محەمەد جاسم كاكەیی، سەرۆكی لیژنەی ئەمنیی لە ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا دانیشتنەكانی ئەنجومەن بە رۆحی ئەو دامەزراوە وەسفدەكات و ئاشكرایكرد، بەهۆی بایكۆتەوە چەندین پرۆژە پەكیانكەوتووە لە نێویاندا خەرجكردنی پێنج ملیار دیناری شایستەی موختارەكان.
لەم چاوپێكەوتنەدا لەگەڵ (كەركوك ناو)، كاكەیی باسی زۆر تەوەری كرد و پێوابوو چۆڵبونی پۆستی سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنان بۆتە هۆی وەستانی پرۆژەكانی وەبەرهێنان، لە كاتێكدا سێ ناو بۆ ئەو لێپرسراوێتییە هەیە و پێویستە ئەنجومەن بە زوترین كات گفتوگۆی بكات و بگەن بە رێككەوتنی كۆتایی.
كەركوك ناو: دەمەوێت بۆچوون و هەڵوێستتان لەبارەی بەرەی بایكۆتەوە بزانم، هیچ دەستپێشخەرییەكتان بۆ چارەسەر هەبووە؟
محەمەد كاكەیی: ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا كە بایكۆتیان كردووە نوێنەرایەتی بەشێكی گەورە لە خەڵك دەكەن، بەڕاستی ژمارەیەك دەستپێشخەریمان هەبوو، دوایینیان دەستپێشخەری سەرۆكی ئەنجومەن بوو بۆ رێكخستنی كۆبونەوە و گفتوگۆ لەگەڵ بەرەی بایكۆت، زیاتر لە جارێك گفتوگۆكان كرد و دانیشتین، ئەو دانیشتنانەش ئێستا بەردەوامە تا بگەین بە چارەسەر و كۆتایی بەم بارودۆخەی ئەنجومەن بهێنین، دواتر پێویستە هەر كەسێك ئەمڕۆ بەپێی پێگەی خۆی كاربكات بۆ ئەو شوێنانەی دەنگدەرانی ئەوی تێدایە و بزانێت چییان پێویستە.
كەركوك ناو: ناكۆكییەكانی ناو ئەنجومەن كاریگەری لەسەر ئەركەكانی ئەنجومەن هەبوو كە خەریكە ساڵێكی تەمەنی بەڕێدەكات؟
محەمەد كاكەیی: بە دڵنیاییەوە، زیاتر لە نۆ مانگ بەسەر تەمەنی ئەنجومەندا تێدەپەڕێت، زۆر بابەت و بڕیاریش هەیە كە پێویستە ئەنجومەن گفتوگۆیان لەسەر بكات، بەڵام بەهۆی بایكۆتەوە ناتوانین دانیشتن بكەین، لەكاتێكدا دانیشتن وەكو رۆحی ئەنجومەن وایە و لە كارە راستەقینە و سەرەكییەكانیەتی، چەندین بابەت هێشتا یەكلانەكراونەتەوە و گرنگترینیان دیاریكردنی موختارەكانە، زیاتر لە پێنج ملیار دینار لە دیوانی پارێزگایە و ناتوانین بیدەین بە موختارەكان، كە پارەی مانگانە و موكافەئەیە بە بڕی 250 هەزار دینار بۆ هەر موختارێك لە پارێزگاكەدا، بەڵام دانیشتنی ئەنجومەن نییە و ناتوانین بەوهۆیەوە بڕیاری ئیداری دەربكەین تا ئەو شایستەیە خەرجبكرێت.
هەروەها چۆڵبونی پۆستی سەرۆكی دەستەی وەبەرهێنان، هۆكارە بۆ وەستانی زۆرێك لە پرۆژەی وەبەرهێنان، هەرچەندە سێ ناو پێشنیاز كراوە كە پێویستە ئەنجومەن گفتوگۆی لەسەر بكات و لەسەری بگاتە رێككەوتن.
(ئەم چاوپێكەوتنەكە پێش دانیشتنەكەی 8ـی تشرینی یەكەمی 2024 ئەنجومەنی پارێزگای نەینەوا كراوە كە هەموو كوتلەكان بەشداربوون لەبەر ئەوەی بۆ پرۆژەی خزمەتگوزاری بوو نەك یەكلاییكردنەوەی پۆستی یەكە ئیدارییەكان كە هۆكاری سەرەكی ناكۆكییەكانە).
دانیشتنی ئەنجومەن وەكو رۆحی ئەنجومەن وایە و لە ئەركە راستەقینە و سەرەكییەكانیەتی
كەركوك ناو: ئەنجومەن لیژنە هەمیشییەكانی پێكهێناوە، ئێستا لە چوارچێوەی كاری لیژنەكاندا چیی دەكەن؟
محەمەد كاكەیی: وەكو سەرۆكی لیژنە، ئەركەكانم كۆبونەوە و بەدواداچونە لەگەڵ دامەزراوە و دەزگا ئەمنییەكاندا، بۆ نمونە فەرماندەی پۆلیس، هەواڵگری، ئاسایشی نیشتیمانیی و ئەوانیتر، لەڕێی پێدانی راسپاردە و چارەسەری هەندێك تێبینی ئەگەر هەبوو، هەروەها چاودێری فەرمانگە ئەمنییەكانی پارێزگاكە دەكەم كە بەركەوتنی راستەوخۆیان لەگەڵ هاوڵاتیاندا هەیە تا بزانین كەمتەرخەمی هەیە یان نا، هەروەها دەتوانین تێبینی و راسپاردە بۆ ئەنجومەن بەرز بكەینەوە لەبارەی هەندێك شوێنەوە تا ئاستی ئەوەی بگاتە هۆی دورخستنەوە یان رەوانەكردنی كەسانی كەمتەرخەم بۆ دەستەی نەزاهە.
