سەیف وەعدوڵا؛ منداڵێكی قوربانی كۆڵنەدەر
چەكدارانی داعش بەهەشتی كۆجۆیان لێكردە دۆزەخ

وێنەی سەیف وەعدوڵا (22ساڵ)، دوو وێنەكەی لای راست لە كەنەدایە، وێنەكەی تر دوای دەستگیركردن و رفاندنییەتی لەلایەن چەكدارانی داعش-ەوە.

كاروان باعەدرێ

سەیف وەعدوڵا، تەمەنی تەنیا 13 ساڵ بوو، كاتێك گوێی لە دەنگی ئەو تەقانە بوو باوكیان پێ كوشت، چەند رۆژێك دواتر بە بەرچاوییەوە دایكیشیان كوشت و لە خوشكەكانی جیاكرایەوە و بردرایە سەربازگەیەكی زۆرەملێ، لەوێ بەناچاریی لەسەر هەموو جۆرەكانی چەك راهێنانی دەكرد و دەبرایە بەرەی شەڕ.

گێڕانەوەی چیرۆكەكە نەهامەتییەكی تاقەتپروكێنە بۆ سەیف، ئێستا ئەو تەمەنی 22 ساڵە، هێشتا بەئازاری ئەو دیمەنانە دەتلێتەوە، بەڵام رێگای سەركەوتنی گرتۆتەبەر و دەیەوێت نەهامەتییەكان بۆ سەركەوتن بگۆڕێت. ئەوەش لەڕێی خوێندن لە بواری كیمیادا لە كەنەدا.

سەیف لە گوندێکی دورەدەست لە باشوری شنگال دەژیا، بەرلەوەی چەكدارانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شام، ناسراو بە (داعش) لە ئابی 2014دا هێرشبكەنە سەر گوندەكەیان. لەو گوندە (كۆجۆ) ژیانێکی سادە و ساکاریی لەنێو خانەوادەیەکی هەژاردا دەگوزەراند، بەڵام دڵخۆش بوو. ئەو كوڕی دووەمی خێزانەكەی بوو، باوكی دوكانی هەبوو و برا گەورەكەشی پۆلیس بوو، خێزانەكە نۆ كەسی بون.

سەیف سەرقاڵی خوێندن بوو لە پۆلی هەشت، رۆژانە لەگەڵ هاوڕێیەكانی یاریی دەكرد بەتایبەت یاریی تۆپی پێ. دەڵێت زۆر حەزی لەو یارییە بووە.

ئەم ژیانە كە سەیف، بە "ژیانێكی شاهانە" وەسفی دەكات، ئەو رۆژە كۆتایی هات كە چەكدارەكانی داعش گەیشتنە گوندەكە، هەموو خەڵكەكەی بە ژن و منداڵەوە دەستگیركران و وردە وردە لە یەكتر جیادەكرانەوە.

سەیف دەڵێت بە تەمەنەكانیان جیاكردەوە، لە نێویاندا باوكم، "ئەو رۆژەی بردیانن بۆ كوشتن و كۆمەڵكوژیان كردن، گوێم لە دەنگی تەقەكان بوو، ئێستاش لە گوێمدا دەزرنگێتەوە، ئەوە یەكێك بوو لە رۆژە هەرە ناخۆشەكانی ژیانم".

رۆژی دواتر چەكدارانی داعش، بەشێك لە ژنەكانیان لە منداڵەكان جیاكردەوە، لە نێویاندا دایكی سەیف. ئەو وتی "بەبەرچاومەوە دەستڕێژی گولـلەیان لێكرد و كوشتیان، ئێستاش دەموچاو و رەنگی داعشەكە لە پێش چاومە كە تەقەی لە دایكم كرد".

چەكدارانی داعش هەر بەوەوە نەوەستان، لەپێش چاوی سەیف و دەیان منداڵی تر، سەری خەڵكیان دەپەڕاند.

kochogund
دیمەنێك لە گۆڕەپانی خوێندنگەی گوندی كۆجۆ، لەم شوێنە چەكدارانی داعش خەڵكی گوندەكەیان كۆكردەوە، بەرلەوەی بیانكەن بە گروپ گروپ و بیانگوازێتەوە بە مەبەستی كۆمەڵكوژیكردن یان رفاندنیان. فۆتۆ: Andrea DiCenzo for NPR

داعش له‌ ئابی 2014ـدا ده‌ستیگرت به‌سه‌ر قه‌زای شنگال (120كم خۆرئاوای موسڵ)ـدا؛ شه‌ش هه‌زار و 417 ئێزیدی رفاند، له‌و ژماره‌یه‌ هێشتا نزیكەی دوو هه‌زار و 700 كه‌سیان چاره‌نوسیان نادیاره‌، ئه‌وه‌ش به‌پێی ئاماره‌كانی نوسینگه‌ی رزگاركردنی رفێنراوانی ئێزیدی سه‌ر به‌ حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان.

له‌ هێرشه‌كانی داعش؛ هەزار و 293 ئێزیدی كوژران، 68 مەزارگە خاپوركران و تائێستاش زیاتر لە 80 گۆڕی بەكۆمەڵی ئێزیدییه‌كان دۆزراونەتەوە.

