لێپرسراوانی كەناڵی ئاسمانیی زووم، لەگەڵ داواكردن بۆ یەكلاییبونەوەی چارەنوسی كەناڵەكەیان، جەختدەكەنەوە لەوەی نابێت هەمان مامەڵەی كەناڵی ئای پڵەس لەگەڵ ئەواندا دوبارە بكرێتەوە، "كەناڵەكە هی یەكێتی نییە تا چۆنیان بوێت وا مامەڵەی لەگەڵدا بكەن"، بەڵام لێپرسراوی لقی سلێمانی سەندیكای رۆژنامەنوسان دەڵێت "هێزە ئەمنییەكان لێكۆڵینەوە لە خاوەندارێتی كەناڵەكە دەكەن و رەنگە لەم چەند رۆژەدا ئەو پرسە یەكلاییبێتەوە".
هێزێكی ئەمنی لە سلێمانی تەواوی كەلوپەل و پێداویستییەكانی كەناڵی ئاسمانیی زووم-یان بۆ شوێنێكی نادیار گواستۆتەوە، ئەوەش دوای ئەوەی بە چەك و ئۆتۆمبێلی سەربازییەوە، هەڵیانكوتایەسەر كەناڵەكە و كۆتاییان بە پەخشەكەی هێنا؛ كەناڵەكە كە نزیكەی 200 كارمەندی هەیە دیار نییە چارەنوسیان بەكوێ دەگات.
ئیدارەی كەناڵی ئاسمانی زووم كە لاهور شێخ جەنگی، سەرۆكی بەرەی گەل پشتیوانی دارایی دەكات، بەیانی هەینی 22ی ئاب كارمەندەكانیان ئاگاداركردۆتەوە كە بینای كەناڵەكە بەجێبهێڵن، ئەوەش لە پێناو پاراستنی گیانیان، دوای ئەوەی زانیان هێزێكی ئەمنی بۆ سەر كەناڵەكە بەڕێوەیە.
ئەوە هاوكات بوو لەگەڵ هێرشی هێزە ئەمنییەكانی سلێمانی بۆ شوێنی مانەوەی لاهور شێخ جەنگی لە گەڕەكی سەرچنار لە سلێمانی، لە هەمان رۆژدا و لەلایەن هێزەكانی یەكێتی و دەستبەسەركردنی ناوبراو و برایەكی و ژمارەیەك چەكداری تر دوای نزیكەی چوار كاتژمێر لە روبەڕوبونەوەیەكی چەكداریی قورس.
كەناڵی زووم لە بنەڕەتدا خاوەندارێتییەكەی بۆ كۆمپانیای معادن زەهەبی دەگەڕێتەوە كە رۆژنامەنوس هێمن مەحمود خاوەنیەتی و هەر خۆی بەڕێوەبەری كەناڵەكەیە، ئەو كۆمپانیایە لە دەستەی راگەیاندن و پەیوەندییەكانی عیراق و وەزارەتی رۆشنبیری حكومەتی هەرێمی كوردستان مۆڵەتی كاركردنی هەیە.
پەخشی كەناڵەكە تا كاتژمێر 08:24 خولەكی بەیانی هەینی 22ی ئاب بەردەوام بووە، دواتر لەگەڵ هەڵكوتانەسەر كەناڵەكە، پەخشەكەی راگیرا، بەڵام پلاتفۆرمەكانی كەناڵەكە تاوەكو كاتژمێر 01:31ی خولەكی دوای نیوەڕۆی هەمان رۆژ هەواڵی هێرشەكەی سەر لالەزاری بڵاودەكردەوە، دواتر ئەوانیش لە پەخشکردن وەستان.
هێمن مەحمود، بەڕێوەبەری كەناڵی ئاسمانی زووم، بە (كەركوك ناو)ی وت كە هێشتا ئەوان ناسنامەی ئەو هێزە نازانن كە هەڵیانكوتایە سەر كەناڵەكە، "كاتێك زانیمان بەرەو كەناڵەكە دێن لەپێناو پاراستنی گیانی تیمەكانمان، بیناكەمان چۆڵكرد و كارمەندەكان لە بیناكە هاتنە خوارەوە، ئەوانیش دەستیان بەسەر كەناڵەكەدا گرت و پەخش راگیرا".
