Irak Anayasası’nın 140. Madde kapsamındaki tartışmalı bölgelerde yaşayan Kakayi gençlerin, pandemi ile birlikte yaşam şartları daha çok zorlaştı. Gençler, işsizlik nedeniyle bölgeyi terk etmek istemekle birlikte sevdiklerini de geride bırakmak istemiyor.
Kerkük’ün Dakuk ilçesinde Kakayiler’e ait Eli Serayi Köyü’nden Meriwan Heme Xerib adlı Kakayi genç, annesini geride bırakma endişesi olmasaydı uzun zaman önce Irak’tan göç ederek, Avrupa yoluna düştüğünü söyledi.
Meriwan köyünde ne kendisi ne de diğer Kakayi gençleri için bir gelecek görmüyor.
COVID-19 salgını ile birlikte işsizlik ve evde karantinaya girilmesi, Meriwan'ı bir kez daha göç fikrine yöneltti.
KirkukNow’a konuşan Meriwan Heme Xerib, “İşsizlik nedeniyle köyden şehre geldik, ancak şehirde de Koronavirüs ortaya çıkınca her şey bizden alındı. Göç etme düşüncesine her zaman sahip olsam da annemin sevgisi bende ağır basıyor ve gitmekten beni alı koyuyor” dedi.
Uğraşacak bir işimiz yok
“Bizim için iş yok ve evde karantinada olduğumuz için de hapishanede olduğumu hissediyorum” diyen Meriwan, sözlerine şunları ekledi:
“IŞİD saldırılarından çok sayıda insan yerinden edildi. Kakayiler için hayat sadece Koronavirüs döneminde değil, ondan önce de zor oldu. Ancak her şeye rağmen virüsün daha fazla yayılmasını önlemek için tüm sağlık talimatlarına uyuyoruz. Sevdiklerimize zarar gelmesini istemiyoruz.”
Hükümetin köylerinin yeniden inşasına yardım etmesini isteyen Meriwan, yetkililerin tarım ve hayvancılıkta küçük çaplı da olsa çiftçilerin projelerine destek vermesinin bölge halkına nefes aldıracağı inancındadır.
“Spor merkezi ve kütüphanenin açılması gibi Kakayi gençler için yapılabilecek pek çok şey var” diyen Meriwan, gençlerin dinlerini öğrenmeleri için en azından bir kültür merkezinin kurulması gerektiğini dile getirdi.
Dakuk, 2020 - Dakuk'ta bir Kakayi esnaf: Fotoğraf: Karwan Salihi
Koronavirüsün yayılmasına karşı yetkililer tarafından alınan önleyici tedbirler nedeniyle, bölge halkı; elektrik, sağlık hizmetlerine ve internete erişim gibi temel hizmetlerden yoksun bıraktı.
Sabrımız tükeniyor
Zenkir Köyü’nde küçük bir dükkanı olan 23 yaşındaki Heysem Yusuf Muhammed, “Sabır bile bir yere kadar, bazen evde oturmaktan sıkılıyoruz. Ama gidecek hiçbir yerimiz de yok, bu yüzden gençler dükkanın önünde toplanıp sohbet ediyor” diye konuştu.
Virüsten dolayı dükkanını bir süre kapatmak zorunda da kalan Heysem, “Koronavirüs nedeniyle iş kalmadı; Dakuk'a iş aramak için bile gidemiyoruz” ifadelerini kullandı.
Salgından önce ülkede uzun süredir mali kriz yaşanıyor.
Kakayiler’e ait Topzawa Köyü sakinlerinden ve öğretmen olan Sermed Reşid (29), Kürdistan Bölgesel Hükümeti’nin maaşlarda düşürmeye gitmesinin yanı sıra geç ödemesinden dolayı geçimini sağlamak için ayrıca köyde, bir berber dükkanı açmış.
"Dükkanı 4 yıl önce hem geçimini sağlamak hem de vakit geçirmek için açtım."
Sermed Reşid, “Şehir merkezinin aksine, köyde işler çok düşük. Koronavirüs nedeniyle daha da düştü. Geçimimizi sağlamak bugünlerde çok zor hale geldi" dedi.
Pandemi nedeniyle bu yıl okullar henüz açılmadı. Kürdistan Bölgesi’nde 12. sınıflar dışındaki tüm okulların online derslere başlaması görüşmeleri ise sürüyor.
Dakuk, 2020 - Dakuk'daki Kakayi köylerinden biri: Fotoğraf/ Karwan Salihi
Sermed Reşid, “Parasızlıktan dolayı bazı insanlar saçını kestiremiyor. İşsizlik oldukça fazla ve insanlar akşama kadar sohbet etmek için dükkanın önünde takılıyor” sözlerini kullandı.
Kakayiler’e ait Zanqir, Eli Seray ve Topzawa köylerinde 70'den fazla genç yaşıyor.
Bu köylerde gençlerin bir kısmı hayvancılık ve çiftçilikle uğraşıyor. Salgın nedeniyle onların da işleri aksadı.
Zangar Köyü’nden Eyad Kerim, gençler başta olmak üzere köy sakinlerinin sıkıldığını, ne ile meşgul olacaklarını bilmediklerini söyledi.
Geçtiğimiz yıllarda çok sayıda genç fırsat bulduğunda yurt dışına göç ediyordu. Ya da Irak veya Kürdistan Bölgesi’ndeki güvenlik güçlerinin saflarına katılıyordu.
Mevcut durumda gençlerin, bu imkanları da daralınca daha çok umutsuzluğa düştü.
Eyad Kerim Kakayi’ye göre, gençler artık köylerdeki küçük dükkanların önünde oturmaktan başka çaresi yok. Bu gençlerin düşük bir oranı da salgının gevşek önleyici tedbirlerden yararlanarak tarım ve hayvancılıkla uğraşıyor.
