یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان، زنجیرەیەك كۆبونەوە و هەوڵی چڕی دەستپێكردووە لەپێناو گەڕاندنەوەی پێشمەرگە و هێزە ئەمنییەكانی تری بۆ قەزای خانەقین، ئەوەش لەڕێی دروستكردنی ژورێكی ئۆپەراسیۆنی هاوبەش. بەڵام پێناچێت بەئاسانی قبوڵبكرێت.
ئەو هەوڵە نوێیەی یەكێتی هاوكاتە لەگەڵ زیادبونی حاڵەتەكانی توندوتیژیی دژی هاوڵاتیان لەلایەن چەكدارانی نەناسراوەوە بەتایبەت گوندنیشنانی قەزای خانەقین، كە لە دوو ساڵی رابردودا تەنیا لە ناحیەی جەلەولا لانیكەم هەزار خێزانی كورد بەرەو خانەقین و هەرێمی كوردستان كۆچییان كردووە.
دۆسیەی گەڕانەوەی پێشمەرگە بۆ خانەقین
هەفتەی رابردوو فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی عیراق، زنجیرەیەك كۆبونەوەی لە بەغدا و دیالە لەگەڵ سەرۆك كۆمار، وەزیری ناوخۆ، لێپرسراوانی حكومیی و ئەمنی رێكخست كە ئامانج لێی بەشداریكردنی پێشمەرگە و هێزەئەمنییەكانی تری هەرێم بون لە دۆسییەی ئەمنی قەزای خانەقین.
شێرکۆ میروەیس، ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان و ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق، بە (كەركوك ناو)ی وت "هەموو كۆبونەوەكان لەپێناو ئەوە بون چۆن ئارامی بۆ خەڵكی قەزاكە بگەڕێنینەوە، بەتایبەت گوندەكان، چونكە لەبەردەم مەترسی گەورەدان و ژیانیان پارێزراو نییە".
"توندوتیژییەكان، ئێستا مەترسین بۆ ناوەندی شار، پێشتر تەنیا مەترسی لەسەر دەوروبەر هەبوو". شێركۆ كە خۆی بەشداربووە لە كۆبونەوەكان وەك نوێنەری خانەقین، زیاتر وتی "لە هەندێک ناوچە نزیکەی یەک کیلۆمەتر بۆشایی ئەمنی هەیە لە نێوان هێزە ئەمنییەکانی عیراق و هێزەکانی پێشمەرگە لە سنوری خانەقین".
توندوتیژییەكان، ئێستا مەترسین بۆ ناوەندی شار
داواكاریی یەكێتی ئەوەیە کە ژوری ئۆپەراسیۆنی هاوبەش دروستبکرێت، لە نێوان هەرێم و بەغدا لە ناوچەکانی جێناكۆك و وەك پێش هاتنی داعش بۆ عیراق، هەروەها بازگەی هاوبەشیش دروستبكرێت و پێشمەرگە رۆڵی سەرەكی هەبێت.
ئەو داواكارییە لەكاتێكدایە تەنیا لە هەفتەی رابردودا، شەش هاوڵاتی كورد و کارمەندی هێزە ئەمنییەکان کوژراون و دەیان دۆنم زەوی دانەوێڵەی جوتیاران سوتێنراون.
كێ توندوتیژیی دەكات؟
لێپرسراوانی یەكێتیی نیشتیمانیی كوردستان، گومانیان لە كردەوەكان هەیە و پێیانوایە بەشێكی زۆری ئەو كردەوانە لەژێر ناوی چەكدارانی داعشدا دەكرێت، ئەگینا گروپی ترن و "كورد دەكەنە ئامانج".
شێرکۆ میروەیس، وتی "گوماندەکەین کۆمەڵێک گروپ و کەس کە پێشتر داواکراو بون و رابردویەكی باشیان نییە و تەنانەت لە جەلەولا هەندێكیان پەیوەندییان لەگەڵ داعش هەبوو، بەشێك بن لەو هێرشانە".
ئەو زیاتر وتی "خەڵك هەیە بەڕۆژ پاسەوانی بارەگای هێزی تر بووە، شەوان توندوتیژیی و هێرشدەكاتەسەر خەڵك"، بەبێ ئەوەی ناوی ئەو هێزانە بهێنێت.
خەڵك هەیە بەڕۆژ پاسەوانی بارەگای هێزی تر بووە، شەوان توندوتیژیی و هێرشدەكاتەسەر خەڵك
یەكێتی كە سەرقاڵی لێكۆڵینەوەیە لەو روداوانە، جەختدەكاتەوە لەوەی ئامانج لەو هێرشانە چۆڵكردنی گوندەكانی خانەقینە لەلایەن كوردەوە.
بەپێی ئامارێكی (كەركوك ناو) لە دوای روداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەری 2017ەوە، شەش گوند لە خانەقین بە تەواوی چۆڵكراون و دەیانی تریش بەشێك لە خێزانەكان بەرەو شار كۆچییان كردووە.
لەو توندوتیژییانەی هەفتەی رابردوو داعش بەرپرسیارێتی خۆی لە هیچ هێرشێك رانەگەیاندووە. ئەوەش بەشێكی ترە لە گومانی یەكێتی بەوەی لایەنی تر بەو هێرشانە هەستابن.