سەیف دەڵێت "دوای ئەو كۆمەڵكوژییەی لە گوندی كۆجۆ كردیان، منداڵەكانیان بردە سەربازگە، منیش یەكێك بوم لە ئەوان، لەسەر هەموو جۆرە چەكێك راهێنانم پێدەكرا، دواتر رەوانەی سوریا كراین و لەوێ لە چەندین شەڕی رەققە – پایتەختی خەلافەتی داعش - بەشدارییان پێدەكردین".

دانیشتوانی ئێزیدی لە گوندی كۆجۆ، پشكی شێری كردەوەکانی چەكدارانی داعشیان بەركەوت و روبەڕوی رفاندن، دەستدرێژی سێكسی و كوشتنی بە كۆمەڵ بونەوە، بە جۆرێك زۆرینەی گۆڕە بە كۆمەڵەكانی داعش خەڵكی ئەم گوندە بون.

سەیف، رۆژانە لە خوێندنگەی شەریعەتی داعش، بنەماكانی ئایینی ئیسلامی پێدەوترایەوە و فێری قورئان دەكرا، "ئەوە بۆ من زۆر ناخۆش بوو، چونكە ناچاریان دەكردم بخوێنم، لەكاتێكدا من لە دایك و باوكێكی ئێزیدی لە دایك بوم".

ئەوە بۆ من زۆر ناخۆش بوو، چونكە ناچاریان دەكردم بخوێنم، لەكاتێكدا من لە دایك و باوكێكی ئێزیدی لە دایك بوم

دووان لە خوشكەكانی سەیف، لە پرۆسەی رزگاركردنی رفێنراوانی ئێزیدی رزگاریان بوو، بەڵام یەكێك لە خوشكەكانی هێشتا چارەنوسی نادیارە. ئەو خێزانە دوای رفاندنیان هەمویان لە یەكتر جیاكرانەوە.

هەرچی پەیوەندی بە سەیف-ەوە هەیە، دەڵێت "زۆرجار هەوڵم دەدا رابكەم و خۆم رزگار بكەم، بەڵام دەترسام هەوڵەكانم شكستبهێنن و بەهۆیەوە بمكوژن"، سەیف وتی "لە ساڵی 2017دا كاتێك لە ناوچەی رەققە بوم لە سوریا، دەرفەتێكم بۆ رەخسا، قسەم لەگەڵ برا گەورەكەم كرد، ئەویش دوای راوێژ لەگەڵ چەند كەسێكی تر رێگایەكیان پێنیشاندام و كەسێك هات منی بەرەو دهۆك برد و رزگارم بوو".

سەیف دوای رزگاربونی، دەچێتە كەمپی قادیا لە پارێزگای دهۆك و لەوێ لەگەڵ دووان لەو سێ خوشكەی لە دەستی داعش رزگاریان بووە دەژیت. هەروەها برا بچوكەكەشیان كە ئەویش رزگاری بووە پێكەوە لەناو خێمەیەكی كەمپەكەدا دەژین.

"بەهۆی ئەوەی تەمەنم گەورە بوو نەمتوانی بگەڕێمەوە بۆ خوێندن، هەرچەندە خوێندن خەونی من بوو"، سەیف وای وت.

سەیف دەڵێت چەندجارێك گەڕاوەتەوە بۆ كۆجۆ، بەڵام دڵی پڕبووە كە گوندەكەی بەو وێرانەییە بینیوە، بەتایبەت كاتێك یادەوەرییەكانی منداڵی لەوێ بیركەوتۆتەوە. "ئەگەر لە عیراقیش بمایەتەوە زەحمەت بوو بتوانم جارێكی تر لە كۆجۆ بژیم".

لەساڵی 2018دا دەرفەتێك لەڕێی رێكخراوێكەوە بۆ سەیف و خوشكەكانی دروستدەبێت و دەچن بۆ كەنەدا، لەوێ سەیف بەدوای خەونەكەیدا دەگەڕێت و دەستدەكاتەوە بە خوێندن.

ezidi (1)-1
نه‌ینه‌وا/ شوباتی 2021/ مه‌راسیمی به‌خاكسپاردنی روفاتی قوربانیانی ئێزیدی له‌ گوندی كۆجۆی قه‌زای شنگال فۆتۆ: كەركوك ناو

"كۆچبەری سەخت بوو، بەڵام ژیانێكی نوێمان دەستپێكرد، سەرەتا خۆم فێری زمانی ئینگلیزی كرد، دواتر خوێندنم بە پلەی نایاب تەواوكرد و ئەمساڵ لە زانكۆ وەرگیرام لە بەشی كیمیا".

سەیف وتی "غوربەت خۆش نییە، لە دورە وڵاتی مرۆڤ هەست بە ناڕەحەتی زۆر دەكات، بەڵام ئێرە ئارامە، لە عیراق ئەو ئارامییە بۆ ئێمە نەبوو".

ئەو بەنیازە دوای تەواوكردنی بەشی كیمیا، بەردەوامبێت لە خوێندن، بۆ ئەوەش حەزی بە كۆلێژی پزیشكی یان یاسای نێودەوڵەتییە.

"پەیامم بۆ ئێزیدییەكان ئەوەیە كۆڵنەدەن، تەنیا چەکی دەستی ئێمە، زانست و فێربونە، لەو رێیەوە دەتوانین دادپەوەری بۆ خۆمان بەدەستبهێنین"، كۆتا قسەی سەیف بۆ (كەركوك ناو).

  • FB
  • Instagram
  • Twitter
  • YT