Ammar Aziz

Musul'un Şengal ilçesine bağlı Sinune kasabası sakinlerine içme suyu ulaştıran Hasan Halef, bazen geç kaldığında bölge sakinleri Hasan’ın akibeti konusunda kısa sürede farklı düşünceler sarıyor. Hasan ise gün geçtikçe can güvenliğinden endişe ediyor.

Ezidilerin anavatanı Şengal'de bugünlerde IŞİD mensuplarının bölgeye sızmasıyla sıcak tartışmalar yaşanıyor. Resmi makamlar bunu doğrulamasa da bölge halkı 2014 yılında IŞİD’in korkunç saldırılarıyla travma yaşadı.Travmanın izleri ise hala sürüyor.

Halef, “Halkla her gün iletişim halindeyim ve Sinune'de bir grup IŞİD militanının kaçak bölgemize girdiğini duydum. Bu durumda buradaki insanlar için büyük bir korku yarattı” dedi.

3 yıl önce Duhok’un kuzeyindeki bir göçmen kampından, doğduğu Sinune kasabasına dönen Hasan, bir kez daha göçmen konumuna düşmekten korktuğunu belirterek, “Her ne olursa olsun, başımıza gelenlerin tekrar geri gelmesini engellemeliler. Böyle giderse insanlar korku içinde kamplara dönerek, göçmen hayatını yaşamak zorunda kalacaklar” ifadelerini kullandı.

Kürdistan Bölgesi İçişleri Bakanlığı, Kürdistan'daki 15’i Duhok’ta toplam 25 kampt 670 bin kişiyi ağırlıyor.

IŞİD Irak topraklarının üçte birini kontrol altına almadan önce, 550 binden fazla Ezidi Irak ve Kürdistan Bölgesi’nde yaşıyordu.

IŞİD, 6 bin 417 Ezidi'yi köleleştirdi, bunların yarısı kurtarılabildi.

Yaklaşık 350 bin Ezidi göçmen konumuna düştü. Bunların sadece 3’te biri Şengal bölgesine geri döndü.

Şengal'deki güvenlik ve idari durumun karmaşık dokusu, genel olarak Ezidi topluluğunun ve özellikle de IŞİD travması sonrası normal bir yaşam sürmek umuduyla evlerine dönenler için bir endişe kaynağıdır.

Şengal Ağustos 2014'te IŞİD’in kontrolüne girdiğinde, ABD öncülüğündeki koalisyonun desteğiyle Peşmerge Güçleri ve Irak güçlerinin desteğiyle Ekim 2015'te IŞİD'ten kurtarıldı.

Irak hükümeti ve Kürdistan Bölgesi Hükümeti, Şengal'de yeni bir idari yönetim ve ortaklaşa güvenliği sağlamak amacıyla geçen yılın Ekim ayında Şengal Anlaşması’nı imzaladı. Anlaşmanın tüm maddeleri şimdiye kadar uygulanmadı.

Mevcut durumda Şengal’de; İran destekli Şii Halk Seferberlik Güçleri (Heşdi Şabi), PKK destekli Şengal Koruma Birlikleri (YBŞ) PKK’nin bazı çatı grupları, Ezidhan Peşmerge Gücü, Irak Güvenlik Güçleri ve yerel polis güçleri bulunmaktadır.

Geçen ay Şengal'da yaklaşık 200 Ezidi ailesi, istikrarsızlık ve zorlu yaşam koşulları nedeniyle Duhok'taki göçmen kamplarına dönmek için ilgili makamlara başvurdu.

Şengal yerel polisi, IŞİD mensuplarının Suriye sınırından bölgelerine kolayca sızabilmesi nedeniyle bu sınırları ciddi güvenlik tehdit olarak görüyor.

