حكومه‌تی فیدراڵی عیراق، بێ گوێدانه ناڕه‌زایی و دژایه‌تی خه‌ڵك، به لێپرسراوانی ناوخۆیی نه‌ینه‌واشه‌وه، ئاماده‌كارییه‌كانی له كه‌مپی جدعه ته‌واو كرد بۆ پێشوازی له خێزان و كه‌سوكاری چه‌كدارانی داعش.
بڕیاره خێزانه عیراقییه‌كانی كه‌سوكاری چه‌كدارانی داعش له كه‌مپی هۆلی سوریاوه بۆ كه‌مپی جدعه له ناحیه‌ی گه‌یاره‌ی باشوری پارێزگای نه‌ینه‌وا بگوازرێنه‌وه.
به‌پێی زانیارییه‌كانی (كه‌ركوك ناو) كه‌مپی جدعه ئاماده‌كراوه و وه‌زاره‌تی كۆچ و كۆچبه‌رانی عیراق، 500 خێوه‌تی تیادا داناوه به هاوكاری رێكخراوی نێوده‌وڵه‌تی كۆچ (IOM)، بۆ له‌خۆگرتنی 100 خێزانی كه‌سوكاری داعش له كه‌مپی هۆل كه له 700 كه‌س پێكهاتون.
زیاتر له 30 هه‌زار هاوڵاتی عیراقی، له نێویاندا ژن و منداڵی چه‌كدارانی داعش له كه‌مپی هۆل-ی خۆرهەڵاتی شاری حەسەكەی سوریان و حكومه‌ت له هه‌وڵی گه‌ڕاندنه‌وه‌یاندایه.
ترسی خه‌ڵك
فه‌رحان ئیبراهیم، چالاكوانی مه‌ده‌نی له شنگال ده‌ڵێت خه‌ڵكی ترسیان له گواستنه‌وه‌ی كه‌سوكاری داعش بۆ نه‌ینه‌وا هه‌یه.
به‌وته‌ی ئیبراهیم بۆ (كه‌ركوك ناو) ئه‌و هه‌نگاوه‌ی حكومه‌تی عیراقی "مه‌ترسیداره بۆ ئاسایش و سه‌قامگیری وڵات به گشتی و نه‌ینه‌وا به تایبه‌تی".
ده‌رباره‌ی ترسی خه‌ڵكیش له گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و خێزانانه‌ی كه‌مپی هۆل وتی "ئه‌و كه‌سانه بیر‌ی داعشیان هه‌ڵگرتووه و كه‌سانی توندڕه‌وی مه‌ترسیدارن، بۆیه هه‌ر كێشه و هه‌ڵه‌یه‌كی ئه‌منی له ناوچه‌كه‌دا ره‌نگه وابكات كاره‌سات روبدات و كه‌متر نه‌بێت له هێرشه‌كانی 2014ی داعش".
مه‌ترسی ئێزیدییه‌كان دوابه‌دوای هێرشه‌كانی 2014ی داعش دێت بۆ ناوچه‌كانیان كه به‌هۆیه‌وه زیاتر له هه‌زار ئێزیدی كوژران و زیاتر له شه‌ش هه‌زار هاوڵاتی ئه‌و پێكهاته‌یه رفێنران.
به‌پێی به‌دواداچونه‌كانی پێشتری (كه‌ركوك ناو)، سەدان ژن و كچی ئێزیدی لە كه‌مپی هۆل نیشته‌جێبون، كه به هۆكاری ترس، خستنەوەی منداڵ و گۆڕینی ئایین، ناتوانن بگه‌ڕێنه‌وه بۆ عیراق، دوای رزگاركردنیان له ده‌ستی داعش.
كەمپی هۆل، یەكێكە لە گەورەترین كەمپەكانی سوریا لە خۆرهەڵاتی شاری حەسەكەی سوریا و 72 هەزار كەسی لێی نیشتەجێیە، كە پێكهاتون لە كەسوكاری داعش، لە ژن و منداڵی بیانییەكان، سوریی و عیراقی.
