Diyala’ya bağlı Hanekin ilçesinde sivil aktivist ve gazeteciler, sosyal medyada yaptıkları eleştiri ve paylaşımlar nedeniyle haklarında dava açılıyor.
Söz konusu aktivist ve gazetecilerin protesto yapmalarını engellemek ve “sindirme” adı altında haklarında dava açıldığı bildirildi.
2020'nin başlarında toplumun önde gelen gazeteci ve aktivistlere yönelik başlayan “sindirme” girişimleri, vatandaşların ve sivil aktivistlerin Hanekin ilçesi yönetimine karşı "kötü yönetim ve temel hizmetlerin eksikliği" eleştirileri nedeniyle protestolarının tırmanmasıyla aynı zamana denk geliyor.
Hanekinli aktivist Serwer Ali, Adli Sağlık Departmanından Korona nedeniyle ölüm istatistiklerini saklamamasını talep etmesi üzerine 2020 yılının ortalarında mahkemeye çıktı.
Serwer Ali, Hanekin Sağlık Departmanı'nın Korona'daki vaka ve ölüm sayılarını gizlediğine" inanıyor ve ilçe sakinlerine “dürüst” olmasını talep etti.
Ali, “Vatandaşların ve hastane çalışanlarının can güvenliği için, halk ve hastane çalışanları bu salgından korunsun diye bunu yaptım” diyor.
Ancak Sağlık Bakanlığı yetkilileri, Ali’yi, devlet dairelerine "saldırmakla" suçlayarak, hakkında dava açılması için şikayette bulundu.
Hanekin gazetecileri ve aktivistlerine karşı açılan tüm bu davaların ardındaki amaç, “susturma ve ifade özgürlüğünü” kısıtlamaktır.
Serwer Ali, şikayetin hemen akabinde iki saat gözaltında tutulduktan sonra kefaletle serbest bırakıldı.
Bu yılın Temmuz ayında Hanekin mahkemesi davayı Serwer Ali lehine karara bağladı, ancak Serwer, bundan memnun değil ve şöyle diyor: “Yaptığım ifade özgürlüğüydü ve davayla özgürlüğümü kısıtlamaya çalıştılar.”
Bu, Serwer hakkında açılan ilk dava değil. Geçen Eylül ayının sonunda Irak Barosu Hanekin Şubesi kendisine "hakaret" davası açtı.
Dava, Serwer Ali tarafından denetlenen 80.000 takipçisi olan bir Facebook grubundaki bir gönderiye karşı açıldı.
Paylaşım, mahkemenin ve bazı avukatların performansını, vatandaşların işlemlerini yürütme konusundaki isteksizlikleri ve mahkeme oturumlarında avukat üniforması giymemeleri nedeniyle eleştirdi.
Serwer Ali, "Birisi yorumlara bir şeyler yazıp bir kişiyi karaladı ve aralarında sözlü münakaşa oldu. Davada benim bu eleştiri ve hakaretlerin yayılmasına yardımcı olduğum iddia edildi. Ama yazıyı silmeye hazır değildim...Özür diledim ve avukatlar hakkımdaki davayı geri çekti” sözlerini kullandı.
Ali, gönderiyi neden silmediğiyle ilgili olarak, "Gönderi kritikti. Kimseye herhangi bir hakaret veya hakaret içermediği için silmeye hazır değildim. Öte yandan bir sorun da yaşamadılar. ancak konuyla ilgili yazılan yorumlardan şikayet ettiler” ifadelerini kullandı.
Hanekin, 2020, Hanekin polisi, ilçede görevi başında. Fotoğraf: Amir Hanekini
Serwer Ali, “Aktivistlerin ve gazetecilerin Hanekin'de yaptıkları, kamu hakları ve insanlara daha iyi hizmet sağlamak için, ancak hükümet bizimle bu şekilde ilgileniyor" diyor.
Hanekin'deki başka bir aktivist olan Selam Abdullah, KirkukNow'a şunları söyledi:
“Aktivist arkadaşlarımın ve gazetecilerin çoğu, hükümet daireleri ve parti yetkilileri tarafından sunulan şikayetlere dayanarak güvenlik güçleri tarafından sorunlara, engellere ve tutuklamalara maruz kalıyor… Bu tür baskılar bizi susturmak içindir."
