Romanların yaşadığı Al-Diwaniye’ne bağlı Al-Zohur Köyü sakinlerinde Umm Selah, Korona virüsünün ilk bulaştığı açıklandığında, içlerinden birinin bulaşması durumunda tedavi edilmeyeceklerinden endişe duydu.
Her çingenenin Korona aşısını engelsiz bir şekilde olabilmesi için sağlık ekipleri merkezdeki ev ve köylere gitmesiyle endişeleri de azaldı.
Al-Diwaniye ilçesinin 7 km güneydoğusunda yer alan Al-Zohur Köyü, Romanların yanı sıra çoğunluğu Şii mezhebine mensup Arapların, az sayıda Sünni ve bazı Sabi Mendainlerin yaşadığı bir köydür.
Irak'taki etnik bir azınlık olan Romenler’in; temel geçim kaynakları hayvan, özellikle süt ürünleridir. Hayvancılıkla uğraştıkları için mevsimsel yer değişikliği yapmalarından dolayı Irak'taki Romanların sayısı hakkında kesin bir istatistik bulunmamaktadır.
Halihazırda, biri 2000 yılında yayınlanan ve sayılarının 200 binden fazla kişi olduğu tahmin edilen iki devlet istatistiği mevcuttur. 2005 yılında yayınlanan bir başka istatistiğe göre sayı 50 bin kişiye düşmüştür ve bu, mevcut istatistiklerin yanlışlığını göstermektedir.
42 yaşındaki Ümmü Selah, KirkukNow’a, “Kendimizi güvence altına almakla meşgul olduğumuz için 2020'nin ilk aylarında cehalet ve haberleri takip etmemek, bir aileden iki kişi olana kadar pandemi ve zararları hakkında bilgi eksikliğimize katkıda bulundu”dedi.
“Ulusal kartı aldıktan sonra aşı dozlarını almak için kayıt yaptırabildik”
O zamandan beri, romanlar, sağlık ekiplerinin El-Zohur Köyü de dahil olmak üzere köyleri ve uzak bölgeleri ziyaret ettikten sonra, salgını, zararlarını ve kendilerini nasıl koruyacaklarını araştırmaya başladı.
Bazı tarihi kaynaklarda, Romenlerin MÖ 2. binyıldan itibaren kuzeybatıya göç ettiğini, İran'a gittiğini ve MÖ binyılda Irak’a geldiklerine yer verilmektedir.
2020 yılında Irak İçişleri Bakanlığı, valiliklerdeki tabiiyet müdürlüklerine vatandaşlık kimliğinde yer alan “çingene” sıfatının ve vatandaşlık belgesinden “istisna” kelimesinin çıkarılması yönünde talimat vermiş ve dava haline gelmiştir.
Bu adım, Romenlerin ulusal kart almasını ve böylece ulusal kartın her Irak vatandaşına verilmesi gereken resmi ve ana belgelerden biri olması ve bunun yerine geçmesi gereken Korona aşısının dozlarını alma olasılığını kolaylaştırdı.
Diwaniye, Mart 2022, Köyünden bir kadın Fotoğraf: Tahsin Al-Zerkani
Aynı köyde yaşayan üç kız çocuğu babası Emced Huseyin, aşı olmanın resmi bir belge gerektirdiğini belirterek, "Ulusal kartımızı aldıktan sonra aşı dozlarını almak için kayıt yaptırabildik. Eşim ve iki çocuğum iki doz aşı oldu” dedi.
Ümmü Selah, “Ailem ve akrabalarımın çoğu aşının dozunu herhangi bir engel olmadan oldu ve diğerlerini aşı yaptırmaya teşvik ediyoruz” diye konuştu.
Salgının ülkeye ve valiliğe duyurulmasından bu yana sağlık ekipleri Çiçek Köyü'nü ziyaret etmek için can atıyor.
Al-Diwaniye Sağlık Genel Müdürlüğü, Romenler de dahil olmak üzere köy sakinlerinin aşı alabilmesi için Al-Zohur köyünde küçük bir sağlık merkezi açtı.
