"Babam beni var gücüyle dövdü... Beni alıp bir nehrin sularına atacağına ve bacaklarımı keseceğine yemin etti”diyor 14 yaşındaki Kerküklü kız ve annesinden sonra evden ayrılan ikinci kişi oldu.
Ebeveynleri boşandığında dokuz yaşında olan İman, şu anda 14 yaşındadır. İman, 10 yaşındaki erkek kardeşiyle birlikte babası ve üvey annesiyle birlikte yaşıyordu ancak 4 Eylül 2023'te evden ayrıldı.
Babası, İman’ı okuldan alarak ilkokul beşinci sınıfa kadar okumasına izin veriyor.
"Annemin önünde beni sürekli dövüyordu. Çok sinirli, küfür eden bir insandı... Ondan çok korkuyorduk” diyen İman, sözlerine şöyle devam etti:
“Evimizde kavgasız bir gün geçmiyordu. Son kavgada babamın annemin elini dağladığını hatırlıyorum, bu yüzden annem evden ayrılmaya karar verdi ve ondan boşanana kadar dönmedi.”
İman, babasının kendisine ve kardeşine de şiddet uyguladığını, onlara işkence yaptığını söylüyor ve konuşmasına şunları ekledi:
“Babam bir gün eve geldi ve çok sinirlendi, nedenini bilmiyordum. Elimi dağladı ve bu beni çok üzdü. Beni suda boğacağına, elimi ve ayaklarımı keseceğine yemin etti. Beni görmek istemediğini söyledi.”
Bu tehditler eylül ayı başında geldi ve 4 Eylül'de İman, babasının sabah saat 07.00'de işe gitmesini fırsat bilerek evden çıktı ve ardından polise teslim oldu.
“Bazıları öldürülme korkusuyla ailelerinin yanına dönmeyi reddediyor”
İman'ın babası orduda çalışıyor. İlk eşinden (İman'ın annesi) ayrıldıktan sonra başka bir kadınla evlendi ve ondan bir çocuğu oldu.
İman, “Üvey annem ona erkeklerle konuştuğumu söylerdi, sonra babam da beni görmek istemediğini söyleyip duruyordu” diye konuştu.
İman'ın evden ayrıldığı gün Kerkük Polisi, İman'ı tehdit altında evlerini terk eden kız çocukları ve kadınlarla ilgili çalışmalar yapan bir sivil toplum kuruluşuna teslim etti.
Ekim 2022'de Kerkük il idaresinde kadın kalkınma dairesi başkanı İntisar Kerim, tehdit altındaki kadınlar için bir sığınma evinin yakında açılacağını söyledi
İman vakası, Kerkük'te kadın ve kızların istismara uğradığı onlarca vakadan biri olup, bu vakaları takip eden kuruluşun istatistikleri, tehditlere maruz kalma nedeniyle evden kaçan 18 vakanın kaydedildiğini gösteriyor.
İstismara uğrayan kadınlarla ilgili çalışmalar yapan Irak Al-Amal Derneği'nin (Hiwa Derneği) Kerkük Şube Başkanı Surud Ahmed, 18 vakanın çoğunlukla sosyal medyanın kötüye kullanılması nedeniyle aileleriyle sorun yaşayan genç kızlardan oluştuğuna dikkat çekti.
"Vakaları alıp kayıt altına aldıktan sonra istismara uğrayan kadın ve kızlarla konuşan psikolojik ve sosyal araştırmacılarımız var. Bazıları öldürülme korkusuyla ailelerinin yanına dönmeyi reddediyor. Biz de onları Erbil ve Süleymaniye’deki kadın sığınma evlerine yönlendiriyoruz” diyen Surud Ahmed, “Karşılaştığımız en büyük sorun Kerkük'te barınacak yer olmaması, bu yüzden onları Erbil ve Süleymaniye'ye göndermek zorunda kalıyoruz.”
Bu durum, Kerkük yönetiminin yıllardır İl Emniyet Müdürlüğü'nün görevleri çerçevesinde şiddete maruz kalan kadınlar için özel bir sığınma evi açılması konusunda ısrar ettiği bir dönemde geldi.
