Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) Oluşumlardan Sorumlu Bakanı ve Irak Türkmen Cephesi (ITC) Merkez Yürütme Üyesi Aydın Maruf, Kürdistan Bölgesi'ndeki toplulukların durumunu Irak'a kıyasla çok iyi olarak nitelendirerek, ülkede 18 eyaletinin hiçbirinde Türkmen vali olmadığını söyleyerek eleştirdi.
Aydın Maruf KirkukNow’ın sorularını yanıtladı…
KirkukNow: 3 yıldır bakanlık görevindesiniz. Kürdistan Bölgesi’ndeki toplulukların en belirgin sorunları nelerdir?
Aydın Maruf: Sorunları var, eğitim ve okullar da dahil olmak üzere çözmeye çalışıyoruz. Bazı bölgelerde yerel yönetime katılım konusunda sorunlar yaşıyorlar. Bazı bölgelerde arazi sorunları var, ancak hiçbiri siyasi değil, çoğunlukla kamu hizmetleri ve eğitim.
KirkukNow: Hangi toplulukların eğitim sorunları var?
Aydın Maruf: Kürdistan Bölgesi’ndeki ikinci etnik köken olarak Türkmen Milletidir.15'i Erbil'de ve üçü Kifri'de olmak üzere 18 okulu denetleyen Türkmen eğitim müdürlükleri olmasına rağmen ilçede hala müfredat ve sınav sorunları var. Son iki yılda hiçbir Türkmen öğrencinin lise sınavını geçmediğini fark ettik.
Kürtçe'den Türkmence'ye sınav sorularının çevrilmesindeki problemlerden dolayı bu konuya değinmek gerekiyor. Süryani eğitimi de aynı sorunları yaşıyor. Türkmen ve Süryaniler için örnek okulların açılmasını ve sayıca az oldukları için personel istihdamında özel muamele görmelerini talep ettik.
Irak hükümeti Türkmenlere haksızlık etti
KirkukNow: Irak Türkmen Cephesi’nin (ITC) Siyasi Bürosu üyesisiniz. Kürdistan Bölgesi'ndeki Türkmenlerin durumunun Irak'ın diğer bölgelerine göre daha iyi olduğunu düşünüyor musunuz?
Aydın Maruf: Kerkük'te veya Telafer’de bir Türkmen'e sorabilirsiniz, farklı görüşler olacaktır ama Erbil'deki bir Türkmen olarak Kürdistan Bölgesi'nde çok iyi olduğunu düşünüyorum. Bunun için var olan gerçekliğe güvenebiliriz. Örneğin; Kürdistan Bölgesi'nde bir Türkmen bakan var. Irak'ta üçüncü bir ulus olarak bir bakanımızın olmasını istiyoruz. Kürdistan Bölgesi’nin Türkmenlere adil davrandığına, Irak hükümetinin ise adil olmadığına inanıyoruz.
KirkukNow: Kürdistan Bölgesi'ndeki tüm toplulukların durumunun federal hükümetin kontrolü altındaki bölgelerden daha iyi olduğunu mu söylüyorsunuz?
Aydın Maruf: Kürdistan Bölgesi'nde iyi durumdalar ve Irak'tan daha iyi bir birliktelik var. Kürdistan Bölgesi, toplulukların haklarına daha fazla önem veriyor. Kültür, Eğitim ve Vakıflar Bakanlıkları ile Irak Kürdistan Bölgesi Başkanlığı temsilcileri var ve daha da önemlisi özgürce çalışıyorlar ve herhangi bir siyasi baskı altında değiller.
KirkukNow: IŞİD'e karşı savaş nedeniyle Kürdistan Bölgesi'ne kaçan Ezidiler ve Hristiyanlara din özgürlüğü sağlamak için ne yaptınız?
Aydın Maruf: Ezidiler, Hristiyanlar, Türkmenler, Şebekler, Kakeiler ve Bahailer dahil tüm topluluklar Kürdistan'da memnuniyetle karşılandı ve dinlerini özgürce yaşıyorlar. Bölgedeki silahlı milisler ve PKK’nın da halka yönelik tehdit nedeniyle yerlerinden edildiler ve evlerine dönemediler. Kürdistan Bölgesi ile Bağdat arasındaki Şengal anlaşmasına rağmen bunlar yaşanıyor.
KirkukNow: Araştırmamıza göre Ezidiler ve Hristiyanlar arasında bir göç dalgası var. Sizce bu göç dalgası nasıl engellenebilir?
Aydın Maruf: Biz denedik, görüştük onlarla. Bu iki toplumu korumalıyız. Bunun için Birleşmiş Milletler ile aynı çizgideyiz ama bu konunun siyasi bir yanı da var. Bu bölgelerde yasadışı silahlı grupların varlığı, Ezidiler ve Hristiyanların anavatanlarına dönüşlerini tehdit ediyor, bu nedenle normalleşmeye ihtiyaçları var ve bu bölgelerden silahlı grupların ortadan kaldırılması gerekiyor.
KirkukNow: Bu bölgeler federal hükümetin kontrolü altında, peki neden bu adımı atmıyor?
Aydın Maruf:Irak, bu bölgeleri silahlı gruplardan temizlemek konusunda ciddi değil.
Yasadışı silahlı gruplar, Ezidiler ve Hristiyanları anavatanlarına geri dönmelerini tehdit ediyor ve engelliyor
KirkukNow: Irak'ın çoğu yerindeki Bahai toplumu özgürce ibadet edemiyor. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Aydın Maruf: Bahailer, Irak'taki yerli bir topluluktur. Sınır dışı edilmemeliler ve yaşadıkları şehirlerde dini ayin yapma hakları var.
KirkukNow: Bazı Kürt parti yetkililerine göre 16 Ekim 2017 olaylarından sonra Kerkük ve daha birçok tartışmalı bölgede Araplaştırma süreci yaşanıyor. Sizce aynı tehdit Türkmenler için de geçerli mi?
Aydın Maruf: Araplaştırma yanlış ve riskli bir politikadır. Türkmen toplumu olarak buna karşıyız ve Türkmenler için de bir tehdit olacağına inanıyoruz. Bu nedenle tüm bileşenlerin bir arada olması gerektiğinden Araplaştırmaya karşıyız.
KirkukNow: Kürdistan Parlamentosu'ndaki Türkmen, Hıristiyan ve Ermeni topluluklarının kota sandalyeleri var. Sizce Kakailer de kota koltuklarını hak ediyor mu?
Aydın Maruf: Talep ettiler biz de taleplerini ilgililere ilettik. Hatta tüm etnik ve dini toplulukların temsil edilmesinden yanayız. Bu onların hakkıdır ve seçim yasasına dahil edilmelidir.
KirkukNow: Kürdistan Bölgesi seçim yasası ve değişikliği hakkında bir tartışma var. Türkmenlerin temel talebi nedir?
Aydın Maruf: Toplulukların bir seçim bölgesinde seçime gitmesinden ve özel oylamaya katılmamasından yanayız, çünkü değişiklik, bileşenler (azınlıklar) için kota koltuklarını kapsıyor.
