Haftada iki kez, yaklaşık 7 saat boyunca uzun kuyruklarda bekleyen, dönüş işlemlerini tamamlamadan, sürgündeki hayatına son veren Haydar Murad, göçmen bürosu önünde yaşanan kalabalık içinde ayakta kalmak için zor dayanıyor.
Irak Göçmen ve Mülteci Dairesi, aşırı kalabalık ve protestolar nedeniyle 10 Temmuz'dan bu yana faaliyetlerini askıya aldı.
Yıllardır Şengal’den yerinden edilmiş olan Haydar Murad, KirkukNow'a şunları söyledi:
“Sabah erkenden iki kez ofise gittim ve güneşin altında altı ila yedi saat kalmasına rağmen kapanış mektubunu alamadım.”
Irak Göç ve Mülteciler Bakanlığı (MIR), Duhok'taki ofisinin askıya alınmasından bir gün önce, 9 Temmuz'da yapılan açıklamaya göre, 637 ailenin geri dönüşünü yalnızca bir günde tamamladı.
Duhok'taki Irak Göçmenlik Bürosu Müdürü İskandar Muhammed Amin, KirkukNow'a, kalabalıklar ve protestoların ardından 10 Temmuz'da mülteci geri dönüş işlemlerini askıya alma kararının geçici olduğunu söyledi. Mültecilerin geri dönüşünü kolaylaştıracak yeni kararlar ve tedbirler.
Duhok/ 2024/ Geri dönüş işlemlerinin tamamlanması ve mültecilere maddi yardım sağlanması Fotoğraf: Göç Bakanlığı
Kürdistan Bölgesi'nde 600 binden fazla mülteci var; Kürdistan Bölgesel Hükümeti Ortak Kriz Koordinasyon Merkezi'nin istatistiklerine göre, iç göçmenler bazıları Duhok'taki 16 mülteci kampı da dahil olmak üzere yaklaşık 26 kampta ve çoğu Ninova'dan, özellikle Şengal bölgesinden ve Ezidi toplumundan olmak üzere yaklaşık 26 bin aile yaşıyordu.
Haydar Murad, “Mülteci vakalarını kapatmak için birçok prosedür var ve onların (göçmenlik bürosu) insanlara daha fazla yardım etmesi gerekiyor”dedi.
Irak Göç ve Mülteciler Bakanlığı, mültecilerin geri gönderilmesi ve Kürdistan'daki kampların kapatılması amacıyla ev eşyaları, istihdam ve sosyal yardım maaşları gibi diğer ayrıcalıkların yanı sıra mali yardımı 1,5 milyon dinardan 4 milyon dinara çıkardı.
10 yıldır Zaho'daki Baced Kendala kampında yaşayan Ezidi mülteci kadın Nure Süleyman henüz geri dönmediğini belirterek,“Göçmen bürosunda çok fazla kalabalık olduğunu biliyoruz ama Şengal’de yok edilmesinin tek nedeni bu değil. ve artık ikamete uygun değil” diye konuştu.
KirkukNow’ün daha önce yapılan araştırmalarına göre, mültecilerin bir kısmı güvenlik istikrarının olmaması, hizmet eksikliği ve iş imkanlarının olmaması nedeniyle geri dönmek istemiyor. Son süreçte Irak hükümeti Bakanlar Kurulu'nun bu konuda endişeleri çözmeye yönelik çalışmaları yoğunlaştı.
Süleymani/Temmuz 2024/Mültecilerin dönüşü ve kapatılmasının ardından Aşti kampı. Fotoğraf: Göç Bakanlığı
"Göç Bakanlığı, personelimizin geri dönüş sürecini tamamlamak üzere kampa girmesine izin vermek için İçişleri Bakanlığı ile görüşmelerde bulunuyor, bu da ofis önündeki kalabalığı azaltacak"
Irak Göç Bakanlığı, birçok açıklamasında mültecilerin geri dönüşlerinin önündeki engellere değinerek Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ni suçladı. Yetkililer ise, mültecilerin dönüşünü tamamlamak için kampa girmesine izin vermiyor.
Süleymaniye'de dört mülteci kampı bulunuyordu. Bunlardan sonuncusu bakanlığın bu yıl 11 Temmuz'da kapattığı Arbat ilçesindeki Aşti kampı idi.
Kürdistan Bölgesel Hükümeti'nin Duhok'taki Göç ve Kriz Müdahale Bürosu Müdürü Pir Diyan Cafer, “Göç Bakanlığı ekiplerinin kamplarda çalışmasını engellemedik tam tersine çok yardımcı olduk" dedi.
Her mülteci aileye göç bürosuna gitmeden önce kamp yönetiminden resmi bir mektup verilecek.
Kamplardaki uluslararası kuruluşların çoğunun çalışmalarının sona ermesi nedeniyle Kürdistan Bölgesi'ndeki mülteciler maddi yardım ve günlük ihtiyaç eksikliğinden, içme suyu eksikliğinden sağlık gibi hizmetlerin eksikliğine kadar çeşitli sorunlar yaşıyor.
Duhok/ 2024/ Mülteci vatandaş evini toplayıp memleketine dönüyor Fotoğraf: Göç Bakanlığı
Cafer, "Bağdat ile Kürdistan Bölgesi arasında sıkışıklık sorununun ve mültecilerin dönüşünün tamamlanması sorununun çözümü için bir komite oluşturulacak ancak henüz bir toplantı yapılmadı ve kararların ve prosedürlerin ne olacağını bilmiyoruz” dedi.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi (KBY), kampların kapatılmasından yana olmadığını defalarca vurguladı.
Buna cevaben Göç Bakanlığı, kampların bölgeye göre kapatılması kararının duruşma tarihi olarak 11 Ağustos olarak uygulanması için Federal Mahkeme'ye başvurdu.
Kamptaki 10 yaşındaki mülteci Faysal Xeleff geri dönmeye çalışıyor ancak adı Göç Bakanlığı kayıtlarında yer almıyor ve geri dönüş yardımından mahrum kalmaktan korkuyor.
Bu yılın başından bu yana Faysal gibi 1000'den fazla aile bakanlığın sistemine kayıtlı değil. Muhammed'e göre, sorunu çözmeye çalışıyorlar ve geri dönüş hibesinden herkes yararlanacak. 4 milyon dinar ve geri dönüş hibesini aldılar.
Uluslararası Göç Örgütü'ne (IOM) göre, Irak genelinde altı milyon kişi IŞİD'e karşı mücadele ve askeri operasyonlar (2014-2017) nedeniyle yerinden edildi. Bu kişilerin daimi ikametgahları bulunmuyor.