لێپرسراوانی ناوخۆیی دژن
عه‌لی عومه‌ر گه‌عبۆ، یاریده‌ده‌ری پارێزگاری نه‌ینه‌وا بۆ كاروباری ئاواره و رێكخراوه‌كان به (كه‌ركوك ناو)ی وت "ماوه‌یه‌ك له‌مه‌وبه‌ر ویستمان كه‌مپی جدعه دابخه‌ین، به‌ڵام لێپرسراوانی وه‌زاره‌تی كۆچ و كۆچبه‌ران ره‌تیانكرده‌وه و وتیان ده‌یانه‌وێت خێزانه عیراقییه‌كانی كه‌مپی هۆلی سوریا له‌و كه‌مپه‌دا نیشته‌جێ بكه‌ن".
به‌پێی زانیارییه‌كانی گه‌عبۆ له‌م مانگه‌دا گواستنه‌وه‌ی عیراقییه‌كانی كه‌مپی هۆل ده‌ستپێده‌كات، ئه‌و خۆی پرۆسه‌كه ره‌تده‌كاته‌وه، به‌ڵام له‌به‌رئه‌وه‌ی بڕیاری نیشته‌جێكردنی كه‌سوكاری داعش له كه‌مپه‌كه له‌لایه‌ن ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران و وه‌زاره‌تی كۆچه‌وه ده‌ركراوه، ناتوانن رێگری لێبكه‌ن.
نه‌ته‌وه یه‌كگرتوه‌كان له‌رێی پێكهێنانی چه‌ندین لیژنه‌وه، به هاوكاری لێپرسراوانی ئه‌منی و ئیداری و عه‌شایه‌ری، هه‌وڵی ئاشته‌وایی و گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه ده‌ده‌ن كه یه‌كێكیان چه‌كداری داعش بووه یان به لایه‌نگری ئه‌و رێكخراوه تۆمه‌تبارن.
ئه‌وه‌ش دوای ئه‌وه‌ی له ساڵانی رابردوودا و له چه‌ند ناوچه‌یه‌كی دیكه‌ی نه‌ینه‌وا، گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی تۆمه‌تبارن به هاوكاری داعش ناڕه‌زایی زۆری لێكه‌وته‌وه، له هه‌ندێك ناوچه‌ش به‌ره‌و بارگرژی سه‌ریكێشا.
شیروان دوبه‌ردانی، سه‌رۆكی لیژنه‌ی هه‌رێمه‌كان و پارێزگاكان له په‌رله‌مانی عیراق هۆشداریدا له "مه‌ترسی" گواستنه‌وه‌ی كه‌سوكاری چه‌كدارانی داعش له هۆله‌وه بۆ باشوری موسڵ.
دوبه‌ردانی له به‌یاننامه‌یه‌كدا ئاشكرایكرد هه‌وڵ هه‌یه ده‌وروبه‌ری 100 خێزان كه ژماره‌یه‌ك به 700 كه‌س ده‌خه‌مڵێنرێت له چه‌ند رۆژی داهاتودا بگوازرێنه‌وه بۆ كه‌مپی جدعه.
"گواستنه‌وه‌ی ئه‌و خێزانانه ده‌بێته هه‌ڕه‌شه بۆ ئاسایش و سه‌قامگیری پارێزگای نه‌ینه‌وا و به‌رپرسیارێتییه‌كه‌ی ده‌خه‌ینه ئه‌ستۆی حكومه‌تی فیدراڵی".
ئه‌و په‌رله‌مانتاره داواشی له په‌رله‌مانتار و لێپرسراوانی نه‌ینه‌وا كرد هه‌وڵه‌كانیان بۆ دژایه‌تی و ره‌تكردنه‌وه‌ی ئه‌و هه‌نگاوه چڕبكه‌نه‌وه كه كاریگه‌ری له‌سه‌ر داهاتوی پارێزگاكه داده‌نێت.
