Duhok’ta yerinden edilmişler kampında yaşayan altı yaşındaki kız çocuğu, evlilik dışı doğması ve annesinin psikolojik sorunlar yaşamasından dolayı sahip olmadığı için okula gidemiyor.
jina altı yıl önce annesi Samira’nın (30) kendisiyle evlenmeye söz veren bir gençle ilişkisi sonucu dünyaya gelmiş.
Bu şahıs Samira'nın hamile olduğunu öğrenince onu terk etmiş ve evlenmeyi reddetmiştir.
Jina'nın doğum hikayesi
Ağustos 2014'te Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) mensupları Şengal’i ele geçirdiğinde, Samira'nın ailesi El Kahtaniye bölgesinden (Til Uzer) kaçarak Şengal Dağı'na sığındı.
O zamanlar 22 yaşında olan Samira, Şengal Dağı'nda altı gün geçirdikten sonra annesinden Kürdistan Bölgesi'ne gitmesine izin vermesini istedi.
KirkukNow’a konuşan Samira, “Şengal Dağı'nda hayat çok zordu, oradaki sıcağa ve diğer zorluklara dayanamıyordum, o sırada çok sayıda insan dağdan ayrılıyordu, annemden gitmeme izin vermesini istedim. Onlarda bana izin verdi. Duhok’un Zaho ilçesine geldim. Onlar Duhok’a kadar bana eşlik etti” dedi.
O dönem, Duhok yönetimi yerinden edilenleri Zaho'daki Şarya yerleşkesine nakletmeye karar verdi. Bir ay sonra yerinden edilen Ezidileri barındırmak için Şarya kampı adı altında bir kamp açılmasıyla Samira'da da bu kampta bir çadır sahibi oldu.
Aynı yılın sonunda, iki kadın Samira'yı çadırında ziyaret etti. Samira bunlardan birini kampta tanıdığını söylüyor ve ekliyor; “Bana, neden yalnız yaşıyorsun? Yakışıklı ve kibar bir genç adam var, evlenmek istiyorsan seni onunla tanıştıracağız dediler.”
Samira'nın onlara yanıtı, genç adamla tanışmaya hazır olduğu ve onunla evlenip evlenmeyeceğine karar vereceği yönündedir.
“Samira, birkaç gün sonra genç adamla tanıştım, konuştuk ve mahkemede benimle evlenirse onunla evlenmeyi kabul edeceğimi söyledim. O da bunu kabul etti ve isteklerimi karşılayıp birlikte yaşamak istediğini ifade etti” dedi.
“Ona her gün nikah için mahkemeye ya da din adamına gitmesini söylerdim ama bugün değil yarın diyerek her seferinde beni oyalıyordu”
Samira, 10 gün görüştükten sonra bu şahıs bir gün onu ziyarete giderek onunla düğün hazırlıkları hakkında konuşmuş.
Samira, “O gün bana yaklaşmak istedi ama bana dokunmasına izin vermedim” diyor.
Samira'ya göre, bu kişi çadırını ziyaret etmeye devam etti ve her seferinde onunla seks yapmak istedi.
Samira, “Bir gün geldi ve benimle mahkemede evleneceğine yemin etti, sonra iki ay o çadırda karı koca gibi birlikte yaşadık” dedi.
Duhok, 2020, Yerinden edilmiş Ezidilerin çoğuna ev sahipliği yapan Qadiya Kampı Fotoğraf: Hayri Ali
Samira, “Ona her gün nikah için mahkemeye ya da din adamına gitmesini söylerdim ama bugün değil yarın diyerek her seferinde beni oyalıyordu. Bazen acele ettiğim söyler bana kızar, bahaneler üretirdi” derdi.
Samira, tüm bunları ailesinin haberi olmadan yaptığını söylüyor.
“Hamile olduğumu söylediğimde yüzü asıldı ve ortadan kayboldu”
Samira, sevgiliyken erkek arkadaşının gelecekteki çocuklarına isim vermek için sürekli yeni isimler bulduğunu ve bunun kendisini memnun ettiğini ekledi.
