Alia, sekiz yaşında bir kızdır. Yoga Evi'ne katıldığından beri diktiği ağaçlara kendi adını verdi. Alia kendi adını verdiği ağaçlara da kendisi kadar seviyor ve sahip çıkıyor.
Sadece bu değil, aynı zamanda plastik atık atmamayı da öğrendi.
Yoga Evi, spor ile yeşillendirmeye olan ilgiyi birleştiren bir eğitim projesidir. Çocuklar, ağaç dikmek, ağaçla ilgilenmek, plastik geri dönüşümü de dahil olmak üzere çevrenin korunmasıyla ilgili olan dikim sezonu etkinliklerine katılmak koşuluyla eve kabul ediliyor.
Süleymaniye'deki Kültür Fabrikasındaki Yoga Evi Kurucusu Kazia Tahir Sıddık,“Asıl amacımız yogayı doğayla birleştirmekti”diyor.
Kazia Tahir Sıddık, “Yogada kişiye ilk tanıtılan şey temizlik, kişisel kıyafetlerinden başlayıp çevresine ulaşması, özellikle plastik atıklar başta olmak üzere rastgele atık atılmaması" sözlerini kullandı.
Kürdistan Bölgesi’nin Süleymaniye vilayeti günde bin tondan fazla atık üretmektedir ve bunların bir kısmı plastik atıktır, ancak kesin yüzdelik oranı tespit edilmedi.
Kürdistan Bölgesi'ndeki atıklarla başa çıkma ve arıtma sorununun bir parçası olan “Hava kirliliği” ile “plastik atık” arasında doğrudan bir ilişkinin olduğu bir dönemde büyük miktarlarda plastik yakıldığı için Irak'ın her yerinde.
Hava kalitesi teknolojisi alanında çalışan İsviçreli şirket (IQAir)'e göre Irak'ın havası dünyadaki "en kirli" havalar arasında yer alıyor.
Hava kirliliğiyle mücadelenin ilkel çözümü, Yoga Evi'nin benimsediği küçük girişime benzer şekilde ağaç dikmek ve yeşil alan yüzdesini arttırmaktır.
Doğaya dönüş
30’lu yaşındaki Kazia Sıddık, Güzel Sanatlar Fakültesi'nden mezun olmuş ve Süleymaniye'deki okullardan birinde kendi alanında öğretmenlik yapıyor. Yoga Evi'ni kurma fikri uzun zaman önce aklına geldi ancak Mart 2024'e kadar bu fikrini hayata geçirme fırsatı bulamadı.
Kazia,"Çocuklara mutluluğun yeşilliklerle bağlantılı olduğunu ve bu yeşil çevrenin üretilmesine katkıda bulunmamız gerektiğini öğretiyorum" diyor.
Yoga Evi'ne 3-14 yaş arası çocuklar kabul edilmektedir. Sezonun ilk dersinde çocuklar Kültür Fabrikası'ndaki küçük bir bahçeye götürülür ve her çocuğa 500 metrekareyi geçmeyen bir alana dikmesi için bir ağaç verilir.
“Çocuklara bu ağaçları onların gölgesinde yoga egzersizleri yapalım diye diktiğimizi söylüyorum” diyen Kazia,“Böylece çocuklar doğaya dönüyor ve ağaçların gölgesinde bu manevi sporu öğreniyor” sözlerini kullandı.
Yoga Evi'nin çocukları yemyeşil doğanın ortasında egzersiz yapıyor, Süleymaniye, 2024. KirkukNow
Çocuklar ağaçları tutkuyla dikerken,yüzlerinde bir gülümseme var. Bazıları çok genç ve öğretmenleri onlara kazma ve ekim işlerinde yardımcı oluyor. Ağaçların adı, ağaçların dikimine katılan çocukların adı veriliyor. AIya, Launa vb.
Sıddık, "Bunu çocukların sürekli olarak ağaçlarına bakmayı, ortalığı temizlemeyi ve çevreye hizmet etmeyi düşünmeleri için yaptım" diyor. Ekibi, kültür fabrikasında çalışan bahçıvanın yardımıyla birkaç ayda 40 ağaç dikti ve günlük olarak bu ağaçların bakımını yaptı.
Süleymaniye'deki yeşil alan yüzdesine ilişkin kesin ve resmi rakamlar bulunmamakla birlikte bu oranın %15 ila 19 arasında olduğu tahmin ediliyor. Kürdistan Bölgesi Tarım Bakanlığı tarafından 2015 yılında açıklanan ve Çevre Koruma Kurumu tarafından onaylanan bir istatistik, bölgedeki yeşillik oranının yüzde 12 olduğunu, uluslararası standartlarda ise bu oranın yüzde 30 olarak belirlendiğini gösteriyor.
Süleymaniye'de bir zamanlar devletin sigara fabrikası olan Kültür Fabrikası'nda çalışan bahçıvan Mecid Rahim (50), “Çocukların diktiği ağaçlar yenidünya meyvesiydi. Her gün gelip burada ders alıyorlar, ağaçları suluyorlar ve onlarla ilgileniyorlardı”diyor.
Çocuklar sadece verimli ve yaprak dökmeyen yenidünya ağaçları diktiler. Ağaçları fidanlıklardan ya da başka yerden satın almadılar. Ağaçlar Yoga Evi'nde üretilip dikilmeye hazır hale getirildi.
