KirkukNow

Kerkük'e girişlerdeki ana güvenlik kontrol noktalarında, daha önce gümrük vergilerine tabii olmasına rağmen, aralarında gıda zorunlu mallarla dolu araçların sürücülerinden “resmi makbuz olmaksızın” “vergi” alınıyor.

Kerküklü birçok tüccar, söz konusu iddiaları KirkukNow'a doğrularken, güvenlik yetkilileri ve kontrol noktalarından sorumlu kişiler iddiaları şiddetle reddediyor.

2 Mart 2022’de Kerkük Tarım Müdürlüğü binası önünde bir hafta içinde ikinci kez toplanan çok sayıda Kerküklü kanatlı hayvan çiftçisinin düzenlediği protestonun ardından kontrol noktalarında yaşananlar tartışıldı.

Kerkük'te bir kümes hayvanı çiftliğinin sahibi ve protestoya katılanlardan biri olan Muhammed Nizam, “Kontrol noktalarında, şehir merkezine kümes hayvanı getirmemize izin vermek için halka açık olarak rüşvet ve telif ücreti ödememizi istiyorlar” dedi.

Nizam, ürünlerini Kerkük şehri içinde pazarlamalarına izin vermek için Kerkük yönetiminden resmi izinlere sahip olduklarını bildirdiklerini söyledi.

Kerkük'ün eteklerinde bulunan tavuk çiftliği sahipleri, tavuk ve yumurta üretimini şehir içinde pazarlamaya çalışıyor, ancak bazı tüccarlar tavuk ve yumurta sevkiyatlarını Süleymaniye, Erbil ve diğer şehirlerden Kerkük'e getirmek istemeleri nedeniyle engellerle karşılaşıyor.

Irak Tarım Bakanlığı, tavuk ve yumurta ithalatını yasakladı. Söz konusu yasak Irak Kürdistan Bölgesi’ni de içeriyor çünkü Irak hükümetinin Kürdistan Bölgesi sınır noktaları üzerinde kontrolü yok.

Tavuk çiftliği sahibi Tahir Salih, "Kontrol noktalarında karşılaştığımız engeller nedeniyle tavuk fiyatını yükseltmek zorunda kalıyoruz ve bu durumdan özellikle vatandaşlar ciddi etkileniyor” dedi.

Edinilen bilgiye göre, Kerkük'te tavuk fiyatları nispeten istikrarlı bir fiyat belirliyor. Tavuk çiftliklerinde kilogram fiyatı 2 bin 900-3 bin Irak dinarı (2$) arasında değişiyor. 

“Kontrol noktalarındaki sorumlulara 500-700 dolar arasında değişen meblağlar ödüyoruz” 

Kerkük Veterinerlik Müdürü Halid Muheddin, Tarım Bakanlığı'nın Kürdistan Bölgesi valiliklerinden Kerkük'e yumurta ve tavuk ithalatını yasaklayan bir karar olduğunu ve kararın halen yürürlükte olduğunu söyledi. Yasaklı ürünler Kerkük, Süleymaniye ve Erbil arasındaki kontrol noktalarını kapsıyor.

İş insanları, hem Süleymaniye hem de Erbil'den Kerkük girişlerindeki kontrol noktalarında araç sürücülerinden tavuk ve yumurta dahil olmak üzere mal ve ticari eşya geçişine izin verilmesi karşılığında “farklı miktarlarda para” alındığını doğruladılar.

Kerkük'te tavuk çiftliği işleten Muhammed Celal, “Kümes hayvancılığı sahamız Kerkük'ün Leylan nahiyesinde olmasına rağmen, bir sevkiyatın geçişine izin verilmesi karşılığında güvenlik kontrol noktalarından sorumlu olanlara 500-700 dolar arasında değişen meblağlar ödemek zorundayız. Bu, ithalat yasağının kapsamadığı anlamına geliyor ve onu şehre sorunsuz bir şekilde taşıyabilmemiz gerekiyor” sözlerini kullandı. 

Muhammed Celal, “Kerkük'ün 19 km doğusunda Leylan'dan şehre tavuk ve yumurta sevkiyatı yapmak istiyorsak, bir telif ücreti ödememiz gerekiyor” diyerek şikayet etti. 

Edinilen bilgiye göre, bu sorun sadece kümes hayvanı çiftçilerinin değil, bazı elektrikli ev aletleri ve diğer mal tüccarları da kontrol noktalarında yaşananlardan şikayet ediyor.

Elektrikli ev aletleri ticareti yapan Ali Derviş,“Sevkiyatlarımızın geçmesine izin verecek tüm gümrük makbuzları ve ithalat belgelerine sahip olmamıza rağmen, kontrol noktaları bizi durduruyor ve 300-500 dolar arasında değişen bir meblağ ödemek zorunda kalıyoruz" diyor. 

"İstedikleri tutarı ödemediğimizde, kendilerine bazı mallar alıyorlar” 

İsmini vermek istemeyen oyuncak ve bisiklet ithal eden bir başka tüccar, "Basra'dan (liman) bir bisiklet sevkiyatı getirdik. Kerkük'ün güneyindeki Dakuk ve Taze arasındaki kontrol noktasında şoförden bisiklet ithalatının yasak olduğunu söyleyerek 500 dolar ödemesini istediler” dedi.

Kontrol noktalarında "rüşvet ve komisyon" alındığını söyleyenler, kendilerine bu tutarı ödediklerini kanıtlayacak makbuz verilmediğine dikkat çekti.

Kerkük'te kimliği belirsiz bir güvenlik kaynağı, “Güvenlik kontrol noktalarını rüşvet ve komisyon almakla suçlayan herkes, Kerkük'teki Müşterek Harekat Komutanlığı'na delil sunabilir ve o da davayı takip edecek” dedi.