Bu arada, Al-Diwaniye İnsan Hakları Komisyonu Müdürü Muhammed Al-Budairi, “Bu köyde kendilerine çok az hizmet veren bir sağlık merkezi var, ayrıca birçoğunun hastalıklara maruz kalması gerçeğine ek olarak, özellikle bulaşıcı ve cilt hastalıkları olanların uygun sağlık koşullarında yaşamadığını” dile getirdi.
Diwaniye Sağlık Müdürlüğü’nden Dr.İnam Abd, başta cilt hastalıkları olmak üzere hastalıklara karşı savunmasız oldukları için bu kesime daha fazla dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor.
Genel olarak Romenlerin sürekli hareket halinde olmaları ve ikamet yerlerinin şehir merkezlerine ve ilçelere uzaklığı nedeniyle sağlık hizmeti almaları zor olduğundan, Korona riskleriyle birlikte cildi etkileyen birçok hastalığa maruz kalmaktadırlar.
Çingeneler küçük gruplar halinde Irak'ın dört bir yanına, özellikle Diwaniye'ye yayılmıştır ve genellikle şehirlerin veya bölgelerin eteklerinde izole edilmiş köylerde veya insan topluluklarında yaşarlar, ancak şu anda Diwaniye’de Romenlerin sayısına ilişkin herhangi bir istatistik bulunmamaktadır.
Al-Diwaniye, Mart 2022, Al-Zohur Köyünden bir çingene ailesi Fotoğraf: Tahsin Al-Zerkani
Diwaniye Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Departmanı resmi istatistiklerine göre, ulusal karta sahip olmaları nedeniyle Romenleri diğer vatandaşlardan ayırmadığı için Korona aşısı olan Romenlerin sayısına ilişkin bir istatistik de yok.
Önceki medeni statü kimliğinde “Çingene” veya “cowley” yazılıyordu.
Halk Sağlığı Dairesi Müdürü Dr. Maki Briber Al-Saidi, “Ülkede ve valilikte pandeminin ortaya çıktığı andan itibaren, sağlık ekipleri Al-Zohur Köyünü ziyaret etmeye hevesliydi ve Sağlık Bakanlık aşı yaptırdı, o köyde 80'den fazla vatandaşa aşı yapıldı” diyor.
KirkukNow’a konuşan Dr. Maki Briber Al-Saidi, "Halk Sağlığı Departmanı ve tüm tıp ve hemşirelik kadroları, rengi, ırkı veya mensubiyeti ne olursa olsun vatandaşlarla eşit şekilde ilgilenir. Ulusal Kart, vatandaşlar arasında sosyal eşitsizliklere ve damgalanmalara neden olan bilgileri iptal etti” dedi.
Zohur Köyü Muhtarı Ebu Seif (47), “Bütün köylüler gelir kaynaklarını güvence altına almak için günlük işlere bağımlılar ve sokağa çıkma yasağı uygulandığında, bizler, günlük hayatımızı geçindirmek için çalışmak veya para biriktirmemiz gerekiyor. Ancak bazı kuruluşlar ve topluluk aktivistleri, krizin üstesinden gelmeye yardımcı olan gıda sepetleri sağlamaya devam etti” diyor.
BMMYK'nın uygulama ortağı olan Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC) dahil olmak üzere birçok uluslararası ve yerel kuruluş, vatandaşların ulusal kart sahibi olma haklarını garanti altına almak için çeşitli programlar tahsis etmiştir.
Hükümet kararlarına göre aşı olabilmek için nüfus cüzdanı, Irak vatandaşlık belgesi veya ulusal kart gibi resmi bir belgeye sahip olmak gerekiyor.
Roman yaşamının doğası ne olursa olsun Ümmü Selah'ın yaşadığı köyde şu anda bir sağlık ocağı var ve oradaki herkes hiçbir engel olmadan aşı olabiliyor.