Yoga Evi'nde gerçekleştirilen bir diğer faaliyet ise çevrenin korunması, özellikle de plastik atıkların geri dönüşüm için toplanmasıdır. Kültür Fabrikasındaki çocuklar su şişelerini toplayarak plastiği parayla değiştiren, plastiğin toplandığı ve kullanıcının ödüllendirildiği Suli-Cycle makinesine götürme fırsatı buldu. Ödüller Süleymaniye'nin içinde ve dışında çeşitli yerlerde indirimler şeklinde geliyor.
“Doğaya gittiğimizde çevremizi temizliyoruz ve özel kampanyalarımız var.” diyen Yoga eğitmeni Mecid Rahim, kampanyalar sırasında düşen yapraklardan yapılmış bazı sanat eserlerine işaret ederek "çok hafta" dedi.
Kazia Sıddık, Yoga Evi'nin faaliyet ve etkinliklerini anlatıyor, Süleymaniye, 2024. KirkukNow
Çocuklar yeşil bir gelecek inşa ediyor
Yoga Evi'ne katılan iki kız olan Anna ve Launa, ağaçlarına kendi adlarını veren yakın arkadaşlardır. Kimin ağacı daha hızlı büyüyecek diye her gün yarışırlarmış.
Kazia, Anna'nın ağacının arkadaşının ağacı kadar hızlı büyümemesi nedeniyle üzüldüğünü söylüyor ancak Launa ona üzülmesine gerek olmadığını ve ağacına şarkı söylediğini ve onu sevdiğini söylediğini söylüyor. Anna da aynısını yapabilirdi. Çocuklar eve döndükten sonra aileleri arasında çevre koruyucusu görevi görürler.
Üç yaşında bir kız çocuğu annesi Şenga Ali,"Tüm faaliyetler, özellikle de ağaç dikimi onu etkiledi, çünkü kendisi kazmaya, fideleri dikmeye ve onların hızla büyümesini beklemeye başladı. Kendini sorumlu hissetmeye başladı” dedi.
Kızı da plastik atıklarını toplayıp başka atıklarla karıştırmadan özel bir torbaya koyup babasıyla birlikte kültür fabrikasına götürmeye alıştı. Yoga evine kayıtlı diğer tüm çocuklar, geri dönüştürülmek üzere en fazla plastik atığı kimin toplayacağı konusunda yarışıyor.
Irak, iklim değişikliğinin etkilerinden en çok etkilenen ülkeler arasında beşinci sırada yer aldığından, Birleşmiş Milletler iklim değişikliğiyle mücadele için sürekli olarak herkesten yardım istiyor.
Çevre dostu olmaları öğretilen çocuklar gelecekte asla çevre düşmanı olmayacaklar
Çocuk gelişimi ve yetiştirilmesi alanında 14 yıldır çalışan psikolog Rengin Nuri'ye göre, "İnsanlar küçük yaşlardan itibaren çevreyi sevmeye alışmalı. Çevre dostu olmaları öğretilen çocuklar gelecekte asla çevreye düşman olmayacaklar."
Nuri, bir çocuğun iyi alışkanlıklar edinebilmesi için bilgiyi kafasında sağlamlaştıracak pratik derslere ihtiyacı olduğunu belirterek, sözlerine şöyle devam etti:
“Bunu yapmanın en iyi yolu mümkün olduğu kadar çok duyuyu kullanmaktır: dokunma, görme ve duyma. Çocuk bir ağaca kendi adını verdiğinde onunla ilgilenecektir.”
Çocuklara bu tür etkinliklerde rol verilmesini, böylece hayatları boyunca unutmamalarını ve davranışlarının bir parçası haline gelmelerini övüyor.
Kısa süre ve diğer zorluklar
Yoga Sanat Merkezi ve doğa faaliyetlerine yaz aylarında okulların tatil olduğu dönemde yoğun bir katılım olurken, diğer dönemlerde sayıları azalıyor.
Sıddık, projesine gönüllü olarak başladı ancak daha sonra personel maaşlarına ek olarak diğer faaliyet ve etkinliklerin de eklenmesiyle küçük bir miktar toplamaya karar verdi.
Kazia Sıddık,“Asıl sorun ulaşım. Eskiden onları merkeze kendim götürürdüm ama okula devam saatlerinin okul saatleriyle tutarsızlığı ve ailelerinin onları taşıyamaması nedeniyle ulaşım çoğu çocuğun karşılaştığı bir sorun haline geldi” diye konuştu.
Pewast Arif'in iki çocuğu da hayran olduğu Yoga Merkezi'ne gittiğini belirterek,“Karanlıkta mum gibiler. Çevre konusunda çocuklarımı olumlu etkileyen çok güzel fikirleri var”diyor.
Okullar açıldığından beri çocuklarını Yoga Merkezi'ne gönderemediği için üzüntüsünü dile getirerek,“Artık Süleymaniye'de yaşamıyoruz ve bu aynı zamanda okul sezonuna denk geliyor" dedi.
Aref, Yoga Evi'nin faaliyetlerini Sıddık'in desteklediği okullara taşıması gerektiğini öne sürüyor. Projesini gittiği okulda denemeye karar verdi ancak Milli Eğitim Müdürlüğü'nün talimatları amacına ulaşmasına yardımcı olmadı.
Çocukların yokluğunda bahçıvan ağaçların bakımını üstleniyor ancak su sıkıntısı çeken Sıddık,“Bu sorun olmasaydı iki yıl içinde her yeri yeşil bir noktaya dönüştürecektik” diyor.
Yoga Evi girişimi hâlâ başlangıç aşamasında ve çocuklar ağaç dikmeye devam edilmesi konusunda Kültür Fabrikası ile anlaştı.