Kerkük Valiliği Kadınları Güçlendirme Daire Başkanı İntisar Kerim, Ekim 2022'de yaptığı açıklamada, istismara uğrayan kadınlara hizmet amaçlı sığınma evinin yakında açılacağını söyledi.
KirkukNow'a konuşan Kerkük Polisi Sözcüsü Yarbay Amir Nuri Şiwani:
"Bu tür herhangi bir vakayı toplum polisine iletiyoruz ve onlar da buna karar veriyor. Karşılaştığımız sorun, istismara uğrayan herhangi bir kadını bölgemize kabul edemememizdir. Barınak inşaatı ve tedariğinin tamamlanmasına rağmen barınma imkanı yok.Bazı rutin prosedürler bu vakaları almamızı engelliyor.”
“Mağdur kadınların aileleri için, davaların mahkemeye taşınması durumunda yaşananlar daha da karmaşık hale geliyor”
Yarbay Amir Nuri Şiwani, “Toplum polisi genellikle sorunları kabile uzlaşması yoluyla çözmeye çalışıyor, çünkü istismara uğrayan kadınların aileleri için bu sorunlar, davaların mahkemeye taşınması durumunda daha da karmaşık hale geliyor. Örneğin; bir kadın evden kaçması, kocasının veya babasının tutuklanması gibi...” dedi.
“Bana uygulanan şiddeti kabullenmek zorunda kaldım... Sorunlarımızın bilinmesini istemedim, babam ve ağabeyim sessiz kaldı”
Şiwani, mahkemelere alternatif çözümlerle ilgili olarak da, "Onlardan kızlarına veya eşlerine kötü davranmayacaklarına dair yazılı bir taahhütname yazmalarını istiyoruz” sözlerini kullandı.
Kerkük Polis Sözcüsü, kadın ve kız çocuklarının ailelerine döndükten sonra güvenliklerinin sağlanmasına ilişkin; “Onları sürekli izliyoruz. Herhangi bir zarara uğramaları durumunda onlara yardımcı olmak için başka prosedürlerimiz var” diyor.
Tehdit edildiği için kocasını terk eden Şema Muhammed (26), babası onu zorla evlendirdiğinde 18 yaşındaydı. İki çocuk annnesi Şema, bu yılın şubat ayında evinden ayrılarak, Kürdistan Bölgesi'ndeki bir kadın sığınma evinde yaşamını sürdürüyor.
Şema, Kirkuk Now'a yaşadıklarını şöyle anlattı:
“Evliliğimizin ilk yılında hayatımız sorunsuzdu ancak zamanla davranışları değişti ve beni dövmeye, hakaret etmeye başladı. Annem hayatta olmadığı için ben bunu yaptım. Eve dönüp eşimle yaşamak istemiyorum. Babam, bu yüzden bana uygulanan şiddeti kabul etmek zorunda kaldım... İnsanların sorunlarımızı bilmesini istemedim, babam ve ağabeyim sessiz kaldı.”
Eşi inşaat işçisi olan Şema'nın kiralık evde yaşadığını söyleyerek, “Kazandığı parayı alkollü içki almak için harcıyordu ve sarhoş olarak gelip beni ve çocuklarımı dövüyordu... Kendisiyle arasında sık sık tartışmalar yaşadık ve ev sahibi bizi evden atıldık” dile getirdi.
Eşler arasındaki ilişkiler, kocanın Şema'dan boşanma davası açıp çocuklarıyla birlikte babasının evine dönmesini istediği bu yılın başından bu yana kötüleşti.
Şema, geri dönmeye karar veriyor ve ekliyor: “Kocam beni tehdit etti ve geri dönmen gerektiğini söyledi.”
Kocasının evini terk ettiğini ve ardından sekiz kez ona döndüğünü dile getiren Şema, son kez de babası ve karısının ondan bir daha geri dönmemesini istediğini söylüyor.
