ئاوارە عیراقییەكانی كەمپی هۆلی سوریا، كە بەشێكیان بە "كەسوكاری چەكدارانی داعش" دەناسرێن، دوای هێشتنەوەیان بۆ ماوەیەكی كاتی لە بنكەی شیاندنی كۆمەڵایەتی، جارێكیتر رەوانەی ناوچەكانی نیشتەجێبونی خۆیان لە پارێزگاكانی عیراق دەكرێنەوە.
لە پارێزگای نەینەوا، هیچ كەمپێكی ئاوارەیی نەماوە و تەنیا بنكەی جدعە هەیە، كە تایبەتە بە شیاندن و تێكەڵكردنەوەی ئەو خێزانانە بە كۆمەڵگە، كە چەند ساڵێكە لە ئاوارەییدا دەژین.
عەلی عومەر گەعبۆ، جێگری پارێزگاری نەینەوا بۆ كاروباری ئاوارەكان و رێكخراوەكان بە (كەركوك ناو )ـی وت "هەر ماوەی جارێك ژمارەیەك خێزانی ئاوارەی عیراقی لە كەمپی هۆلەوە دەهێنرێنەوە و بۆ هەفتەیەك تا دوو هەفتە لە بنكەی جدعە دەمێننەوە، دواتر تێكەڵ بە كۆمەڵگە دەكرێنەوە".
كەمپەكانی جدعە دەكەونە نەینەوا، لە ساڵانی رابردودا ئامادەكران بۆ لە خۆگرتنی ژن، منداڵ و كەسە نزیكەكانی چەكدارانی داعش كە خاوەنی رەگەزنامەی عیراقین، ئەوەش دوای هێنانەوەیان لە سوریاوە، بەوپێیەی زیاتر لە 30 هەزار هاوڵاتی لە كەمپی هۆل-ـی ئەو وڵاتەدابون.
له چه‌ند ناوچه‌یه‌كی نه‌ینه‌وا، گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه‌ی تۆمه‌تبارن به هاوكاری داعش ناڕه‌زایی لێكه‌وته‌وه، له هه‌ندێك ناوچه به‌ره‌و بارگرژی سه‌ریكێشا، له ساڵی 2019ـیشدا حكومه‌ت ویستی كه‌مپی عومله له ناحیه‌ی زومماری باكوری خۆرئاوای نه‌ینه‌وا بۆ كه‌سوكاری داعش بنیاتبنێت، به‌ڵام به‌هۆی ناڕه‌زاییەوە راگیرا، سەرباری دژایەتی زۆریش بۆ كەمپی جدعە، بەڵام عیراق كەمپەكەی كردەوە.
شەریف سلێمان، سەرۆكی لیژنەی كۆچ و كۆچبەران لە پەرلەمانی عیراق بە (كەركوك ناو)ـی وت "لە بنكەی شیاندن تەنیا دوو ۆركشۆپ یان خولی رهێنان بۆ ئاوارەكانی هۆل دەكرێتەوە، بەر لە تێكەڵكردنەوە بە كۆمەڵگە، ئەوەش زۆر كەمە و ئەو ئاوارانە پێویستە ئیشی زۆر زیاتریان لەسەر بكرێت، بۆیە بەوجۆرە گەراندنەوەیان بۆ كۆمەڵگە زۆر خراپ و مەترسیدارە".
وەزارەتی كۆچ و كۆچبەران لە 18ـی نیسانی ئەمساڵ كۆتا كەمپی لە نەینەوا داخست، كە كەمپی جدعەی 5بوو، دوای گەڕانەوەی دانیشتوانەكەی بۆ ناوچەكانی خۆیان لە نەینەوا، كەركوك و سەڵاحەدین و چەند شارێكی تر.