بەرلەوەی هێزەكە بچنە سەر كەناڵەكە، پەیامنێری زووم لە سلێمانی دەستگیركرا، یەكێك لە چەكدارەكان بە وێنەگری كەناڵەكەی وتووە "ئێستا دێینە سەر كەناڵەكەتان"، هێمن ئەمەی گێڕایەوە.
ئۆفیسی سەرەكی كەناڵەكە لە سلێمانی نزیكەی 100 كارمەندی هەیە، ئەمە جگە لە نوسینگە لاوەكییەكانی تر لە پارێزگاكانی تری هەرێمی كوردستان و عیراق، لەگەڵ تۆڕێكی فراوانی پەیامنێران، بە نزیكەیی 200 كارمەند گرێبەستی كاركردنیان لەگەڵ كەناڵەكەدا هەیە.
"ئەمە نا یاساییەكی گەورەیە دژ بە دەزگاكە و كارمەندەكانی"، یەكێك لە كارمەندەكانی كەناڵەكە زیاتر وتی "هێزەكە تەنانەت چەكی قورسیشی پێبوو كاتێك هاتونەتە سەرمان، ئێمە رۆژنامەنوسین و كاری راگەیاندن دەكەین، تەنانەت كەناڵەكە زۆر پڕۆفیشناڵانە كاری خۆی دەكرد و بە ئەمانەتەوە زانیارییەكانی بڵاودەكردەوە، ئەگەر كارێكی نایاساییمان كردبێت ئەوە دەكرا لەڕێی دادگاوە بێت، نەك داخستنی كەناڵەكە و پێشێلكارییکردن بەرامبەر بە رۆژنامەنوسانمان".
ئەو كارمەندە كە لێپرسراوێتی هەیە، بەڵام لەبەر سەلامەتی ژیانی نەیویست ناوی بڵاوبكەینەوە، وتی "بەهۆی ململانێی سیاسییەوە ئەم مامەڵەیەمان لەگەڵدا دەكەن و هیچ یاسایەك رێی پێنەداون".
یاسای ژماره (35)ی ساڵی 2007 یاسای رۆژنامه‌گه‌ری له كوردستان هیچ بڕگەیەكی تیا نییە تایبەت بێت بە راگرتنی پەخشی كەناڵەكانی راگەیاندن، بەپێچەوانەوە دەستبردن بۆ ئەو كارە بە پێچەوانەی یاسا ناودەبرێت.
هەر بەپێی یاساكە رۆژنامەنوس سەربەخۆیە لە بەجێهێنانی ئەركە پیشەییەكەیدا و هیچ دەسەڵاتێكی بەسەرەوە نییە جگە لە دەسەڵاتی یاسا، لە بڕگەیەكی تری ماددەكەدا هاتووە كە رۆژنامەنوس ئازادە لە روماڵكردنی روداوەكان.
پەخشی كەناڵی زووم لە 25ی حوزەیرانی 2024دا دەستیپێكرد، دوای ئەوەی لە 29ی ئابی 2022دا لەڕێی لە سۆشیاڵ میدیاوە خۆیان ناساند.
راگرتنی پەخش و دەستبەسەرداگرتن و گواستنەوەی كەلوپەلەكانی كەناڵێكی ئاسمانی بۆ شوێنێكی نادیار، پریشكێكی ئەو ناكۆكییانەیە كە لە نێوان هەریەكە لە بافڵ تاڵەبانی، سەرۆكی یەكێتی و لاهور شێخ جەنگی، سەرۆكی بەرەی گەلدا هەیە و رۆژنامەنوسان باجەكەی دەدەن.
مێژوی رەگی ناكۆكی نێوان بافڵ تاڵەبانی و لاهور جەنگی بۆ ئەوكاتە دەگەڕێتەوە كە هەردوكیان هاوسەرۆكی یەكێتی بون، بەرلەوەی لە تەمموزی 2021دا لەڕێی هێزەوە كۆتایی بە دەسەڵاتی لاهور جەنگی بهێنێت لەناو یەكێتیدا.
