش ساڵ و چوار مانگە.
سێڤی لەدوای لەدایكبونی منداڵەكەیەوە ئینجا سكاڵا تۆمار دەكات.
ئەو دەڵێت لە دوای لە دایكبونی منداڵەكەی رۆژێك لەگەڵ رێكخراوەكە و دەزگا ئەمنییەكان دەبرێتە بەردەم دادگا.
"دادوەر پێیوتم هیچ زانیارییەكت لەسەر ئەو كەسە هەیە، وتم نا... دواتر وتی حەزدەكەیت لەگەڵ منداڵەكەت بچێتە كەمپ، وتم بەڵێ، بەڵام بۆ كەمپێكی تر نەك ئەو كەمپەی لێی بوم"، سێڤی وایوت.
سێڤی دەبرێتە كەمپی مام رەشان، كە زۆرینەی دانیشتووانەكەی ئێزیدین لە قەزای ئاكرێ لە پارێزگای دهۆك. لەوێوە لەگەڵ كچەكەی ژینا شەش ساڵە پێكەوە دەژین.
ئەو وتی "چەند جارێك ویستومە خۆم بكوژم، چونكە بێهیوابوم لە چارەسەركردنی كێشەكەم".
سێڤی ناسینی ئەو كوڕە و چیرۆكی دوگیانبونی، لە كەسوكاری دەشارێتەوە، لەو ماوەیەشدا كە لە كەمپ بووە هیچ سەردانیان نەكردووە، ئەویش بە هەمان شێوە سەردانیان ناكات.
سێڤی دەڵێت "تەنیا دایك و خوشكێكم جار جار تەلەفونم بۆ دەكەن".
هەروەها دەڵێت "لەوكاتەوەی لە ساڵی 2014دا چیای شنگال بەجێهێشتووە بەهیچ شێوەیەك باوكی قسەی لەگەڵ نەكردووە، تا ئەوكاتەی تەمەنی كچەكەی بۆتە 40 رۆژ".
كەسوكاری سێڤی، لەوانەش دایك و باوك و براكانی، ئێستا لە ناحیەی سنونێ دەژین لە شنگال.
خەلیل حەجى - براى سێڤی-، لەڕێی تەلەفونەوە بە (كەركوك ناو)ی وت "سێڤی بە سەربەخۆیی چیای شنگالی بەجێهێشت، باوكم زۆر داوای لێكرد نەڕۆا، بەڵام گوێی پێنەدا...".
ئەو دەڵێت "خوشكەكەم بەرگەی چیای شنگالی نەدەگرت، خەڵك برسی و توێنی بوو، منداڵان بۆ نان دەگریان، ئەویش ئارامی لێ بڕابوو... بەڵام دواینجار دایکم رێگەى بە سێڤی-دا بچێتە هەرێمی كوردستان، هەرچەندە باوكم رازی نەبوو".
خەلیل دەڵێت "ئەو كوڕە فێڵی لە خوشكەكەی كردووە و هەڵی خەڵەتاندووە، تەنیا مەبەستی ئەوە بووە حەزی خۆی تێر بكات... ئەو دەستدرێژی كردۆتە سەری".
ئەوەی پرسیارە بۆ كەسوكاری سێڤی لەوانەش براكەی، ئەوەیە "چۆن لەناو كەمپدا كەسێك جورئەتی ئەو كارە دەكات... ئەی چۆن زانیارییان لەسەر ئەو كەسە نییە".
بەڵام (كەركوك ناو) نەیتوانی لێپرسراوانی ئەوكاتەی كەمپەكە بۆ ئەم بابەتە بدوێنێت و وەڵامیان نەبوو.
خەلیل حەجی، وەڵامی ئەوەی نەدایەوە كە بۆچی زیاتر لە حەوت ساڵە سەردانی خوشكەكەیان نەكردووە، تەنیا وتی "راستە هیچ كات سەردانمان نەكردووە لەناو كەمپ، بەڵام ئەگەر بێتەوە پێشوازی لێدەكەین، چونكە ئەو تاوانبار نییە".