لە 19ـی نیساندا نەتەوە یەكگرتووەكان بەیاننامەیەكی بڵاوكردەوە و تیایدا نیگەرانی نیشاندەدات، دەربارەی لێكەوتەكانی داخستنی ئەو كەمپە و داوا لە عیراق دەكات "دڵنیابنەوە لەوەی كە ئاوارەکان دەتوانن بگەڕێنەوە ماڵەکانیان یان شوێنی نیشتەجێبوونی ئاسایی خۆیان و دەرفەتی ئەوەیان پێ بدرێت تا لە ناوخۆدا خۆیان یەکبخەنەوە یان بە شێوەیەکی خۆبەخش و ئارەزوومەندانە ئاوارەكان بگوازرێنەوە بۆ بەشێکی دیکەی وڵاتەکە بە جۆرێك سەلامەتی و شکۆمەندی ئەوان پارێزراو بێت".
پەرلەمانتارەكەی عیراق دەڵێت لەو كەمپەدا ئاوارەی عیراقی كەمپی هۆلی سوریا هەبون، "هەرچەندە ناوەكەیان گۆڕی بوو بۆ دوبارە شیاندن و تێكەڵكردنەوە بە كۆمەڵگە، تائێستا ناوەندێكی شیاندن (التأهيل)ـی باش لە عیراق نییە، چەندینجار وتومانە ئەوەی دەكرێت هەڵەیە، بەڵام سودی نەبووە، هەنگاوێكی زۆر سەیرە بەو ماوە كەمە خێزانەكان تێكەڵ بە كۆمەڵگە بكرێنەوە" شەریف سلێمان وای وت.
له ناوه‌ڕاستی 2014 بەدواوە، حكومەتی عیراق 15 كەمپی بۆ ئاوارەكانی شەڕی داعش لە سنوری پارێزگای نەینەوا دروستكرد، تا نیسانی ئەمساڵ هەمویان داخران، تەنیا كەمپەكانی هەرێمی كوردستان ماونەتەوە كە حكومەتی فیدراڵی هەوڵی داخستنیان دەدات وەك بەشێك لە كارنامەی كابینەكەی سودانی.
جێگری پارێزگاری نەینەوا وتی "لە دوایین كەمپی جدعە نزیكەی هەزار خێزان دەژیان، بەڵام هەمویان گەڕانەوە ناوچەكانیان، كە بەشێكیان خێزان و كەسوكاری چەكدارانی داعش بون"، ئەوەشی خستەڕو ئێستا لە بنكەی جدعە بۆ شیاندن و تێكەڵكردنی ئاوارەكان بە كۆمەڵگە، 80 خێزان هەن.
عەلی عومەر گەعبۆ دەڵێت كاروباری ئەو بنكەیەی لە نەینەوا ماوە، هیچ پەیوەندییەكی بە ئیدارەی پارێزگاوە نییە و راستەوخۆ لەژێر دەسەڵاتی وەزارەتی كۆچ و كۆچبەراندایە، هەر ئەوانیش سەرپەرشتیاری "گواستنەوەی خێزان و كەسوكاری داعش لە سوریاوە بۆ عیراق دەكەن و دواتر تێكەڵ بە كۆمەڵگەیان دەكەنەوە، دوای ماوەیەك مانەوە بۆ شیاندن لەو بنكەیەدا".
یەكەم كاروانی ئاوارەكانی هۆل لە ئایاری 2021ـدا گەڕێنرانەوە بۆ عیراق و لە كەمپی جدعە دانران. ئەو كەمپە بەدوری كه‌متر له 100 مه‌تر دەكەوێتە گوندی جدعه، 15 كیلۆمه‌تر له سه‌نته‌ری ناحیه‌ی گه‌یاره (60كم باشوری موسڵ)ـەوه دووره، به هاوكاری رێكخراوی نێوده‌وڵه‌تی كۆچ (IOM) كرایەوە.
شاری موسڵ و زۆرینەی ناوچەكانی نەینەوا بۆ سێ ساڵ لەژێر دەسەڵاتی "دەوڵەتی ئیسلامی لە عیراق و شان – داعش"ـدا بوو كە بەهۆیەوە سەدان هەزار خێزان لە هەموو پێكهاتە ئایینیی و نەتەوەییەكانی پارێزگاكە روبەڕوی كوشتن، رفاندن، توندوتیژیی و ئاوارەیی بونەوە.