ئەوكاتیش بەهۆی ئەو ناكۆكییەوە هێزێكی سەر بە بافڵ تاڵەبانی، هەڵیكوتایە سەر كەناڵی (ئای پڵەس)، كە بە هەمان شێوە لاهور جەنگی خاوەندارێتی دەكرد، دوای دەستبەسەرداگرتنی كەناڵەكە، ناوەكەیان بۆ كەناڵ 8 گۆڕی و لە ئێستادا پەیڕەوی سیاسەتی سەرۆكی یەكێتی دەكات.
لەو روداوەدا لانیكەم 100 رۆژنامەنوس بێكار بون و موچە و بژێوی خێزانەكانیان بڕا، كە بەشێكی زۆریان لە راگەیاندن و پلاتفۆرمە جیاوازەكانی نزیك لە لاهور شێخ جەنگی كاریان دەكرد.
هێمن مەحمود، بەڕێوەبەری كەناڵی زووم، لەبارەی ئەوەی ئایا چارەنوسی زووم هەمان چارەنوسی ئای پڵەس-ی دەبێت، ئەو وتی "دوو شتی زۆر جیاوازن، ئای پڵەس یەكێتی پشتیوانیی دارایی دەكرد، بەڵام ئێمە بە هیچ شێوەیەك میدیای ئەو حزبە نین، خاوەندارێتی زووم دیارە و جیاوازە، نابێت ئەوەی بەرامبەر بە ئای پڵەس رویداوە بەو فۆرمە لە بەرامبەر زووم دوبارە ببێتەوە"، زیاتر وتی "زووم خاوەندارێتی دیارە و وازحە سەر بە چ كۆمپانیایەكە، بۆیە مافی ئەوەیان نییە بیكەن بەناوی خۆیانەوە".
خاوەندارێتی زووم دیارە و جیاوازە، نابێت ئەوەی بەرامبەر بە ئای پڵەس رویداوە بەو فۆرمە لە بەرامبەر زووم دوبارە ببێتەوە
لەبارەی ئەوەی ئایا هیچ پێشنیارێكی لەو شێوەیە كراوە؟ هێمن وتی "تائێستا هیچ شتێكی لەو شێوەیەمان نەبیستووە، ئەگەر شتێكی وا پێشنیاركرا، ئەوكات قسەی خۆمان دەبێت".
هەر بەپێی ماددەی یاسای رۆژنامەگەری، ئەگەر گۆڕانكاریی بنەڕەتی لە سیاسەتی دەزگاكەدا رویدا، یان بارودۆخی گرێبەستەكەی گۆڕانكاریی بەسەرداهات، ئەوە رۆژنامەنوس بۆی هەیە گرێبەستەكەی هەڵبوەشێنێتەوە.
یەكێكی تر لە كارمەندەكانی زووم، كە بژێوی ژیانی لەسەر ئەو گرێبەستە بووە كە لەگەڵ كەناڵەكەدا كردویەتی، وتی "بەرلەوەی موچەی مانگی ئاب وەربگرین پەلاماری كەناڵەكەیاندا و دایانخست، بەپێی گرێبەستەكانمان هەركات دەربكرێن دەبێت موچەی دوو مانگی تریمان پێبدەن".
هێمن جەختیكردەوە لە پابەندبونیان بە گرێبەستەكان، وتی "بەڵێ لە گرێبەستەكانیاندا هاتووە كە ئەگەر دوربخرێنەوە موچەی یەك مانگیان پێدەدرێت، هەندێكی تر موچەی دوو مانگ، ئێمە كەسمان دەرنەكردووە، چاوەڕێین بزانین ئایندەی كەناڵەكە چی لێدێت و ئەو هێزە چۆن مامەڵە دەكەن، لەگەڵئەوەشدا ئەولەویەت لای ئێمە ئێستا ئەوەیە گیانی تیمەكانمان لە سلێمانی پارێزراوبێت".
بەپێی یاسای رۆژنامەگەری لە هەرێمی كوردستان، پێویستە دەزگاكانی راگەیاندن و بەڕێوەبەرایەتی دەزگاكان، پابەندی هەموو ئەو مافانەبن كە لەیاسا بەركارەكان و گرێبەستی پەسەندكراو لەلایەن سەندیكای رۆژنامەنوسانی كوردستانەوە بۆ رۆژنامەنوسان دیاریكراون.