لەوەتەی سەرۆكایەتی لیژنەی ئەمنیم وەرگرتووە، زیاتر لە راپۆرتێكم پێشكەشكردووە و جەختمكردۆتەوە لەسەر هەندێك شوێن كە پێویستی بە هەماهەنگی زیاتری نێوان ئەو هێزە ئەمنییانە هەیە، كە دۆسیەی ئەمنی پارێزگاكەیان بەدەستەوەیە.
كەركوك ناو: ئایا زانیاریت دەربارەی بودجەی پارێزگاكە هەیە، كەی دەنێردرێت؟
محەمەد كاكەیی: لە پارێزگای نەینەوا چەند جۆرێك لە بودجە هەیە، لەوانە:
- بودجەی گشتی كۆتایی ساڵانی (2023-2024) كە بەتەواوی خەرجكراون.
- بودجەی پەرەپێدانی هەرێمەكان، كە كەمكراوەتەوە بۆ 200 ملیار دینار لە كاتێكدا نزیكەی 600 ملیار دینار بوو، لەو بڕەش 167 ملیار دیناری گەیشتووە و بۆ پرۆژە سستەكانی پارێزگاكە خەرجدەكرێت.
- بودجەی پاڵپشتی سەقامگیری، كە بڕەكەی 100 ملیار دینارە و خەرجكردنی لە دەسەڵاتی پارێزگاردایە، تائێستا ئەنجومەنی پارێزگا گفتوگۆی لەسەری نەكردووە.
- سندوقی ئاوەدانكردنەوەی دەشتی نەینەوا، بۆ هەر ساڵێك بڕی 50 ملیار دینارە، لەو چوارچێوەیە پێشنیازی پرۆژەكانی ساڵی 2023 كۆتاییهاتووە و بەمنزیكانە لەمساڵدا دەچنە بواری جێبەجێكردنەوە.
كەركوك ناو: هیچ بیرۆكە و پێشنیازێكتان دەربارەی رێكارەكانی خەرجكردنی بودجە هەیە؟
محەمەد كاكەیی: لە ساڵانی رابردودا پارە و بودجەی گەورە گەیشتۆتە پارێزگای نەینەوا، بۆ بنیاتنان و ئاوەدانی، بەڵام ئەو گۆڕانكارییانەی كراون تەنیا روكەش بوون، بۆ نمونە فەرمانگەی ئاوەڕۆ كە لە گرنگترین فەرمانگەكانە و لە زستاندا بە تایبەت هەمومان باش نرخی دەزانین، لای من جێگەی پرسیار بوو بۆچی تەركیزی نەخراوەتە سەر لە بودجە و پرۆژەكاندا، یان زۆر شوێن هەڵكەنراوە و بۆتە بەربەست بۆ هاوڵاتیان و بەجێهێڵدراوە، پرۆژە ستراتیژییەكان نەبوون بە جێی گرنگیپێدانی زۆر، سستی لە كارەكاندا هەیە، زۆرێك لە بەڕێوەبەری فەرمانگەكان پیشەیی نین و بیرۆكە و پلانی داهاتویان نییە.
سەبارەت بە بودجە، پارێزگاكە هیچ بودجەیەكی ساڵی 2023ـی نەما و هەمووی خەرجكرد، هەموو سەرچاوەكانی داهات كە هەمانە لە بەغداوەیە، پێمە پێشنیازی پرۆژەكان دەكەین و خەرجی لەسەر ئەوانە، پێویستە بەپێی یاسای ژمارە 40ـی ساڵی 2015 پارێزگار پرۆژە پێشنیازكراوەكان رەوانەی ئەنجومەنی پارێزگا بكات تا دەنگی لەسەر بدرێت، بەڵام ئەم كارە نەكراوە، ئێمە لە سفرەوە دەستمانپێكردووە، تائێستاش هیچ پرۆژەیەكی ئەمساڵمان بەدەست نەگەیشتووە تەنیا پرۆژەی ئاوەڕۆی بەری راستی موسڵ نەبێت، كە بناغەكەی دانراوە و رەزامەندیمان دا بودجەكەی خەرجبكەن.
لیژنەی پلاندانانی ستراتیژی و لیژنەی داراییمان هەیە، جگە لە لیژنە هەمیشییەكانی دیكە، كە پێویستە هەماهەنگی و هاوكاری لە نێوانیاندا هەبێت بۆ پێشكەشكردنی پلان بۆ داهاتوو و ژێرخانی پارێزگای نەینەوا.
