شوكر بەدەل، بێ دودڵی لەگەڵ وەرگرتنی ڤاكسیندایە چونكە پێشتر ئازاری زۆری بەدەست كۆرۆناوە چەشتووە، بەڵام ئەوەی ساردی دەكاتەوە، دوری بنكەكانی كوتانە لە ناوچەكەی ئەوانەوە.
"دەمەوێت هەر لە كەمپ ژەمی یەكەم و دوەمی ڤاكسینی دژە كۆرۆنا وەربگرم" شوكر (45 ساڵ) وای وت، كە سێ مانگ پێش ئێستا لە ڤایرۆسی (كۆڤید – 19) چاكبۆتەوە.
ئەو و هیچ كەسێكی تر لە خێزانەكەی ڤاكسینیان وەرنەگرتووە، نەك لەبەرئەوەی نایانەوێت و گومانیان لێی هەیە، "لەبەرئەوەی نزیكترین بنكەی كوتان لە ئێمەوە بە ئۆتۆمبێل نیو كاتژمێر (30 خولەك) رێگایە، لە چیای شنگال هیچ بنكەیەك نییە، نە لەناو كەمپ نە لە دەرەوەی كەمپ".
نزیكترین بنكەی پێدانی ڤاكسین لە چیاكە؛ دەكەوێتە ناوەندی ناحیەی سنونێ (باكوری چیا)ـی قەزای شنگال، ئەوەش بە دوری زیاتر لە 15 كیلۆمەتر.
"سەدا 80ـی ئاوارەكان بارودۆخی داراییان خراپە، بۆیە قورسە بتوانن بچنە ناحیەی سنونێ و خەرجیی هاتوچۆ بكەن (ئۆتۆمبێلێك بە تایبەت تا سنونێ بڕوات 50 هەزار دینار وەردەگرێت)، یان بچنە شوێنێكی تر بۆ وەرگرتنی ڤاكسین" شوكر بەدەل دەڵێت ئەوان هەر بە دەست نەبونی ڤاكسینەوە گیرۆدەنین، بەڵكو نەمانی هاوكاری لە خۆراك و خراپی خزمەتگوزارییەكان هێندەی دیكە بارگرانی لەسەرشانیان دروستكردووە.
نەخشە: نزیكترین بنكەی پێدانی ڤاكسین لە چیای شنگال دەكەوێتە ناوەندی ناحیەی سنونێ بە دوری زیاتر لە 15 كیلۆمەتر
زۆرینه‌ی هاوڵاتیانی ئاواره‌ی ئێزیدی، له سه‌روبه‌ندی هێرشه‌كانی "دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام - داعش" رویانكرده چیای قەزای شنگال (120كم خۆرئاوای موسڵ) و هێشتا لە هەردوو كەمپی چیای شنگال و سەردەشت؛ هەزار و 200 خێزانی ئاوارە نیشتەجێن، بەپێی ئەو ئامارەی لە كەمپەكانەوە بە (كەركوك ناو) دراوە.
عەلی شەعبۆ، بەڕێوەبەری كەمپی سەردەشت-ـی چیای شنگال بە (كەركوك ناو)ـی وت "زیاتر لە ساڵێكە وەزارەتی كۆچ و كۆچبەرانی عیراق مامەڵەمان لەگەڵدا ناكات، بۆیە هاوكارییەكان راگیراون و كەس ئاوڕمان لێناداتەوە، لەو چوارچێوەشدا هیچ بنكەیەكی پێدانی ڤاكسینمان بۆ نەكراوەتەوە".
حكومەتی عیراق لە ساڵی 2020ـەوە هاوكاری وەك خۆراكی مانگانە، پێداویستی ناوماڵ و سوتەمەنی لە ئاوارەكانی چیای شنگال بڕیووە، بەوپێیەی لەو ساڵەوە دەستیكردەوە بە داخستنی كەمپەكانی ئاوارەیی لە هەموو وڵاتدا، بێجگە لە هەرێمی كوردستان، تائێستاش 51 كەمپی داخستووە و تەنیا یەك كەمپی باشوری نەینەوا ماوە كە دانەخراوە ئەویش جدعەـیە.