بۆ بەڕێوەبەری كەناڵی زووم هێشتا دیار نییە كە ئەو هێزە كێیە چونەتەسەر كەناڵەكە، هێمن وتی "ناسنامەی هێزەكە نازانین، ئەوەی هەیە دەزانین كەلوپەلەكانیان بردووە".
لەگەڵئاماژەدان بەوەی كە لەگەڵ لێپرسراوانی یەكێتی لە سلێمانی قسەی كردووە كە بۆچی وا مامەڵە لەگەڵ كەناڵەكەدا دەكەن، ئەوان لە وەڵامدا وتویانە "دۆخەكە لە ئێستادا وادەخوازێت بەو شێوەیە بێت".
(كەركوك ناو)، پەیوەندی بە هەریەكە لە سەلام عەبدولخالق، وتەبێژی ئاسایشی سلێمانی و سەركەوت ئەحمەد، وتەبێژی پۆلیسی سلێمانییەوە كرد، بەڵام هیچ كامێكیان وەڵامی پەیوەندییەكانیان نەدایەوە.
دوای چوار رۆژ لەو پەلاماردانەی كەناڵی ئاسمانی زووم، سەندیكای رۆژنامەنوسانی كوردستان هیچ هەڵوێستێكی لەسەر نەبووە، لێپرسراوێكی باڵای سەندیكا لە هەولێر وتی "ئێمە چاودێری دۆخی كەناڵەكە دەكەین لە داخستن و راگرتنی پەخش و رێكارەكانی بەرامبەریان، هەموشمان وەكو روداوی پێشێلكاریی دژ بە رۆژنامەنوسان و كەناڵی راگەیاندن تۆماركردووە".
وتیشی "لقی سلێمانی سەندیكاكەمان راسپاردووە بۆ چاودێری زیاتر، بەڵام ئێمە چاوەڕێی ئەوەین ئیدارەی كەناڵەكە هەڵوێستێك دەرببڕێت لەسەر بنەمای هەڵوێستی ئەو كەناڵە سەندیكا قسەی هەبێت و بزانێت چۆن ئیدانەی دەكات".
ئێمە چاوەڕێی ئەوەین ئیدارەی كەناڵەكە هەڵوێستێك دەرببڕێت لەسەر بنەمای ئەوە سەندیكا قسەی هەبێت
بەڵام هێمن مەحمود، وتی "ئێمە كە قسە بۆ هەموو میدیاكان دەكەین لەبارەی داخستنی كەناڵەكە ئەوە دیارە دۆخی كەناڵەكە و تیمەكانمان باس دەكەین و وتومانە كەناڵەكە داخراوە، بۆیە سەندیكا دەتوانێت لەسەر ئەو بنەمایە هەڵوێستی هەبێت".
كاروان ئەنوەر، سەرۆكی لقی سلێمانی سەندیكای رۆژنامەنوسان، وتی "دۆسییەی كەناڵی ئاسمانی زووم هێشتا لەژێر لێكۆڵینەوەی هێزە ئەمنییەكاندایە و تەواو نەبووە، لێكۆڵینەوەكە زیاتر بۆ ئەوەیە بزانن ئایا تاچەند مۆڵەتی هەیە و خاوەندارێتییەكەی كێیە و چۆنە، لەم چەند رۆژەدا رەنگە ئەو لێكۆڵینەوەانە تەواوبن و ئەو گرفتە چارەسەربیت و ئێمەش بەردەوام چاودێری ئەو پرسە دەكەین".
وتیشی "ئەوەی گرنگە ژیانی تیمەكانیان بەدڵنیاییەوە پارێزراوە و لە مالی خۆیانن، یەك رۆژنامەنوسیان دەستگیركرابوو بەدواداچونمان بۆ كردن تا ئازادكرا، رۆژانەش لەگەڵ لێپرسراوانی كەناڵەكە لە گفتوگۆداین".
كاروان لە بارەی ئەوەی ئایا ئەو هێزە كێن؟ وتی "هێزەكە تێكەڵن، كەلوپەكانیان هەموی تۆماركردووە و كۆپییەكی تۆمارەكە لای خۆیانە و كۆپییەكیشیان دەوتە دەستی بەڕێوەبەری كەناڵەكە".