Kerkük'teki kontrol noktaları Müşterek Harekat Komutanlığı'nın yetkisinde bulunuyor.

İsminin açıklanmamasını istemeyen güvenlik kaynağı, "Hükümetten kesin talimat var.

Kerkük'teki kontrol noktaları Müşterek Harekat Komutanlığı'nın yetkisindedir” diye konuştu.

Kaynak, “Hükümetten Erbil ve Süleymaniye dahil Kerkük'ün komşu illerinden tavuk ve yumurta ithalatını önlemek için kesin talimatlar var. Ninova'da da kaçakçılığın önlenmesi için aynı önlemler alınıyor” sözlerini kullandı.

Kaynak, bu talimatların Erbil yolu üzerindeki Pirde (Altun Kopri) kontrol noktasında ve Süleymaniye yolu üzerindeki Qerahencir kontrol noktasında uygulandığını açıkladı.

Kerkük'teki bazı kanatlı hayvan çiftçileri, ilin eteklerinde bulunan çiftliklerin Kerkük merkezine naklini içermemek şartıyla, diğer illerden yumurta ve tavuk ithalatının yasaklanması kararını takdirle karşılıyor.

Kerkük'te kümes hayvancılığı yapan Muhammed Ahmed, “İlde yüzlerce Kerkük vatandaşına iş imkanı sağlayan 400 kümes çiftliği var. Yapılanlar yerel üretimi büyük ölçüde etkiler” sözlerini kullandı.

Ahmed, Kerkük'teki kümes çiflik üretiminin yerel pazarın ihtiyaçlarını karşıladığını temin etti.

Kerkük'te Leylan, Şiwan, Hawice ve Kerkük'ün diğer ilçe ve nahiyelerinde bulunan 400'den fazla tavuk çiftliği bulunmaktadır 

“Kürdistan Bölgesi'nden büyük çaplı bir mal kaçakçılığı var” 

Kerkük Veteriner Müdürü, ilgili makamları, çiftliklerin Kerkük vilayetinde bulunduğunu kanıtlayan izinlere sahip kişilere kümes hayvanlarının taşınması için tesisler sağlamaya çağırdı. 

Muheddin, “Kerkük'ün Pirde ilçesindeki Derman kontrol noktasında üretimi durdurulan, Kerkük'e girmesine izin verilmeyen kanatlı tarlalarının sevkiyatları var”dedi.

Söz konusu iddiaları doğrulayan kaynak, “Pirde üzerinden Kürdistan Bölgesi'nden geniş çaplı bir mal kaçakçılığı var, burada çok sayıda tavuk ve besi hayvanına ait oldukları örtü altında giriliyor. Pirde halkı aslında başka ülkelerden bölgeye, oradan da Kerkük'e ve Irak'ın diğer vilayetlerine ithal ediliyor. Sadece bir gecede iki binden fazla koyun ve inek Pirde’ye getirildi” diye konuştu.

Listedeki yasaklı maddeler Kerkük'e, oradan da Bağdat ve güney illerine kaçırılıyor.

Kerkük ile Süleymaniye, Erbil, Ninova ve Salahaddin illerinin her biri arasında beşten fazla ana giriş var.

Kerkük Tarım Müdürü Zuheyr Ali, “Kanatlı hayvan çiftlik sahiplerinden eleştiriler aldık. Ancak Tarım Bakanlığı'nın talimatları yerel üretimin korunması ve ithalatın yasaklanması gerektiğini vurguluyor. Tavuk çiftliklerinin ilde taşınması için engelleri kaldırmaya çalışacağız” dedi.

Hayır kurumları ve sivil toplum kuruluşları STK'lar da kontrol noktalarındaki engellerden kurtulamadı.

İsmini vermek istemeyen bir STK üyesi KirkukNow’a, “Bu yılın ocak ayının ortasında Bağdat'tan Erbat Kampına göçmenlerin gıda maddesi, battaniye ve ısıtıcı taşıyan üç aracı taşıyorduk. Süleymaniye'de yerinden edilenler için, ama Teze kontrol noktasında bizi durdurdular” sözlerini kullandı.

Kaynak, “Irak, Basra'daki Umm Qasr Limanında battaniyelerin gümrük giriş defteri olmadığı gerekçesiyle bizden 8 milyon dinar (6000 $) ödememizi istediler, bu yüzden ithal ederken gümrük vergileri ödendiği halde 300'e yakın battaniyeye el koydular…”diyor.

Kerkük Ticaret Odası, tüm tüccar ve üyelerinden kontrol noktalarına rüşvet ve komisyon ödemekten kaçınmalarını istedi.

Kerkük Ticaret Odası Müdür Yardımcısı Ömer Mamo, KirkukNow'a yaptığı açıklamada, “Gümrük tarifesi adı altında kendilerinden alınan miktar yasal değil, çünkü bu mallar için gümrük vergileri sınır kapılarından Kürdistan Bölgesi'ne girerken tahsil ediliyordu” dedi.

Kerkük Ticaret Odası, geçen hafta Kerkük Mahalli idaresi ve Ortak Harekat Komutanlığı ile bir araya geldi.

Ömer Mamo'ya göre, verilen mal ve eşya giriş işlemlerinin ortaklaşa yürütülmesini, köşe odası ve güvenlik servislerinden bir temsilcinin müşterek yapmasını önerdi.

Ticaret ve Tarım Bakanlıkları tarafından ithali yasaklanan ve ihraç edilen malların bir listesinin bulunduğunu ve teklifin onaylanmayı beklediğini duyurdu.