Kürt ve Arap çiftçiler, toplantı salonunun kapısında, Irak’ta 40 yıllık sorun haline gelen tarım arazilerinin mülkiyetini çözmeye yönelik alınacak kararı bekliyor.
Irak’ta geçen yüzyılın ikinci yarısında Saddam Hüseyin liderliğindeki Baas Partisi'nin iktidara gelmesi ile Kerkük'te tarım arazilerinin mülkiyetine ilişkin anlaşmazlıklar son birkaç yıldır yeniden başladı.
Taraflar, anlaşmazlıkların çözümü, anayasa ve kanunun kendilerine nihai çözüm bulamadığı bir dönemde Irak Parlamentosu komisyonuna sunuldu.
28 Aralık'ta Irak Parlamentosu’ndan bir heyet, çiftçilerin tarım arazilerinin mülkiyeti konusunda yaptığı şikayetleri takip etmek için Kerkük'e geldi.
Parlamento Güvenlik ve Savunma Komisyonu Başkanı Muhammed Reza başkanlığındaki ve Kürt, Arap ve Türkmenler’den altı temsilcinin yer aldığı heyet, vali, Kerkük operasyonları komutanı ve farklı etnik gruplardan çiftçi temsilcileriyle, 5 saat süren bir görüşme gerçekleştirdi.
Toplantı bir süre önce Dakuk, Dubiz ve Leylan bölgesinde taraflar arasında yaşanan protesto ve çatışmalardan sonra gerçekleşti.
Kerkük -28 Aralık 2020- Arap aşiret liderleri tarım arazilerinin mülkiyeti konulu bir toplantıya katılmaya gidiyor: Fotoğraf/ Goran Baban
KirkukNow’a konuşan Irak Parlamento Komisyonu Kürt Üyesi Herem Kemal Ağa, "O bölgelerde Kürtlerin toprak ve mülklerinin ihlal edildiğine inanıyoruz. Yoğun görüşmeler yaptık. Ayrıntılı bir rapor hazırlamak için tüm belgeleri mahkemeler ve tarım komisyonu aracılığıyla toplamaya karar verdik" dedi.
Parlamento komitesi, bölgedeki çiftçilerin bu toprakların mülkiyeti ile ilgili karşılaştığı sorunlara nihai çözümler bulmaya çalışıyor.
Toplantıdan çıkan ilk karar, 28 Aralık’tan itibaren tüm ihlalleri durdurmak oldu
Herem Kemal Ağa, “Toplantıdan çıkan ilk karar, 28 Aralık’ta itibariyle tüm ihlalleri durdurmak ve hiçbir köyün boşaltılmasına izin vermemek oldu” diye konuştu.
Parlamento Güvenlik ve Savunma Komitesi Üyesi Nasır Herki ise, "Anlaşmazlıkları çözmek için anayasa ve yasaya güveniyoruz. Bugün çiftçilerin üç bileşenden taleplerini dinledik" dedi.
Nasır Herki, "Onlara arazilerin mülkiyetini kanıtlayan belgeleri getirmenin bizim için önemli bir konu olduğunu ve davaya hizmet ettiğini vurguladık…Anlaşmazlıkları gerginlik ve çatışmalardan uzaklaştırmak için çalışacağız" ifadelerini kullandı.
Kerkük - 28 Aralık 2020 - Tarım arazilerinin mülkiyeti konusunda meclis komisyon toplantısı: Fotoğraf/ Goran Baban
Dakuq ilçesine bağlı Feriq Köyü, son zamanlarda bazı "gelen Arap çiftçilerin" Dakuk'un güneyindeki köye baskın yapıp tarım arazilerinin birkaç dönümünü sürmeye başlamasının ardından, Kürt çiftçilerin protesto gösterisi düzenlemesiyle sonuçlanan toprak sahipliği konusundaki anlaşmazlıklara tanık oldu.
Söz konusu gelişmeler, Arap çiftçilerin bu topraklara sahip olduklarını kanıtlayan "onaylı belgelere" sahip olduklarını iddia ettikleri bir zamana denk geldi. Çiftçilerin bahsettiği belgeler arasında tarım sözleşmeleri de vardı.
