هادی قاسم جوتیارە، بۆ ئەوەی بەرهەمەكانی لە شارەكەی خۆی بباتە دەرەوە پێویستی بە چەندین نوسراو و رەزامەندی هەیە، سەرباری ئەوەش لە بازگەكاندا خۆیی و بەختی خۆی؛ یان رێگری لێدەكەن یاخود دوای لێپرسینەوەیەكی چەند كاتژمێری دەتوانێت تێپەڕێت.
زەوییە كشتوكاڵییەكانی ئەو جوتیارە لە كۆمەڵگەی گۆهبەل-ی باكوری قەزای شنگالە كە لەڕوی كارگێڕییەوە سەر بە ناحیەی سنونێیە، ئەمساڵ 150 دۆنمی كردووە بە خەیار و باینجان و شوتی، تا لە بازاڕەكانی موسڵ و ناوچەكانی تری پارێزگای نەینەوا ساغیان بكاتەوە.
"لە هەر بازگەیەكدا چەند كاتژمێرێك رادەگیرێین، پرسیار و لێكۆڵینەوەی زۆر وایكردووە هەر لەوێدا و بەهۆی گەرمای زۆرەوە بەرهەمەكانمان لە خەیار و باینجان خراپ بن، بۆیە لە موسڵ ناچاردەبین بە نرخی زۆر هەرزانتر لە نرخی بازاڕ بیفرۆشین" هادی بۆ (كەركوك ناو) وای وت.
جوتیارەكان لە گۆهبەلەوە رێگایەكی 30 كیلۆمەتری بەرەو سنونێ دەبڕن و لەوێشەوە نزیكەی 150 كیلۆمەتر رێگایە تا دەگەنە ناوەندی شاری موسڵ، ئەوەش لەكاتێكدا پلەكانی گەرما زیاتر لە 40 پلەی سیلیزین.
بێزاربوین بێزار، ئێمە جوتیارین تەنیا لێمانگەڕێن كاری خۆمان بكەین
"هەر بەرهەمێك بگوازینەوە لە بازگەكاندا كێشەمان بۆ دروستدەكەن، پاساوی جۆراجۆر دەهێننەوە، پرسیاری زۆر دەكەن، بۆیە هەندێكجار هەر لە سنونێ یان شنگال بەرهەمەكان ساغدەكەینەوە، لەوێش پارەی كەمتر دەكەن" بەوتەی هادی قاسم.
تەنیا لەرێگای نێوان گۆهبەل بۆ سنونێ پێنج بازگەی ئەمنی سوپای عیراقی و حەشدی شەعبی هەن و لە سنونێ بۆ شنگالیش شەش تا حەوت بازگە هەن جگە لە چەندین بازگەی نێوان شنگال تا موسڵ.
"بێزاربوین بێزار، ئێمە جوتیارین تەنیا لێمانگەڕێن كاری خۆمان بكەین، تەنانەت لە هێنانی پێداویستی كشتوكاڵیش لە موسڵەوە بۆ ناوچەكانی خۆمان رێگری دەكەن، وەك كبریت و دەرمانە كیمیاییەكان، هەندێكجار دەڵێن قەدەغەیە" جوتیارەكەی گۆهبەل دەڵێت ئەو پاساوانەی بازگەكان بێ هیچ بەڵگە و نوسراوێكە بیسەلمێنێت رێگرییەكانیان یاساییە.
بەپێی بەدواداچونی (كەركوك ناو) ئەو كێشەیە لە بازگەكاندا روبەڕوی تەواوی جوتیارانی شنگال بۆتەوە نەك تەنیا سنونێ.
هەر جوتیارێكی شنگال بۆ بردنە دەرەوەی بەرهەمەكانی پێویستە لە فەرمانگەی كشتوكاڵ نوسراوێك بكات و رەزامەندی ئەوان بەدەستبهێنێت، دواتر نوسراوەكە دەباتە بەڕێوەبەرایەتی گشتی كشتوكاڵی نەینەوا، لەوێوە بۆ ئیدارەی پارێزگا و دواتریش وەرگرتنی رەزامەندی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەكانى خۆرئاوای نەینەوای دەوێت.
بەرەكات عیسا، بەرێوەبەری هۆبەی چاندن لە ناحیەی سنونێ بە (كەركوك ناو)ی وت دوای هەموو ئەو رێكارانە ئینجا رێگە بە گواستنەوەی بەرهەمی جوتیاران دەدرێت لە بازگەكاندا.
"ئەم جۆرە رێكارانە لە هیچ شوێنێك نییە، پێش چەند رۆژێك جوتیارێكمان چوار كیسە كبریت و پەیینی كیمیایی لە موسڵ كڕی و لە بازگەیەكدا رێگرییان كرد بۆیە بە ناچاری ماددەكانی بەجێهێشت" بەوتەی عیسا.
