Süleymani vilayetinin Çemçemal ilçesinde, Jiyan Vakfı adlı çevre bilincine sahip bir kuruluş, kirli su ve hayvansal atıkları geri dönüştürerek bunları tarım,hayvancılık ve enerji üretimi için kaynaklara dönüştürmek üzere yenilikçi projeler yürütüyor.
Jiyan Vakfı,bu çabalar yalnızca bölgedeki su kıtlığını gidermekle kalmıyor, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu çevre dostu uygulamaları da teşvik ediyor.
Çemçemal'ın mücadelelerine bir bakış
Kürdistan Bölgesi'nin Süleymaniye Vilayetine bağlı Çemçemal, uzun zamandır içme suyuna ve elektriğe yetersiz erişimden muzdarip.Hükümetin nüfusun içme suyu ihtiyacının yüzde 50'sinden fazlasını karşılayamaması nedeniyle sık sık yerel protestolar yaşanıyor.
Jiyan Vakfı’nın da arasında olduğu çevre kuruluşları bu konudaki sorumluluğu almaya yöneltti.Yenilikçi yaklaşımlarla su kıtlığını azaltmayı,geleneksel enerji kaynaklarına olan bağımlılığı azaltmayı ve çevre korumaya daha derin bir saygı beslemeyi hedefliyorlar.
Jiyan Vakfı'nın faaliyet alanları
2005 yılında kurulan ve 2010'dan beri Çemçemal'da faaliyet gösteren Jiyan Vakfı,bir dizi toplumsal, yasal, tıbbi ve çevresel zorluğa değiniyor. Çemçemal şubesi özellikle bahçeler, ağaçlar ve hayvanlar için geri dönüştürülmüş su sağlamaya odaklanıyor.
Evlerden gelen bulanık su,çakıl, kum ve kireç içeren çok adımlı bir filtreleme işlemiyle toplanır ve arıtılır.
Arıtılmış su, sulama için kullanılır ve bu sayede su kıtlığı çeken bu bölgede hiçbir damlanın boşa gitmemesi sağlanır.
Hayvan atığı dönüşümü
Hayvan atıkları, hayvan barınaklarını ısıtmak ve diğer enerji ihtiyaçları için kullanılan biyogaz üretmek üzere işlenir.
Güneş panelleri, bölgenin zorlanan elektrik şebekesine olan bağımlılığı ortadan kaldıran çevre dostu bir enerji kaynağı sağlayarak merkezi çalıştırır. Atık Su Yönetiminde Yenilikler
Jiyan Vakfı, gri suyu geri dönüştürmek için basit ama etkili bir sistem kullanıyor.
Atık su, daha büyük parçacıkların çöktüğü bir çökelme tankından geçiyor.
Daha sonra, safsızlıkları gidermek için çakıl ve kum filtrasyon katmanlarından geçiyor.
Son olarak, su 100 metreküp kapasiteli yeraltı tanklarında depolanmadan önce kireç işlemine tabi tutuluyor.
Bu arıtılmış su yalnızca tarımsal amaçlar için kullanılıyor ve zararlı madde içerdiğinden emin olmak için titizlikle test ediliyor. Ancak, suyun insan tüketimi için güvenli kabul edilebilmesi için daha fazla işlemden geçirilmesi gerekiyor.
Hayvan atığı kullanımı
Vakıf, hayvan gübresini biyogaza dönüştürmek için bir sisteme öncülük etti.Bu gaz, öncelikle hayvan barınaklarını ısıtmak için kullanılıyor ve yakacak odun veya fosil yakıt ihtiyacını azaltıyor. Ayrıca vakıf, geleneksel beton yapılara kıyasla daha iyi yalıtılmış ve daha az enerji tüketen, hayvancılık için çevre dostu kil barınaklar inşa ediyor.
Ekonomik ve çevresel etki
Jiyan Vakfı'nın girişimleri çok sayıda fayda sunmaktadır.
Bulanık suyun geri dönüştürülmesiyle, özellikle yeraltı suyu çıkarımının sürdürülemez olduğu bir bölgede, doğal su kaynakları üzerindeki baskı azaltılıyor.
Güneş panelleri ve biyogaz sistemleri, hükümetin enerji tedarikine olan bağımlılığı azaltır ve sera gazı emisyonlarını düşürür.
Tarımsal Destek;Arıtılmış su, sulama için yeniden kullanılır ve çiftçilerin su kıtlığı sırasında bile ürünlerini koruyabilmesini sağlar.
Süleymaniye Üniversitesi'nden çevre yönetimi uzmanı Dr. Rojan Feridun, bu uygulamaların küresel önemini vurgulayarak;
“Gri suyun geri dönüştürülmesi ve biyogaz üretimi, özellikle su kıtlığı ve iklim değişikliğinin etkileriyle karşı karşıya olan bölgelerde kritik öneme sahiptir. Bu tür projeler yalnızca doğal kaynakları korumakla kalmaz, aynı zamanda ekosistemleri de korur."
Zorluklar ve Fırsatlar
Çemçemal’in su krizi, sürdürülebilir uygulamaların daha geniş çapta benimsenmesi ihtiyacını vurgulamaktadır.Hükümet, Göktepe su projesi gibi projeler başlatmış olsa da, bunlar artan talebi karşılamak için yetersiz kalmaktadır.
Uzmanlar, Jiyan'ın modelinin daha büyük ölçekte kopyalanmasının su kıtlığını önemli ölçüde azaltabileceğine ve bölge genelinde yeşil enerji kullanımını teşvik edebileceğine inanıyor.
Jiyan Vakfı çabalarını genişletmeye devam ederken, kaynak kıtlığıyla boğuşan topluluklar için bir umut ışığı görevi görüyor. Atıkları kaynaklara dönüştürerek ve yenilenebilir enerjiyi benimseyerek, kuruluş yerel çözümlerin küresel zorluklarla nasıl başa çıkabileceğine dair bir emsal oluşturuyor.