Samira, “Eskiden çocuğumuz olursa mutlu olacağını ve evleneceğimizi düşünürdüm. Mart 2015’te Şarya kampındaki sağlık merkezine gittim. Test yaptırdım ve hamile olduğumu öğrendim” diye konuştu.
“Ona hamile olduğumu söyleyince bir anda yüzü değişti, üzüldü, sinirlendi ve bana hamilesin de ne demek dedi...Aynı günün akşamı bir çanta getirip eşyalarını toplamaya başladı. Nereye gittiğini sordum. Bana ablasının hastanede olduğunu ve durumunun kritik olduğunu, onu ziyaret edeceğimi ve sonra döneceğimi söyledi. Ona neden eşyalarını ve kıyafetlerini alıyorsun? diye sordum.
O günden beri Samira o genci bir daha görmemiştir, hatta o geceden itibaren cep telefonu bile kapalıdır.
Samira, “Durumdan bıktım. Birkaç gün çadırda kaldım ve kamp yönetimi durumumu öğrendi ama hayatımda hiçbir şey değişmedi. Kızımla birlikte bir kampta yaşamak isteyip istemediğimi sordular, ben de evet dedim ancak yaşadığım kamptan farklı bir kampa gitmek istediğimi söyledim” diyor.
İlk başta, Samira hikayesini bir sır olarak saklamaya çalıştı ve herhangi bir şikayette bulunmadı.
Günden güne karnı büyümeye başladı ve kamp sakinlerinin yorum ve dedikodularından kaçmak için çadırından dışarı çıkmadı.
Samira, "İki kez kürtaj olmaya çalıştım ama her seferinde pişman oldum. Bir gün kamp yönetiminin eşlik ettiği bir organizasyon beni ziyaret etti ve ilk kez onlara hikayemi anlattım" diyor.
Kamp yönetimi, Samira'nın başına gelenleri öğrendikten sonra, örgütler ve güvenlik yetkilileri ile koordineli bir şekilde, onu Duhok merkezindeki özel bir sığınma evine transfer etmeye karar verdi, Samira'nın adını bilmediğini, ancak merkezin “tehdit edilen kadınları barındırdığını” belirterek, “Çocuğumu da bu kampta doğurdum” diyor.
28 Ocak 2015'te kızını dünyaya getiren Samira, kızının şu anda yaklaşık 6 buçuk yaşında olduğunu söylüyor.
Kızının doğumunun ardından eski erkek arkadaşına dava açmaya karar veren Samira, örgüt ve güvenlik yetkilileriyle birlikte mahkemeye gittiğini söylüyor.
KirkukNow muhabiri, o dönemde kamp yöneticisi olan ve şu anda Duhok'ta yerel yönetimde görev yapan kişiyle iletişime geçmeye çalıştı ama aramalara cevap vermedi.
Samira, “Mahkemede yargıç bana o kişi hakkında bilgim olup olmadığını söyledi, ben de hayır dedim…Sonra kızımla kampta yaşamak isteyip istemediğimi sordu, evet dedim ama kampımı değiştirmek istediğimi söyledim” dedi.
Samira başka bir kampa taşındı - Samira'nın güvenliği için kampın adını belirtmiyoruz - Samira altı yıldır kızı Jina ile birlikte bu kampta yaşıyor.
Samira, “Birkaç kez intihar etmeye çalıştım çünkü sorunumu çözmekten vazgeçtim” sözlerini kullanıyor.
Duhok, 2019, Yerinden edilmiş Ezidilerin çoğunluğunun yaşadığı Kebertu kampı Fotoğraf: Ammar Aziz
Samira, hamilelik ve doğum hikayesini ailesinden sakladı, bu süre zarfında kampta kimse onu ziyaret etmedi ve hiçbirini de ziyaret etmedi.
Samira, “Bazen annem ve kız kardeşim beni telefonla arar” diyerek, “2014'te Şengal Dağı'ndan ayrıldığımdan beri, kızım 40 gününü tamamlayana kadar babam benimle hiçbir şekilde konuşmadı. Ona yaşadıklarımı anlattım ve o zamandan beri onlarla görüşmedim.”
Şu anda, Samira'nın ebeveynleri ve erkek kardeşleri de dahil olmak üzere ailesi Şengal’de yaşıyor.