ئەو دەڵێت "توشی شوك بووین، نازانین مامەڵە لەگەڵ كێ بكەین".
"ستەمێكی گەورە لە جوتیارەكانمان دەكرێت، شوێنێك نییە بەرهەمەكانی خۆیانی تیا ساغبكەنەوە، بە ناچاری لە شوێنە نزیكەكانی خۆیان سندوقێك تەماتە بە دوو هەزار دینار دەدەن كە 10 كیلۆیە، لە جیاتی قازانج توشی زیانی زۆر دەبنەوە" بەڕێوەبەری چاندنی سنونێ وادەڵێت.
تەنیا لە سنونێ زیاتر لە دوو هەزار و 500 دۆنم كراوە بە باینجان، خەیار، تەماتە، بامێ و شوتی و بەرهەمە هاوینییەكانی تر.
ستەمێكی گەورە لە جوتیارەكانمان دەكرێت
خالد قاسم، جوتیارە لە سنونێ و خەریكە بەهۆی رێگری بازگەكانەوە لە تاكە سەرچاوەی بژێوی بێبەشدەبێت، كە كشتوكاڵە، "دوو هەفتەیە پێویستم بە كبریت هەیە، نوسراوی كشتوكاڵم كردووە بەڵام لە فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەكان مامەڵەكەم راییناكەن و رێگەنادەن ئەو پێداویستییانە لە موسڵەوە بهێنم".
ساڵی رابردوش سێ تۆن پێداویستی كشتوكاڵی خالید لە بازگەی ئوم شەبابیك راگیراوە، دوای سێ رۆژ و بە واسیتە و هەزار تكا توانیویەتی پێداویستییەكان بگەیەنێتە سنونێ، وەك خۆی ئاماژەی پێدەكات.
پاساوێكی رێگری لە بازگەكاندا ئەوەیە كبریت و بەشێك لە ماددە كشتوكاڵییەكانی تر لە بەرهەمهێنانی تەقەمەنیدا بەكاردەهێنرێت و مەترسی ئەمنییان هەیە.
لێپرسراوانی سەربازی لە نەینەوا بۆ میدیا قسە ناكەن و هەوڵەكانی (كەركوك ناو) بۆ وەرگرتنی لێدوان لە فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەكانى خۆرئاوای نەینەوا بێ ئاكام بوو.
خودێدا چوكی، بەرێوەبەری ناحیەی سنونێ بەوەكالەت بە (كەركوك ناو)ی وت "راستە ئەو رێگرییە هەیە، بەڵام ئێمە كەمتەرخەمیمان نەكردوە، چەندینجار كۆبوونەوە و دانیشتنمان هەبووە لەگەڵ بەرپرسانی ئەمنی و ئیداری تا كێشەكە چارەسەربكرێت، بەڵام سودی نەبووە".
ئەوەش لەكاتێكدا بە فەرمی هیچ بڕیارێك نییە رێگری لە هەناردەی بەرهەمی كشتوكاڵی شنگال بۆ ناوچەكانی دیكە بكات.
"بە تایبەت لە هەردوو بازگەی ئوم شەبابیكی نێوان شنگال و تەلەعفەر لەگەڵ بازگەی كەسكێی نێوان شنگال و موسڵ كە سوپایان تێدایە رێگری زۆر لە جوتیاران دەكرێت" چوكی وادەڵێت.
له سنوری قه‌زای شنگال زیاتر له هه‌شت هێزی چه‌كداری جیاواز هه‌ن له نێویاندا حه‌شدی شه‌عبی، ئاسایشی ئێزیدخان، یه‌كینه‌كانی به‌رخودانی شنگال (یه‌به‌شه)، پۆلیسی ناوخۆیی، پۆلیسی فیدراڵی، سوپای عیراق، پێشمه‌رگه‌ی ئێزیدخان و پێشمه‌رگه‌ی سه‌ر به‌حكومه‌تی هه‌رێم.
ناتق عەلو ئەحمەد، وتەبێژی فەرماندەیی پۆلیسی قەزای شنگال بە (كەركوك ناو)ی وت "بارودۆخی ئەمنی شنگال جیاوازە لەگەڵ ناوچەكانی تر، چونكە ژمارەیەك هێز و حزبی سیاسی جیاواز هەن، بۆیە ئەو رێكارانەی لە بازگەكاندا دەگیرێنەبەر ئاساییە و ناچارین لەبەر سەلامەتی گیانی هاوڵاتیان و قەزاكە وابكەین".
قه‌زای شنگال، به‌دوری 120كم ده‌كه‌وێته خۆرئاوای موسڵ و له روی ئیدارییه‌وه سه‌ر پارێزگای نه‌ینه‌وایه، به‌ڵام ناوچه‌یه‌كی جێناكۆكه له نێوان هه‌ردوو حكومه‌تی فیدراڵی عیراق و هه‌رێمی كوردستان.