Her gün onlarca kişi Suriye sınırından geliyor

KirkukNow'a konuşan Şengal Polisi Basın Natiq Ello Ahmed, “IŞİD ile bağlantılı olduğundan şüphelenilen iki kadın Sinune'de tutuklandı. Soruşturulmaları sürüyor. Her gün onlarca insan Suriye'den geri dönüyor ve bilgisayarımızda listelenen herhangi biri güvenlik güçleri tarafından şüpheli olarak kabul ediliyor” dedi.

Ahmed, Irak ile Suriye arasında kaçak bir yol olduğunu doğrulayarak, “Bu Baas rejiminden beri var ve hala açık. IŞİD bölgeye bu şekilde sızıyor ama kaç kişi olduklarını bilmiyoruz. Çünkü bu yol Irak ordusunun ve sınırların korunmasından sorumlu olan Heşdi Şabi’nin sorumluluğundadır” diye konuştu.

Yerel komutanlar, Türkiye'nin Irak'ta herhangi bir ani saldırısına karşı, Heşdi Şabi Şubat ayı başlarında Şengal'e, yaklaşık 10 bin silahlı gücünü bölgeye sevk etti. Şengal bölgesinde toplam 20 bin Heşdi Şabi’ye bağlı milis gücün olduğu belirtiliyor.

Şengal'deki Heşdi Şabi Ezidi Komutanı Xal Ali, IŞİD’lilerin bölgeye sızdığını yalanlayarak, “Bir Arap Suriye'den Sinune'deki köyüne geri döndü. Güvenlik güçleri onu arananlar listesinde olduğu için tutuklamak istedi ancak köylüler buna izin vermedi. Bu kişi hatta yaralandı ve serbest bırakıldı”

Ali, bölgelerinde Irak-Suriye sınırının kontrol altında olduğunu savunarak, “IŞİD'in bölgemize sızdığı yönündeki bu söylentiler doğru değil. Bu söylentileri insanları kaygılandırmak ve rahatsız etmek için yayılıyor” ifadelerini kullandı.

Güvenlik güçleri, Şengal sınırlarında birkaç kez sınır güvenlik ekiplerinde görev değişikliği yaptı. Bu bölgede özellikle Suriye'deki El Hol kampından gelen IŞİD mensuplarının aileleri sızıyor.

Türkiye-PKK gerginliği, Şengal'li Ezidiler için bir başka tehdit. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bölgede PKK'nin varlığını yok etmek için Ocak ayında “herhangi bir zamanda Şengal'e saldıracağını” açıklamasının ardından TSK, Kürdistan Bölgesi sınırındaki Gare’ye operasyon düzenledi.

Peşmerge Güçleri komutanı ise, IŞİD mensuplarının bölgeye sızdığını doğruladıkları ve üst merkezlerine ilettiklerini dile getirdi. 

Şengal’de Şeyh Şerafaddin Türbesi'nin korunmasından sorumlu Peşmerge Güçleri Komutanı Mirza Xelef, şunları söyledi:

“Bilgilerimize göre son birkaç ay içinde Suriye'den Ninova'ya yaklaşık 100 IŞİD’li farklı yollardan sızdı. Bu, Şengal için büyük bir tehdit ve Peşmerge Bakanlığına, Suriye sınırlarını kontrol etmek için Irak ve Uluslararası Koalisyonu ile istişare edilmesi için bilgi verdik.”

KirkukNow'a konuşan Şengal'in Giruzer ilçesinin Kaymakamı Celal Xelef, “Birkaç gün önce, Arapların hakim olduğu bir köyde yaklaşık 20 silahlı kişi tutuklandı. Hol kampından geri döndüğü ortaya çıktı. Irak-Suriye sınırı şu anda sıkı bir şekilde kontrol ediliyor” ifadelerini kullandı.

Xelef, “IŞİD ile ilgili çok acı anılarımız var ve onların sızdığını duyduğumuz günden beri, insanlar dinlenemiyor" dedi. 

Musul'un 120 batısında bulunan Şengal, Irak anayasasını 140. Madde kapsamındaki tartışmalı bölgeler arasında yer alıyor.