"چوار مانگ لەمەوبەر تیمێكی گەڕۆكی پێدانی ڤاكسین لە تەندروستی نەینەواوە هاتن بۆ چیای شنگال، بەڵام تەنیا یەك رۆژ مانەوە، نازانم لەو یەك رۆژەدا چەند كەس توانییان ڤاكسین وەربگرن، بەڵام ئێستا ئەوانەی ڤاكسینیان دەوێت دەبێت بچنە ناوەندی سنونێ" بەوتەی شەعبۆ.
هەروەها وتی سەرباری نەبونی بنكەی پێدانی ڤاكسین، رێژەی وەرگرانی ڤاكسین لەناو هەردوو كەمپەكەدا كەم نییە و رەنگە "بگاتە سەدا 50"، بەوپێیەی بەشێكیان لە ریزی هێزە سەربازیی و ئەمنییەكاندا دەوام دەكەن و بەپێی بڕیاری حكومەت ناچارن خۆیان بكوتن.
ئاوارەكانی ئەو دوو كەمپە نایانەوێت ڤاكسین وەربگرن
بەپێی ئامارەكانی هەردوو كەمپەكەی چیای شنگال؛ كۆرۆنا لەناو نزیكەی 300 خێزاندا تۆماركراوە و لە سەرەتای دەركەوتنی ڤاكسینەكەشەوە نزیكەی حەوت كەس دوای توشبونیان گیانیانلەدەستداوە.
جەمال حسێن، بەڕێوەبەری كەرتی تەندروستی قەزای شنگال بە (كەركوك ناو)ـی وت "بەهاوبەشی لەگەڵ رێكخراوێك دووجار تیمی پێدانی ڤاكسینمان ناردە چیای شنگال، بەڵام ئاوارەكانی ئەو دوو كەمپە نایانەوێت ڤاكسین وەربگرن، لە هەردوو جارەكەدا تەنیا 150 كەس خۆیان كوتا".
ئەو بەڵێنیشی دا ئەگەر بەڕێوەبەری كەمپ ناوی ئەو ئاوارانە رەوانە بكات كە داوای ڤاكسین دەكەن، ئەوا جارێكیتر دیكە تیمی گەڕۆك دەنێرێت.
لە قەزای شنگال، 11 بنكەی پێدانی ڤاكسین هەیە؛ تائێستا 67 هەزار ژەمی ڤاكسین بە هاوڵاتیان دراوە، كە زۆرترینیان لە جۆری فایزەر بووە (زیاتر لە 48 هەزار ژەم)، بەدوای ئەودا جۆری سینۆفارم و پاشان ڤاكسینی جۆری ئەستێرازێنیكا، بەپێی ئاماری رەسمی تەندروستی ناوچەكە بۆ (كەركوك ناو).
ئەوەش لەكاتێكدایە ژمارەی دانیشتوانی قەزای شنگال زیاتر لە 334 هەزار كەسن -بەپێی ئاماری وەزارەتی پلاندانانی عیراق بۆ ساڵی 2019- بەڵام هێشتا بەشێكیان لە ئاوارەییدا دەژین بەهۆی وێرانكارییەكانی شەڕ لە ناوچە كۆنتڕۆڵكراوەكاندا، لە كۆی 664 هەزار ئاوارەی هەرێمیش سەدا 30ـیان ئێزیدی و زۆرینە خەڵكی شنگالن، بەپێی ئامارەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان.
"هەڵمەتی هۆشیاریمان هەبووە و بۆ ئاوارەكانی چیای شنگالمان رونكردۆتەوە كە وەرگرتنی ڤاكسین چەند گرنگە بەڵام ئەوان ڤاكسینیان ناوێت"، ئەوەش لەكاتێكدا بەپێی بەدواداچونی (كەركوك ناو) چەندین كەس ئامادەیی خۆیان بۆ وەرگرتنی ڤاكسین نیشاندا ئەگەر لە چیاكە بنكەی كوتان هەبێت.