ناڕەزایی دژی هەوڵی یەكێتی
رۆژانی 19و 20ی ئایار بەشێك لە عەشیرەتی كرویی لەجەلەولا، لە خۆپیشاندانێكدا ناڕەزاییان نیشاندا دژی هەوڵەكان بۆ دروستكردنی ژوری ئۆپەراسیۆن كە تیایدا پێشمەرگە بەشداربێت.
بەشێك لە چەكدارانی ئەو عەشیرەتە لە ساڵی 2014 روبەڕوی هێزەكانی پێشمەرگە وەستانەوە، كاتێك پێشمەرگە ویستی ناحییە لە چەكدارانی داعش پاكبكاتەوە. بەو هۆیەوە ژمارەیەكیان لەلایەن دادگای بەعقوبەوە داواكراون.
خۆپیشاندەران كە رێگای جەلەولا خانەقینیان بۆ ماوەیەك داخست، لە بەیاننامەیەكدا جەختیانكردەوە كە نابێت پێشمەرگە بەشداربێت لەگرتنەدەستی دۆسییەی ئەمنی ناوچەكە.
چەكدارانی ئەو عەشیرەتە، كە بەشێكیان لایەنگری عەسائیب ئەهلولحەقن، لە 16ی ئازاری ئەمساڵەوە دەرگای ناحیە جەلەولایان داخستووە و داوای دورخستنەوەی بەڕێوەبەری ناحیە دەكەن.
یەعقوب لهێبی، بەڕێوەبەری ناحیەی جەلەولا – كە بە پشتیوانی یەكێتی و بەر لە 16ی ئۆكتۆبەر ئەو پۆستەی وەرگرتووە-، بە (کەرکوک ناو)ی وت "کۆمەڵێک کەسایەتیی و گروپی چەکدار جموجۆڵیان دەستپێكردووە دژی هەوڵەكان بۆ ئاساییكردنەوەی دۆخی ناوچەكە و پێكهێنانی ژورێكی ئۆپەراسیۆنی هاوبەش".
کۆمەڵێک کەسایەتیی و گروپی چەکدار جموجۆڵیان دەستپێكردووە دژی هەوڵەكان بۆ ئاساییكردنەوەی دۆخی ناوچەكە
لهێبی، كە خۆی لە پێكهاتەی عەرەبە، وتی " لە 16ی ئازارەوە ناتوانم بچمەوە سەر كارەكەم و لە دەرەوەی جەلەولا كاروباری هاوڵاتیان راییدەكەین، چونكە دەرگای بەڕێوەبەری ناحیەیان داخستووە".
بەپێی وتەی ئەو 1100 خێزان لە سێ ساڵی رابردودا جەلەولایان بەجێهێشتووە.
هێزی زیاتر رەوانەی خانەقین دەكرێت
لەگەڵ دەستپێكردنەوەی هەوڵەكانی یەكێتی، فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی دیالە و حەشدی شەعبی، بڕیاریاندا هێزی زیاتر رەوانەی خانەقین بكەن.
دیار شەوکەت، بەڕێوەبەری پۆلیسی خانەقین، بە (كەركوك ناو)ی وت "لە 17ی ئایار، لە پارێزگای دیالە كۆبونەوەیەكی تایبەت لەسەر دۆخی ئەمنی خانەقین بەڕێوەچوو و تیایدا فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی دیالە بڕیاریدا ١٥٠ سەربازی تر بۆ خانەقین زیادبكات، هەروەها فەرماندەی میحوەری باكوری حەشدی شەعبی وتی كە پێنچ خاڵی سەربازیی لە دەوروبەری خانەقین زیاد دەكەین".
بەڵام لەو كۆبونەوانەدا هیچ لایەنێكی حكومەتی هەرێم و یەكێتی تیایدا بەشدارنەبون.
شێرکۆ میروەیس، لەوبارەیەوە وتی "دۆخەکە بە زیادکردنەوەی هێزی ئەمنی چارەسەر ناکرێت، بەڵکو پێویستی بە هەماهەنگی هەیە لە نێوان حکومەتی هەرێم و حکومەتی ناوەند".
زیاتر وتی "باشترین شت بەلای ئێمەوە تەنیا ژوری هاوبەش و بازگەی هاوبەشە، ئەگینا ژیانی هاوڵاتیان پارێزراو نابن... دەمانەوێت رێككەوتنی بەر لە ساڵی 2014 كارابكرێتەوە".
بەپێی ئەو رێككەوتنە كە لەنێوان هەرێم و حكومەتی فیدراڵدا هەبوو، هێزەئەمنییەكانی هەردولا بە هاوبەشی دۆسییەی ناوچەكانی جێناكۆك دەگرنە ئەستۆ. ئەوەش لەدەستوری عیراق رێگەپێدراوە.
ئەو هەوڵە نوێیانەی یەكێتی تاكلایەنانەیە، هەرچەندە هەوڵی هاوشێوەش دوو ساڵە لەلایەن وەزارەتی پێشمەرگەوە دەدرێت و سەركەوتوو نەبووە.
پێكهێنانی ژورێكی ئۆپەراسیۆنی هاوبەش، بۆتە خواستی كورد لە كەركوك و ناوچەكانی تری جێناكۆكیش، بەڵام هێشتا ئەنجامینەبووە.