له ساڵی 2019یشدا حكومه‌ت ویستی كه‌مپی عومله له ناحیه‌ی زومماری باكوری خۆرئاوای نه‌ینه‌وا بۆ كه‌سوكاری داعش بنیاتبنێت، به‌ڵام به‌هۆی ناڕه‌زایی خه‌ڵك و لێپرسراوانی ناوچه‌كه‌وه، پرۆژه‌كه به‌كاتی راگیرا.
وه‌زاره‌تی كۆچ: رۆڵی ئێمه ته‌نیا له خۆگرتنیانه
به‌سمه به‌سیم، په‌رله‌مانتاری عیراق له پشكی نه‌ینه‌وا ده‌ڵێت وه‌زاره‌تی كۆچ و كۆچبه‌ران به‌رپرس نییه له وردبینی زانیارییه ئه‌منییه‌كانی هاوڵاتیانی ئاواره و ته‌نیا رۆڵیان دابینكردنی شوێن و له خۆگرتنیانه.
ئه‌و په‌رله‌مانتاره له به‌یاننامه‌یه‌كدا 28ی نیسانی 2021 بڵاویكرده‌وه ده‌رباره‌ی كه‌مپی جدعه په‌یوه‌ندی به ئیڤان جابرۆ، وه‌زیری كۆچ و كۆچبه‌رانه‌وه كردووه و ئه‌ویش رایگه‌یاندووه رۆڵی وه‌زاره‌ته‌كه‌ی ته‌نیا له خۆگرتنی ئه‌و ئاوارانه‌یه كه له‌روی ئه‌منییه‌وه به فلته‌ری وردبینیدا تێپه‌ڕبون.
هه‌روه‌ها وه‌زیر وتویه‌تی پرسی ئه‌منی ئاواره‌كان په‌یوه‌سته به ئاسایشی نیشتمانی به سه‌رۆكایه‌تی قاسم ئه‌عره‌جی كه جه‌ختیكردۆته‌وه "هیچ بڕیارێكی هاوشێوه نییه و ره‌تیشیكرده‌وه هیچ خێزانێكی لایه‌نگری داعش تاوانكار یان هاوكارانیان بهێنرێنه‌وه".
به‌پێی به‌یاننامه‌كه "ئه‌عره‌جی زۆر به‌وریاییه‌وه مامه‌ڵه ده‌كات و هه‌وڵده‌دات هیچ خێزان و كه‌سانێكی هاوشێوه نه‌هێنرێنه نه‌ینه‌وا ئه‌وه‌ش له‌پێناو پاراستنی ئاسایش و سه‌قامگیری پارێزگاكه‌دا".
به‌ڵام به‌پێی به‌یاننامه‌یه‌كی ئه‌عره‌جی، له دیداری له‌گه‌ڵ ماتیو توله‌ر باڵیۆزی ئه‌مریكا له عیراق له 28ی نیسانی 2021 باسی دۆسیه‌ی كه‌مپی هۆل و مه‌ترسییه‌كانی بۆ ناوچه‌كه كردووه، به‌وپێیه‌ی "ژماره‌یه‌كی زۆر مێرمنداڵی تێدایه و مه‌ترسییه‌كی گه‌وره بۆ ناوچه‌كه دروستده‌كات".
وەزارەتی كۆچ و كۆچبەرانی عیراق له شوباتی ئه‌مساڵدا بڵاویكرده‌وه له ماوه‌ی چه‌ند رۆژێكدا كه‌مپی جدعه دابخه‌ن، كه هه‌زار و 300 خێزانی تێدایه و زۆرینه‌یان كه‌سوكاری داعش، به‌ڵام دواتر بڕیاره جێبه‌جێنه‌كرا.