ڤیدیۆ: شوباتی 2022/ ئاوارەیەكی چیای شنگال باس لە نەبونی بنكەی پێدانی ڤاكسین و گرفتەكانی وەرگرتنی ڤاكسین دەكات
چیای شنگال، كه ناوچه‌یه‌كی به‌رفراوانه له سنوری نێوان عیراق و سوریا له خۆرئاوای پارێزگای نه‌ینه‌وا، ده‌یان گوندی كۆن و شوێنی ئایینیشی تێدایه.
دڵشاد عەلی عەبدوڵا، بەڕێوەبەری گشتی نەخۆشخانەی شنگال بە (كەركوك ناو)ـی وت "ئاوارەی ئەو دوو كەمپەی چیا دەتوانن سەردانی بنكەكانمان بكەن لە ناوەندی شنگال و ناحیەی سنونێ، تەنیا رەگەزنامەی عیراقییان پێبێت دەتوانن ڤاكسین وەربگرن، ئێمەش ئێستا تەنیا ڤاكسینی جۆری فایزەر-مان هەیە".
چیای شنگال بە دوری زياتر لە 30 كیلۆمەتر دەكەوێتە باكوری ناوەندی قەزاكە و رێگاكە بە ئۆتۆمبێل نزیكەی كاتژمێرێك دەخایەنێت.
"گروپێكی خۆبەخشمان هەیە و ئامادەین هاوكاری هەر لایەنێك بكەین كە بیانەوێت لەڕێی تیمی گەڕۆكی حكومی یان رێكخراوەكانەوە ڤاكسین بۆ ئاوارەكانی چیای شنگال دابینبكەن، بەڵام هیچ كەس و لایەنێك ئەو داواكارییەی لە ئێمە نەكردووە" میكائیل ئیبراهیم عیدۆ، بەرێوەبەری رێكخراوی دارین بۆ گەشەپێدانی كۆمەڵگە لە شنگال بۆ (كەركوك ناو) وای وت.
ئامادەین هاوكاری هەر لایەنێك بكەین كە بیانەوێت ڤاكسین بۆ ئاوارەكانی چیای شنگال دابینبكەن
ئاوارەكانی چیا لە ساڵی 2018 لەسەر ئەركی خۆیان و هاوكاری خەڵكانی خێرخواز هێڵی سەرەكی كارەبایان راكێشا، بەڵام هێشتا بەدەست كێشەی كەمی ئاوی پاكەوە دەناڵێنن، بە تایبەت لە وەرزی هاویندا، بۆ وەرزی زستانیش جگە لە سەرمای زۆر و قوڕ و لیتە، سوتەمەنییان پێنادرێت.
میكائیل وتی "كاركردن لە كەمپی سەردەشت و چیای شنگال زۆر قورسە، چونكە هەندێك لایەن رێگەنادەن هاوكارییان پێبگات (بێ ئەوەی ناوی هیچ لایەنێك بهێنێت)، پێنج مانگ لەمەوبەر بەهاوكاری رێكخراوێكی تر هەوڵماندا 500 كارتۆن هاوكارییان پێبگەیەنین بەڵام رێگەنەدرا و دواتر بەسەر ئاوارەكانی دهۆكدا دابەشمانكرد".
قەزای شنگال، كه ناوچه‌یه‌كی جێناكۆكی پارێزگای نه‌ینه‌وایه و زۆرینه‌ی دانیشتوانه‌كه‌ی ئێزیدین، لە 3ـی ئابی 2014، داعش دەستیبەسەرداگرت و هه‌زاران كه‌س له‌و پێكهاته‌یه روبەڕوی كوشتن، رفاندن و ئاوارەیی بونەوە، تا لە 13ـی تشرینی دووەمی 2015 قه‌زاكه كۆنتڕۆڵكرایەوه.
