"بیری ئاوی گوندەكەمان خەریكە وشكدەبێت، ئاوی خواردنەوە بۆ خۆمان بە ئەستەم دەستدەكەوێت، چ جای بۆ ئاژەڵ و كشتوكاڵ"، عائیشە عەبدوڵا، دانیشتوی گوندی پیازەجاڕ لە گەرمیان، بەمشێوەیە لە سیمینارێكی تایبەت بە لێكەوتەكانی گۆڕانی ئاوهەوا قسەی كرد.
عائیشە جەختیكردەوە لەوەی ئەو دۆخە روبەڕوی دڵەڕاوكێ و كێشەی كردونەتەوە، بەڕادەیەك بیر لە كۆچكردن دەكەنەوە، "بیر لە بژێوی منداڵەكان و دابینكردنی پێداویستییەكانیان دەكەینەوە، كەمبونەوەی ئاو ژیانی تاڵكردوین".
ئەو لەو سیمینارە كە لەلایەن تۆڕی رۆژنامەنووسانی ژن بۆ روماڵکردنی ژینگەیی - کەرکوک ناو، رێكخرابوو، زیاتر جەختیكردەوە لەوەی ئەوان زۆرترین پریشكی ئاگری گۆڕانكارییە ژینگەییەكانیان بەردەكەوێت.
سیمینارەكە تایبەت بوو بە لێكەوتەكانی گۆڕانی ئاووهەوا و پرسی ژینگە بۆ ژنانی لادێ.
لەیلا ئەحمەد، یەكێك لە رێكخەرانی تۆڕی رۆژنامەنووسانی ژن بۆ روماڵکردنی ژینگەیی - کەرکوک ناو، وتی "سیمینارەكە تایبەت بوو بەوەی گۆڕانی ئاووهەوا چ لێكەوتەیەكی لەسەر ژنانی لادێ هەیە و هۆشیارییە ژینگەییەكان چین بۆ كەمكردنەوەی لێكەوتەكان".
عائیشە عەبدوڵا كە دایكی شەش منداڵە و خۆی و هاوژینەكەی تاكە بژێویان كشتوكاڵ و ئاژەڵدارییە، دەڵێت خەریكە بەهۆی وشەكاڵییەوە تەواو بێئومێد دەبن، "پارە لە باخەڵماندا نەماوە، هەرشتێك دەستی بۆ دەبەین زەرەر دەكەین، هەموو هۆكارەكەی ئەوەیە ئاو دەستناكەوێت تا بەباشی كشتوكاڵ و ئاژەڵداریی بكەین، ئاوی خورادنەوەی گوندەكەشمان زۆر كەمیكردووە و خەریكە وشكدەبێت".
بەو هۆیەوە لە دەیان سەر ئاژەڵەوە خێزانی عائیشە تەنیا سێ بزنیان هێشتۆتەوە، چونكە بەهۆی كەمی بارانبارینەوە لەوەڕگا نەماوە، "وازمان لە بەرهەمهێنانی بامێ، بیبەر، تەماتە و خەیاریش هێناوە، ئەوانە ئاوی زۆریان دەوێت"، لەكاتێكدا سەرچاوەی بژێوی خێزانەكە بون تا چەند ساڵێك لەمەوبەر.
رێژەی بارانبارینی ئەمساڵ تا 4ی نیسان، لە قەزای قەزای كەلار وەك مەڵبەندی ئیدارەی گەرمیان تەنیا 219ملم بووە، ئەوەش 135 ملم كەمترە لە ساڵی رابردوو كە 355ملم باران باریوە.
ئەوە جگە لە كاریگەریی لەسەر كشتوكاڵ، دەبێتەهۆی كەمبونەوەی ئالیك و لەوەڕگا بۆ ئاژەڵ، هەر بەو هۆیەوە عائیشە وتی "ئاژەڵەكانمان هەرزانفرۆش كرد".
لەیلا ئەحمەد وتی "باسی بەكارنەهێنانی سفرەی سەفەری و كەلوپەلە پلاستیكییەكانمان كرد كە پیسكردنی ژینگە و گۆڕانی ئاووهەوا خێراتر دەكەن، لەگەڵ جەختكردنەوە لە بایەخدان بە سەوزایی، هەموو ئەمانە دەبنەهۆی بەرزبونەوەی پلەی گەرمی و دواجار كەمبونەوەی سەرچاوە ئاوییەكان هاوتەریب لەگەڵ كەمی بڕی بارانبارین، ئەوەش راستەوخۆ كاریگەریی دەبێت لەسەر بێكاری و كۆچكردن لە گوندەوە بۆ شار، جگە لە بڵاوبونەوەی نەخۆشی جۆراوجۆر".
سمینارەكە لە گوندی پیازەجاڕ بەدوری 32كم لە ناوەندی كەلار بەڕێوەچوو، 10 ژن و كچ بەشداربون.
نەزیرە محەمەد (58 ساڵ)، بەشداربویەكی تری سیمینارەكە وتی "لەوەتەی هەم لەم گوندە بە ئاژەڵدارییەوە سەرقاڵین و تا ئەم چەند ساڵە وشكەساڵی مەترسیداری لەمشێوەیەم نەبینیوە، هەر بۆیە 200 سەر مەڕمان هەبوو، ئێستا بۆتە 50 سەر، یان لەناوچون، یان هەرزانفرۆشمان كردون".
وتیشی "ئەمە وایكردووە نەتوانین بژێوی منداڵەكان دابین بكەین، منداڵەكان ناتوانن بەباشی بخوێنن، خەمی ئەوە هەموی بۆ ئێمەی ژنانە، بیركردنەوە لە بژێوی ژیانی تاڵكردوین".
وتیشی "دەستمان بە باشی بە ئاوی پاك ناگات، بۆ ئەوەی ئاومان دەستبكەوێت دەبێت بیری زۆر قوڵ لێبدەین".
تۆڕی رۆژنامەنووسانی ژن بۆ روماڵکردنی ژینگەیی - کەرکوک ناو، كە بایەخ بە روماڵكردنی پرسە ژینگەییەكان و بڵاوكردنەوەی هۆشیاریی ژینگەیی دەدات، لە كانونی دووەمی 2025 دامەزرا و 18 رۆژنامەنوسی مێینە ئەندامن تیایدا.
دامەزراندنی تۆڕەكە، لە چوارچێوەی پڕۆگرامی فراوانكردنی رۆڵی رۆژنامەنوسانی ژن لە روماڵكردنی ژینگەییدا هات، پڕۆگرامەكە ساڵی رابردوو لەلایەن دامەزراوەی (كەركوك ناو)ەوە جێبەجێكرا، ئەوەش بە پاڵپشتی دارایی وەزارەتی دەرەوەی كۆماری ئەڵمانیای فیدراڵ.