وتیشی "خوشكەكەمان ئێستا دۆخی دەرونی خراپە، ئەوكاتیش كە بە تەنیا بووە رەنگە دەرونی باش نەبوبێت و ئاشكرایە فێڵێ لێكراوە".
هەروەها سێڤی-ش دەڵێت لە كۆی چوار خوشك و پێنج برا، تەنیا خوشكێك و دایكی قسەی لەگەڵدا دەكەن. "لەوكاتەوەی چیای شنگالم بەجێهێشتووە كەس سەردانی نەكردوم".
تاوانبار لە كوێیە؟
شێرو سمۆ، بەڕێوەبەرى پێشوى کەمپى مام رەشان – ئەو كەپمەی ئێستا سێڤی لەگەڵ كچەكەیدا لێی دەژێت- بە (كەركوك ناو)ی وت "سێڤی هەر كە هاتە كەمپ، دۆخی دەرونی باش نەبوو، لەگەڵ هێزە ئەمنییەكان لەوانەش ئاسایش بەدواداچونی زۆر وردمان بۆ كەیسەكەی كردووە، تاوانبارمان ناسیوەتەوە كە خەڵكی كۆمەڵگەی خەتارێ-یە".
خه‌تارێ دەكەوێتە ناحیه‌ی ئه‌لقوش له قه‌زای تلكێف و دانیشتوانه‌كه‌ی ئێزیدیین.
شێرو سمۆ، كە خۆی ئێزیدییە و ئێستا كاندیدە بۆ وەرگرتنی لێپرسراوێتی دەزگای خێرخوازی بارزانی لە شنگال و كەمپی ئاوارەكان لەلایەن ئەو رێكخراوەوە ئیدارە دەدرێن، وتی "دواینجار ئاسایشی دهۆك پێی وتوین ئەو تاوانبارە چۆتە ئەوروپا و عیراقی بەجێهێشتووە".
ئێستا خەڵكی كەمپەكە و هەندێك خێرخواز هاوكاری سێڤی و كچەكەی دەكەن.
شێرو سمۆ، وتی "کێشەى سێڤی-مان گەیاندۆتە رێكخراوە نێودەوڵەتییەكان، تەنانەت خێزانێكی موسڵمان و دوو خێزانی ئێزیدیش لە دەرەوە ئامادەیی خۆیان نیشاندا بۆ لەخۆگرتنی كچەكەی، بەڵام سێڤی قبوڵی نەكردووە".
ئەو دوو ژنەی كە بۆیەكەمجار كوڕەكەیان بە سێڤی ناساند، یەكێكیان لێكۆڵینەوەی لەگەڵدا كراوە و لەبەردەم دادوەریش ئامادەبوو و راستی روداوەكەی باسكردووە، ئەوەش بە وتەی سێڤی.
سێڤی وتی "لای دادوەر چیرۆكەكەی گێڕایەوە و دەزگا ئەمنییەكانیش لێكۆڵینەوەیان لەگەڵدا كردووە، بەڵام ژنەكەی تر بە هەمان شێوەی كوڕەكە شوێنی نادیارە".
بۆ ئەم بەدواداچونە، (كەركوك ناو)، چەندجارێك پەیوەندیكرد بە ئاسایشی دهۆك كە كەیسەكەیان لایە، بەڵام نەیتوانی لێدوانیان لێوەربگرێت.
ژینا قوربانییە گەورەكە
ژینا كچە شەش ساڵانەكەی سێڤی، دەبوو ئەمساڵ بچێتە بەر خوێندن، بەڵام هیچ ناسنامەیەكی نییە و ئەوەش كێشەی بۆ خۆی و دایكی دروستكردووە.
ساڵی رابردوو، سێڤی لەگەڵ كچەكەیدا چونە ناحیەی سنونێ بۆ لای پورێكی، بەڵام لە بازگەی حكومەتی عیراق داوای ناسنامەی كچەكەیان لێكرد.