Samira'nın erkek kardeşi Halil Haci muhabirimizle yaptığı telefon görüşmesinde, “Samira Şengal Dağı'ndan izinsiz ayrıldı. Babam defalarca gitmemesini istedi ama o umursamadı. Kız kardeşim Şengal Dağı'nda kalmaya dayanamadı, herkes aç ve susuzdu, çocuklar ekmek için ağlıyordu, o da sabrını yitirdi...Ama annem babam istememesine rağmen Samira'nın Kürdistan Bölgesi’ne gitmesine izin verdi” dedi.
“Ablamızın şu an psikolojik durumu kötü”
Halil, “Bu genç adam kız kardeşimi aldattı ve ona cinsel saldırıda bulundu" diyor.
Ablamız şu anda psikolojik olarak kötü durumda ve yalnızken psikolojik olarak iyi durumda değildi.
Kardeşi de dahil olmak üzere Samira'nın ailesinin sorusunu gündeme getiren ise, "Biri kampta böyle bir şeyi yapmaya nasıl cesaret etti? Nasıl olur da o kişi hakkında bilgi sahibi olmazlar?"
Halil Haci, ablasını neden yedi yıldır ziyaret etmedikleri ile ilgili soruları yanıtlamadı ve sadece, “Onu kampta hiç ziyaret etmediğimiz doğru, ancak karar verirse onu alacağız çünkü o suçlu değil” dedi.
Samira, annesi ve bir kız kardeşinin onunla iletişim kurduğunu diğer kardeşlerinin kendisiyle görüşmediğini söyledi.
Suçlu kim?
Samira'nın şu anda kızıyla birlikte yaşadığı kampın eski müdürü İbrahim Hadir, KirkukNow’a, “Samira kampa geldiğinden beri psikolojik durumu iyi değildi, güvenlikle yakın bir takibe aldık. Asayiş güçleri de dahil olmak üzere güçler, Samira davası hakkında, Hoteri yerleşkesinde ikamet eden zanlının kimliği hakkında bilgi sahibi olduk” dedi.
Ezidi çoğunluğunun yaşadığı Hotari, Tel Keif bölgesindeki Alqoş nahiyesinde yer almaktadır.
Aynı zamanda bir Ezidi olan ve yerinden edilmişler için kampları yöneten Şengal'deki Barzani Yardım Vakfı'ndan sorumlu olan kamp yöneticisi, “Sanıkların Irak'ı terk edip Avrupa’ya göç ettiklerini Duhok'taki Asayiş güçlerine söyledim” dedi.
Samira ve kızına kamp sakinleri ve bazı yardım kuruluşları yardım ediyor.
İbrahim Hadir, “Samira'nın davasını uluslararası kuruluşlara getirdik. İki Ezidi ve Müslüman aile Samira'nın kızını evlat edinmek istediklerini bile dile getirdiler ama o bunu kabul etmedi” diyor.
Samira'yı şahıs hakkında ilk tanıyan iki kadından biri sorguya çekildi.
Samira'ya göre, hakim karşısına çıkan kadınlar mahkemeye olanların ayrıntıları hakkında bilgi verdi.
Samira, "Hikâyenin ayrıntılarını hakim ve güvenlik görevlileri onu sorgulamadan önce anlattı, ancak kadının diğer konumu bilinmiyor" dedi.
Bu takibi yürütmek için KirkukNow, davaya bakan Duhok Asayişi ile birkaç kez temasa geçti, ancak ifade alamadı.
Ezidi Medya İşlerinden Sorumlu Emir Yardımcısı Cehor Ali Bey, davayla ilgili olarak, "Bu davanın detayları hakkında bilgimiz yok ve davayı takip etmek için kimse bize bir dava kaydetmedi" dedi.
6 yaşını dolduran Jina'nın bu yıl okula gitmesi gerekiyordu, ancak bir nüfus cüzdanı veya resmi bir belgesinin olmaması hem kendisi hem de annesi için sorun yarattı.
Geçen yıl Samira, kızıyla birlikte teyzesiyle Şengal’in Sinune nahiyesine gitti, ancak Irak hükümeti kontrol noktasından sorumlu kişiler ondan kızının kimliğini göstermesini istedi.