Eylemcilerin ve Kürdistan Gazeteciler Sendikası'nın Hanekin şubesinin istatistiklerine göre, 2020'nin başından Eylül 2021'in sonuna kadar en az yedi aktivist ve gazeteci mahkemelere sevk edildi.
Tüm davalar sendikalar, devlet daireleri ve parti yetkilileri tarafından kaydedildi ve bu davalar Irak Ceza Kanunu'nun 433 ve 435. maddelerine dayanıyordu.
Bu iki maddede telefon veya basın yoluyla yapılan hakaret ve hakaretler hakkındadır. İddianın ispatlanması halinde sanık para ve hapis cezası ile cezalandırılır.
Hanekin'de çalışan gazeteci Murad Ali, gazetecilere açılan davaların, su, elektrik, meyve bahçelerinin yakılması ve konut haline getirilmesine karşı eleştiri ve protesto gösterileri düzenlemekle ilgili olduğunu söylüyor ve ekliyor, “Bunlar kamu hakları ve aktivistler buna zorlanmamalı. Yapılanlar karşısında sessiz kalınamaz”dedi.
Murad Ali, son iki yıldır dava açılmadı, ancak Haziran 2013'te Roja Nû gazetesinde Hanekin Belediyesine karşı bir makale yayınladığı için 27 saat gözaltına alındı.
Roja Nû, Hanekin'de yayınlanan yerel bir eleştirel gazetedir ve yazılı basına olan talebin azalması nedeniyle yayını durdurulmuştur.
Murad Ali, "Dosya’da Kürdistan Gazeteciler Sendikası üyesi olmama rağmen, Murad Ali'nin gazeteci değil ticaretle uğraşan bir olarak belirtilmişti” diyor.
Murad'a göre, "Yargıç beni sorguya çektiğinde Gazeteciler Sendikası'nın kimliğini gösterdim. Sendika benim için bir avukat atadı ve beni serbest bıraktılar ve mahkemede davayı kazandım” dedi.
Tüm güvenlik güçlerine yönelik talimatlarımız, gazeteciler ve aktivistlerle düzgün bir şekilde ilgilenme gereğini vurgulamaktadır.
Ancak Murad'a göre Hanekin gazetecilerinin karşılaştığı en büyük sorun, bilgiye kolayca erişememeleri, güvenlik güçlerini ve devlet dairelerini haklarını ihlal etmek ve onlara bilgi vermemekle suçlamak.
Öte yandan Diyala Polis Sözcüsü Nihad Muhammed KirkukNow, "Tüm güvenlik güçlerine verdiğimiz talimat, gazeteciler ve aktivistlerle düzgün bir şekilde ilgilenme gereğini vurguluyor, ancak tutuklanmalarının ve çalışmalarına itirazlarının nedeni şudur: Olayları özgürce haber yapabilmeleri için gazetecilik çalışmalarıyla ilgili belgeleri taşımazlar."
Diyala, 30 Haziran 2021, Hanekin'de elektriğin bozulmasına karşı protesto mitingi Fotoğraf: Amir Hanekin
Nihad Muhammed, "Gazeteciler profesyonelce hareket etmeli ve gazetecilik görevlerini sorunsuz ve engelsiz bir şekilde yerine getirebilmeleri için basın sendikalarından çalışma izni almalılar" dedi.
Hanekin Belediye Başkanı Delir Hasan Sayeh, ilçedeki gazeteciler ve aktivistlerle ilgili yeni talimatların varlığına ilişkin olarak, "Hanekin'deki aktivist ve gazetecilerle nasıl başa çıkılacağına dair yeni talimatlarımız yok, ancak ilçede iyi ilişkilerimiz var. Gösterilerin düzenlenmesini hiçbir zaman engellenmedi” dedi.
Delir Hasan, "Aktivistlerin veya gazetecilerin gösteri yapılmasına izin vermek için talepte bulunmaları hiçbir zaman olmadı ama biz kabul ettik ama her şeyin bir sınırı olmalı, ekrana çıkıp karalamak kabul edilemez. İlçede çok sayıda aktivist ve gazeteci var ve ifade özgürlüğü diğer alanlardan çok daha iyi" dedi.
Ancak aktivist Serwer Ali, son birkaç yılda gazetecilere ve aktivistlere karşı onlarca dava açılmasının, "ifade özgürlüğünün yeterince ele alınmadığının ve asıl amacın susturmak olduğunun" kanıtı olduğunu söylüyor.