"وتیان تۆ درۆ دەكەیت، ئەوە كچی تۆ نییە، بە هەزار تكا رزگارم بوو"، زیاتر وتی "كێشەیەكی تر ئەوە بوو من لە ناسنامەكەمدا هێشتا كچم، دەیانوت ئەی چۆن ئەوە كچی تۆیە".
وتیشی "ویستم بخوێنێت، بەڵام کارگێڕی خوێندنگەی کەمپ وتیان بەبێ ناسنامە ناتوانن كچەكەت وەربگرین".
بەپێی جاڕنامەی جیهانی مافەكانی منداڵ، هەموو منداڵێك مافی خوێندن و فێربونی هەیە و رێگریكردن لێی بە پێشێلكاریی دانراوە.
بەپێی یاسای كارتی نیشتیمانیی عیراقی، منداڵ تەنیا ناوی باوك یان باپیری هەڵدەگرێت، بەپێچەوانەوە هیچ بەڵگەنامەیەكی پێنادرێت، هەر بەو هۆیەوە ناسنامە بۆ كچەكەی سێڤی دەرنەكراوە.
بەپێی ئاماری رێكخەرانی كەمپینی ناوی "من ناوی دایكمە"، 4000 منداڵ لە عیراق، لە سەردەمی شەڕی داعش (2014 - 2017) و لە ئەنجامی دەستدرێژی سێكسی لە دایكبون و هیچ ناسنامەیەكیان نییە.
ئەو كەمپینە لە 25ی كانونی یەكەمی 2018، لەلایەن ژمارەیەك لە چالاكوانانی مەدەنی، پەرلەمانتاران و رێكخراوەكانی ژنان پێكهێنراوە و ئامانج لێی هەمواركردنەوەی یاسای كارتی نیشتیمانی عیراقی ژمارە 3 بۆ ساڵی 2016 یە، كە تیایدا رێكخەرانی كەمپینەكە لە رەشنوسێكی ئامادەكراودا "چارەسەری گونجاو"یان بۆ ئەو منداڵانە دیاریكردووە کە رەچەڵەکیان نادیارە.
بەپێی رەشنوسەكە، لەحاڵەتێكی وەكو ئەوەی سێڤی-دا دەكرێت، كچەكە بەناوی دایكی-ەوە بنرێت، لەكاتێكدا لە یاساكەدا رێگەی پێنادرێت.
پێشتر رازاو مەحمود، پارێزەر و ئەندامی كەمپینەكە، وتی "بەپێی یاسای كارتی نیشتیمانی، ئەو منداڵانەی لە كێشەی كۆمەڵایەتیی و كێشەی مەزهەبە جیاوازەكاندا لە دایكبون و باوكیان نادیارە، یان ئەوانەی لە ئەنجامی دەستدرێژی چەكدارانی داعش لە دایكبون و ئێستا باوكیان نادیارە، هیچ بەڵگەنامەیەكیان پێنادرێت، بەڵام كەمپینەكە دەیەوێت چارەسەرێك بۆ ئەوە بدۆزێتەوە لەڕێی پێشكەشكردنی رەشنوسەكەوە".
شێرو سمۆ، بەڕێوەبەرى پێشوى کەمپى مام رەشان، دەڵێت "چارەسەر ئەوەیە سێڤی هاوسەرگیرى لەگەڵ کەسێکدا بکات و ئەو کچە لەسەر ناوى ئەو پیاوە تۆماربکرێت، تائێستا شەش تا حەوت كەس هاتونەتە كەمپ و ئامادەبون هاوسەرگیری لەگەڵ سێڤی بكەن و لە دادگا مارەی بكەن، بەڵام ئەو رازی نەبووە".
"ئێمە و لایەنە پەیوەندیدارەكانیش ناتوانین ناسنامە بۆ ئەو كچە دەربهێنین، چونكە بەپێی یاسا دەبێت باوكەكە دیاربێت و یەكلاییببێتەوە كە منداڵی ئەوە، چونكە یاساكە رێگەنادات لەسەر دایكی تۆماربكرێت".
تێبینی: ژینا ناوی خوازراوە