Şema, “Bu yılın şubat ayında, sabah saat 03.00'te eşim eve sarhoş geldi. Bıçak çıkardı ve beni öldüreceğini söyledi. Sabah erkenden çocuklarımla birlikte evden gizlice çıktım” dedi.
Şema ve çocukları, polis ve kadın hakları örgütleri tarafından şu anda ikamet ettiği Kürdistan Bölgesi'ndeki bir kadın sığınma evine yönlendirildi ancak hayata halen olumsuz bakıyor.
Kocasına karşı dava açan Şema, “Sadece bir ay hapiste kaldıktan sonra kefaletle serbest bırakıldı” diyor.
“Sadakatsizlik, şiddet, madde bağımlılığı ve sosyal ağların kötüye kullanılması ana nedenlerdir”
Surud Ahmed, “Sorun şu ki, evlerini terk eden istismara uğramış bazı kadınlar geri döndüklerinde daha fazla şiddete maruz kalıyor” diyor.
Ahmed, “Çözüm ailelerin çocuklarına mutlak özgürlük vermemesi ve aynı zamanda onları eve kapatmamasıdır. Sosyal medya kullanımlarına kısıtlama getirilmeli. Babalar ve anneler çocuklarına daha fazla ilgi göstermeli ve onlara zaman ayırmalıdır. Nitekim yeterli zamanları var”dedi.
Kerkük'te sığınmaevi sıkıntısının resmi kurum ve kuruluşlar açısından sıkıntı yarattığını ifade eden Surud Ahmed, “Her şehirde kadın sığınma evi olursa, onları başka bir şehre göndermek zorunda kalmadan diyalog yoluyla sorunları çözebiliriz, bu da kapsamın daralmasına neden olur" diyerek, kız veya istismara uğrayan kadın ile ebeveynleri veya "kocası" arasındaki diyalog kurulması gerektiği görüşündedir.
Irak Amal (Umud) Derneği davalar için avukat sağlamanın yanı sıra psikolojik ve sosyal araştırmacılar da sağlıyor. Bütün bunlar sorunların çözülmesi ve istismara uğrayan kadının sığınmaevinde kalmaması için yapılıyor.
İstismara uğrayan kadın vakaları üzerinde çalışan sosyal araştırmacı Şoxan Ömer, kız çocuklarına ve kadınlara ilişkin 18 vakanın resmi olarak kayıt altına alındığını, adı geçmeyen veya polise ya da mahkemelere sevk edilen onlarca başka vakanın bulunduğunu söyledi.
Şoxan, “Çalışma alanıma bakıldığında, şiddet nedeniyle evini terk eden kadınların vakalarının bu yıl arttığını düşünüyorum. Evlilikte sadakatsizlik, duygusal ilişkiler, madde bağımlılığı ve sosyal medya ağlarının kötüye kullanılması ana nedenler arasında yer alıyor” dedi.
Bir kuruluş sorunumu çözüp beni babama iade etmeye çalışıyor, babam da dönmemi kabul ettiğini söylüyor ama beni öldürmesinden korkuyorum
Al Amal Derneği tarafından kaydedilen toplam 18 vakanın altısı 15 ila 20 yaşları arasındaki kadın ve kızları içeriyor. Bunlardan 10'u ailelerinin yanına dönmeyi reddederek sorunları çözülene kadar sığınma evlerine yönlendirildi.
Şoxan, "Bazı ebeveynlerin sorumluluk duygusu var. Aile bir sorunla karşılaştığında bizimle iletişime geçip sorunun çözümü için yardım istiyor" dedi.
Kürdistan Bölgesi'nde bir kadın sığınma evinde yaşayan İman, özellikle babasına dava açıp onu bir süre tutuklattıktan sonra ailesinin yanına dönmeyi reddediyor.
İman'a göre, “Bir kuruluş sorunumu çözüp beni babama iade etmeye çalışıyor, babam da dönüşümü kabul ettiğini söylüyor ama beni öldürmesinden korkuyorum” sözlerini kullandı.
Not: İman ve Şema takma adlardır
