بەرهەمی كشتوكاڵی دەیان جوتیار دەفەوتێت، دوای زیادكردنی ئاستی بەردانەوەی ئاوی بەنداوی موسڵ، كە بەهۆیەوە سەدان دۆنم زەوی ژێرئاو كەوتون.
بەردانەوەی ئاوی بەنداوی موسڵ، لە 700 مەتر سێگۆشە بۆ هەزار مەتر سێگۆشە لە چركەیەكدا زیادكراوە، ئەوەش هاوكات بوو لەگەڵ بەرزبونەوەی ئاستی ئاوی بەنداوەكە، لە ئەنجامی شەپۆلێكی بارانبارینی بەخوڕ كە سەرەتای مانگی ئایار عیراقی گرتەوە و لە چەند رۆژێكدا، نزیكەی 50ملم باران لە موسڵ باری، بەپێی ئاماری كەشناسی.
هەروەها توركیاش بەردانەوەی ئاوی بۆ عیراق زیادكردووە، بەپێی وەزارەتی سەرچاوەكانی ئاو، ئەو هەنگاوە پەیوەندی هەبوو بە رێككەوتن و ئەنجامی سەردانەكەی رەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆك كۆماری ئەو وڵاتە بۆ بەغدا لە نیسانی رابردودا.
"بە دووری دوو كێلۆمەتر و لەسەر رووبەری 100 دۆنم پەتاتەمان چاندووە، نزیكەی مانگێكی ماوە بەرهەمەكە بگات، بەڵام بەرزبوونەوەی ئاوی بەنداوی موسڵ كاریگەری زۆر خراپی هەبووە و نیوەی ژێرئاو كەوتووە" بەوتەی سەگڤان ئیدریس عەلی، جوتیار لە قەزای سێمێل سەر بە پارێزگای دهۆك.
بەپێی بەدواداچونی پەیامنێری (كەركوك ناو)، نزیكەی 30 جوتیار لە سنوری قەزای سێمێل و ناحیەی باتێل سەر بە ئیدارەی سەربەخۆی زاخۆ، كە نزیكەی 500 دۆنم زەوییان لە نزیكی بەنداوی موسڵ چاندووە، هەر یەكێكیان بە بڕی زیاتر لە 10 ملیۆن دینار زیانیان بەركەوتووە.
سەگڤان دەڵێت، ئاوی بەنداوی موسڵ "لەناكاو" بەرزبۆتەوە و چاوەڕێی ئەوەنەبون، بگاتە ئەو ئاستەی زیانیان پێبگەیەنێت. ئەوەش لەكاتێكدا چەند رۆژێك پێشتر پۆلیسی روبار لە نەینەوا، هۆشداری بە خاوەنی بەلەم و شوێنە گەشتیارییەكانی سەر روباری دیجلە داوە، بەهۆی زیادكردنی بەردانەوەی ئاوەوە.
دوو هەفتە لەمەوبەر، لەگەڵ پێشبینییەكانی بارانبارینی بەخوڕ، سەگڤان و ژمارەیەك جوتیاری دیكە ساتریان دروستكردووە لە نزیكی زەوییە كشتوكاڵییەكانیان، تا رێگری لە گەیشتی ئاوی روبارەكە بكەن، "بەڵام كە ئاستی ئاوەكە بەرزبۆوە، سێ ساتر ژێرئاو كەوت و ئەگەر ساتری چوارەمیش ژێرئاو بكەوێت، ئەوا بە تەواوی هەموو بەرهەمەكانمان لەناودەچن" سەگڤان وای وت.
زەوییەكەی ئەو جوتیارە نزیكەی 150 تۆن پەتاتەی تێدایە و تائێستا بەوتەی خۆی ملیۆنەها دینار زیانی بەركەوتووە.
نەینەوا یەكەمی عیراقە لە بەرهەمهێنانی پەتاتە، زیاتر لە 29 هەزار دۆنم چێنراوە و بەرهەمەكەی گەیشتۆتە نزیكەی 124 هەزار تۆن، بەپێی ئامارەكانی دەزگای ناوەندی ئامار بۆ ساڵی 2022.
"من زەوییەكەم بە كرێ گرتووە، 100 دۆنمە و هەر دۆنمێك كرێی 800 هەزار دینار دەدەم، پەتاتەم چاندووە و زۆربەی بەهۆی بەردانەوەی ئاوی بەنداوی موسڵەوە ژێرئاو كەوت" ئیسماعیل حاجی موسا، جوتیار لە ناحیەی باتێل بۆ (كەركوك ناو)، وای وت.
ئەو جەختیكردەوە "15 ساڵە ئاوا ئاستی بەنداوەكە بەرز نەبۆتەوە".
بەپێی ئامارەكانی وەزارەتی سەرچاوەكانی ئاو، بە قازانجی بەنداوی موسڵ سود لە ئاوی بارانبارینەكانی مانگی نیسان وەرگیراوە و بە رێژەی زیاتر لە سەدا 10 ئاوی بەنداوەكەی زیادیكردووە. بەنداوەكە توانای لەخۆگرتنی 11 ملیار مەتر سێگۆشە ئاوی هەیە.
بەوتەی سەرچاوەیەك لە كشتوكاڵی ناحیەی باتێل، كە بەهۆی نەبونی مۆڵەتی لێدانەوەی داوایكرد ناوی بڵاونەكرێتەوە، چاندنی بەرهەمی پەتاتە لە نزیكی بەنداوەكە "كارێكی یاسایی نییە و لەسەر زەوی غەدەغەكراوی بەنداوی موسڵ كشتوكاڵیان كردووە"، چونكە هەركاتێك ئاستی ئاوی بەنداوەكە بەرزبێتەوە، ئەو زەوییانە ژێرئاو دەكەون، بە تایبەت گوندی خراپ دێمێ سەر بە ناحیەی باتێل، گوندی كەمۆنە و چەند ناوچەیەكی سنوری ناحیەی خانكێ سەر بە قەزای سێمێل.
"جوتیارەكان زیانەكانیان بە ئێمە گەیاندووە و داوای هاوكاری دەكەن، ئێمە بەدواداچون دەكەین" سەرچاوەكە وادەڵێت، بەبێ ئەوەی هیچ بەڵێنی قەرەبووكردنەوە بە جوتیاران بدات.
به‌نداوی موسڵ، گه‌وره‌ترین به‌نداوی عیراق و چواره‌م گه‌وره‌ترین به‌نداوی رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاسته، له‌لایه‌ن كۆمپانیایه‌كی هاوبه‌شی ئه‌ڵمانی و ئیتاڵیه‌وه بنیاتنراوه، به دوری نزیكه‌ی 50كم له باكوری خۆرئاوای نه‌ینه‌وا و له‌سه‌ر روباری دیجله، ئه‌وه‌ش له ساڵی 1986ـدا به‌درێژی 3.2 كیلۆمه‌تر و به‌رزی 131 مه‌تر، كه به‌پێی كۆمپانیاكان ته‌مه‌نی به‌نداوه‌كه تا 80 ساڵ ده‌ڕوات.