Samira, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Yalan söylüyorsun dediler, bu çocuk senin kızın değil, o durumdan çok zor kurtuldum. Diğer sorun şu ki nüfus cüzdanımda yazana göre hala bekarım. Şüphelerini dile getirdiler ve bana nasıl o zaman senin kızın diye sorguladılar. Kızımın okula gitmesini istedim ama kamp okulu yönetimi, kimliği olmadığı sürece onu okula kabul etmeyeceklerini söylediler.”
Ulusal Kart Yasasına göre, bir çocuk, bekar annelere bu hakkı vermeden babasının veya büyükbabasının adını taşır.
Çocuk Haklarına Dair Evrensel Sözleşmeye göre, her çocuğun eğitim hakkı vardır ve bunu yapmaktan alıkoymak, haklarının ihlalidir.
Irak Ulusal Kart Kanunu'na göre, çocuk babasının veya onun yaratılışının adını taşır, aksi takdirde kendisine herhangi bir resmi belge verilmez ve bunun sonucunda Jina kimlik kartı almaktan mahrum kalır.
"Benim adım annemin adı" kampanyasının organizatörlerine yönelik bir istatistik, Irak'ta 2014-2017 yılları arasında IŞİD militanları tarafından annelerinin tecavüzü sonucu dünyaya gelen 4 bin çocuk olduğunu ve kimlik kartlarının olmadığını gösteriyor.
Bu kampanya 25 Aralık 2018'de çok sayıda sivil toplum kuruluşu ve hukukçu ile Kürdistan Bölgesi Parlamentosu ve Irak Temsilciler Meclisi'nden birçok kadın üye tarafından (önceki ve şimdiki oturumlarda) duyuruldu.
Ebeveynleri bilinmeyen çocuklar için “uygun bir çözüm” bulmak amacıyla (2016) yılı için (3) sayılı Irak Ulusal Kart Kanununda özel bir değişiklik taslağı hazırlanması gerekiyor.
Irak Ulusal Kart Kanunu'nun 19. maddesinin ikinci fıkrasında, “Soyut kişinin adını, babasının adını, doğru dedesinin adını ve varsa soyadını içermesi halinde ad tam sayılır. Ancak (Benim Adım Annemindir) kampanyasının organizatörleri bu fıkranın aşağıdaki şekilde değiştirilmesini talep etmektedir: her iki taraftaki doğru dedenin adı ve varsa soyadı.”
Avukat ve kampanya üyesi olan Rajaw Mahmud daha önceki bir açıklamada, “Ulusal Kart Yasasına göre bir çocuk, babasının veya büyükbabasının adını taşır, ancak bu hakkı bekar annelere, örneğin ebeveynleri olmayan çocuklara vermez. Toplumsal sorunlar ya da mezhepsel farklılıklar nedeniyle bilinen veya IŞİD militanları tarafından annelerinin tecavüzüne uğraması sonucu doğanlar ya da anneleri yasal olarak IŞİD militanlarıyla evli olanlaın da akıbeti bilinmiyor. Bu çocukların okula gitmesi gereken bir dönemde babalarının akıbeti ve nerede olduğu bilinmediği için kayıt belgeleri verildi, bu yüzden bu kampanya ve çabalarımızın çoğu bu çocukların sorununu çözmek için çaba sarf ediyoruz” dedi.
Samira ve kızının yaşadığı kampın yöneticisi, "Çözüm Samira'nın biriyle evlenip kızın adını yeni babasının adına kaydettirmesi. Şu ana kadar kampa altı -yedi kişi gelip Samira ile evlenmek istedi. Mahkemede resmi olarak onunla evlenmek istiyorlar ama o evlenmeyi reddetti.Bu kıza ne biz ne de ilgili makamlar kimlik çıkaramıyoruz, çünkü yasaya göre babasının adının bilinmesi gerekiyor, çünkü yasa onun annesine atfedilmesine izin vermiyor” sözlerini kullandı.
Not: Çocuk, anne ve kamp yöneticisinin can güvenliklerinden dolayı rumuz isim kullanıldı