Kürt bileşeninin meclis komisyonu üyesi Nasir Herki, "Komitemiz, hak sahiplerine hakkı iade etmeye çalışıyor" dedi.
Bu belgelerin çoğu sahtedir ve mahkeme kararlarını sahte bilgilere dayanarak veremez
Nasır Herki, Arap çiftçilerin bahsettiği belgelerle ilgili olarak, "Bu belgelerin büyük bir kısmı sahtedir. Bu belgelerin doğrulanması için bir alt komite oluşturulmasını talep ettik. Mahkeme, sahte bilgilere dayanarak kararlarını açıklayamaz” ifadelerini kullandı.
Komite Başkanı Muhammed Reza’de, toplantıda aşiret liderleri ve ilgili yetkililerle "verimli" bir toplantı yaptıklarını belirterek, "Sorunları yakından inceledik, umarım gelecekteki toplantılarda daha iyi sonuçlar alabiliriz" sözlerini kullandı.
Komitenin bir başka üyesi olan Rebwar Taha'ya göre, parlamento komitesi "ayrıntılı" bir rapor hazırlayacak. Sorunları çözmek için de parlamentoya ve Irak hükümetine sunacak.
Rebwar Taha, "Komitenin işi kolay değil, çünkü tarihsel kökleri olan bir sorunla ilgileniyor" dedi.
Irak ve Heşdi Şabi güçlerinin bölgeye geri dönmesi ve Peşmerge Güçleri’nin çekilmesinin ardından 16 Ekim 2017 olaylarının ardından sorun daha da kötüleşti.
Kürt, Arap ve Türkmen çiftçiler, ellerindeki belgeleri sunarak heyeti bu toprakların mülkiyeti konusunda ikna etmeye çalışıyor, ancak komite bu belgelerin gerçekliğini doğrulamaya karar verdi.
Irak Parlamentosu Türkmen bileşeni komite üyesi Ahmed Hayder, konuyla ilgili KirkukNow’a şunları söyledi:
"Bu, Baas Partisi'nden miras aldığımız tarihsel bir sorundur. Bu mesele, birçok millet arasında sorunların ve çatışmaların kaynağı haline geldi ve hükümet, bu komitenin çalışmalarına dayanarak doğru kararlar vermelidir."
Bu toprakların bir kısmının mülkiyetine karar vermenin, Irak Anayasası’nın 2007 sonunda tamamlanacak olan 140. Maddesinin uygulanmasına bağlıdır.
Görevimiz belgeleri doğrulamak, sahibine hakkını iade etmek ve mağdurları tazmin etmektir
Ahmed Hayder, "Bizim görevimiz belgeleri doğrulamak, sahibine hakkını iade etmek ve etkilenenlere tazminat vermektir" dedi.
Toplantı salonu önünde toplanan Kürt çiftçiler ellerinde tapularıyla beklerken, Arap çiftçiler tarım sözleşmelerini ellerinde tutuyordu.
Toplantıya Kürt çiftçilerin temsilcisi olarak katılan Muhammed Ahmed, toplantı odasından çıktıktan sonra, şunları söyledi:
"Gördüğümüz pek çok komiteden biri, artık hiçbir komitenin sorunlarımızı çözeceğine güvenmiyoruz. Bir sorunu çözmek istemediklerinde, tek yapması gereken bir komite kurmalarıdır.
Sorunumuz, siyasi bir karara ihtiyacı var. Tapuya sahip olan kişi, sahte tarım sözleşmesi sahipleri değil, bu arazilerin sahibidir.140. Madde uygulanmış olsaydı, bu noktaya gelmezdik."
Bu arada Kerkük'ün kuzeybatısındaki Serkran ilçesine bağlı Pelkana ilçesinden Hemid Xelef adlı Arap çiftçi, "Komitenin bugün attığı adımların Arap çiftçilerinin 80'ini hayal kırıklığına uğratacak. Biz Kürtlere karşı değiliz ama bu sorunu kanunla çözmek istiyoruz. Kendimizi de hak sahibi olarak görüyoruz"dedi.
